ପନିପରିବା ଚାଷ (ଶାଗ ଜାତୀୟ ପନିପରିବା)

ଶାଗ ଜାତୀୟ ପରିବାର ଉପାଦେୟ

ପନିପରିବା ମଧ୍ୟରେ ଶାଗ ଜାତୀୟ ପାରିବା ବହୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଲାଭ କରିଛି । ମଣିଷ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ବଣ ଜଙ୍ଗଲରୁ ନାନା ପ୍ରକାରର ପତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରି ଉଦର ଭକ୍ଷଣ କରିବା ଶିଖିଥିଲା । ସହରବାସୀଙ୍କ ତୁଳନାରେ ପଲ୍ଲୀବାସୀ ଶାଗ ବହୁ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ନାନା ପ୍ରକାର ଶାଗ ଫସଲ କରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଅଦ୍ୟାବିଧି ଦେଖାଯାଏ । ପତ୍ର ଉଦ୍ଭିଦ ଭିତରେ ବନ୍ଧାକୋବି ଲେଟ୍ୟୁସ, ଫୁଲକୋବିର କୋମଳ ପତ୍ର, ଗାଜର, ମୂଳା, ଶାଗ ଜାତୀୟ ପନିପରିବା ଗୁଡିକରୁ ଆମେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଥାଉ ।

• ଆମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲାଗି ଦରକାର ହେଉଥିବା ନାନା ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟସାର ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଜମି ରହିଥାଏ । ପ୍ରୋଟିନ, ଶର୍କରା, ଚର୍ବି, ଲବଣ ଓ ଖାଦ୍ୟପ୍ରାଣ ଗୁଡିକ ପତ୍ର ଭିତରେ ରହିଥାଏ ।
• ପତ୍ରଗୁଡିକରେ ଥିବା କୋଷ ଗୁଡିକରେ ଚୂର୍ଣ୍ଣ, ଲୌହ, ଫସଫରକ ଓ ପଟାସ ଭରପୁର ହୋଇଥାଏ । ଶାଗ ଜାତୀୟ କେତୋଟି ଫସଲର ଖାଦ୍ୟ ମୂଲ୍ୟର ତାଲିକା (୩୬) ରେ ଦିଆଯାଇଛି ।
• ଶାଗରେ ସେଲିଲୋକ ଯେପରି ତନ୍ତୁଯୁକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଓ ଜାତୀୟ ଅଂଶ ଯୋଗାଇବା ଫଳରେ ଖାଦ୍ୟରେ ତନ୍ତୁ ବଢେ ଓ ଏହା କୋଷ୍ଠକାଠିନ୍ୟ ଦୂର କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

ସବୁଜ ଶାଗ ବା ପାକ ଜାତୀୟ ପରିବା ଭକ୍ଷଣ କରିବା ପରେ ସେଥିରେ ଥିବା ଗର୍ଜରେଣ୍ୟ ଆମ ଦେହରେ ଭିଟାମିନ (ଏ) ରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ଓ ଯକୃତ ରେ ଏହା ସଗୃହିତ ହୋଇ ରହେ । ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟର ଦରକାର ମୁତାବକ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ଶାଗର ପ୍ରକାର ଭେଦରେ ଓ ଚାଷ ହେଉଥିବା ଋତୁ ଅନୁଯାୟୀ ସେଗୁଡିକରେ ଏହି ଭିଟାମିନ (ଏ) ଆମେ ପାଇଥାଉ, ଯାହାକି ପ୍ରତି ମଣିଷ ଲାଗି ଦିନକୁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଏହାଛଡା ଶାଗରେ ଭିଟାମିନ (ସି, ବି-୨ ଓ କେ) ଇତ୍ୟାଦି ବହୁ ପରିମାଣରେ ଥାଏ ।

ଶାଗ ଜାତୀୟ ପରିବା ଗୁଡିକର ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ସହଜ ଓ କମ ସମୟରେ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଯେପରି ପୃଷ୍ଟିକାରକ ସେହିପରି ଏଗୁଡିକ ଶୀଘ୍ର ରନ୍ଧନ କରି ବ୍ୟବହାର କରିବା ସୁବିଧାଜନକ ହୋଇଥାଏ । ଶାଗହାରୀ ଓ ମାଂସାହାରୀ ମାନଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ଶାଗ ଜାତୀୟ ପରିବା ଉପାଦେୟ ।

ଶାଗଜାତୀୟ ପରିବାର ଶ୍ରେଣୀକରଣ

ଶାଗଜାତୀୟ ଫସଲ ଗୁଡିକୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାବେ ଶ୍ରେଣୀକରଣ କରାଯାଇପାରେ : -

ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଣାଳୀ

• ଏମରନଥସେ ପରିବାର - କୋଶଳା, ଖଡା, ଲେଉଟିଆ, ମଦରଙ୍ଗା ଇତ୍ୟାଦି ।
• ଚିନ ପୋଡେସିଏ ପରିବାର - ମିଠା ପାଳଙ୍ଗ, ବଥୁଆ, ପୋଇ, ବିଟ ଇତ୍ୟାଦି ।
• କୃଷିଫେରେ ପରିବାର - ସୋରିଷ, ମୂଳା, ବନ୍ଧାକୋବି, ସାଲଗମ ଇତ୍ୟାଦି ।
• କୁକରବିଟେସିଏ ପରିବାର - କଖାରୁ ପତ୍ର, ଲାଉ ପତ୍ର, କଲରା ପତ୍ର ।
• ଟିଲେସିଏଓ ମଲେଭେସିଏ ପରିବାର - ନଳିତାଆରେସିଏ ପରିବାର- ସାରୁ ପତ୍ର ।
• କନଭୁଲଭିଲେସିଏ ପରିବାର - କଳମ, କନ୍ଦମୂଳ ।
• ପୋଲିଗନସିଏ ପରିବାର - ମୁଠିଶାଗ, ଖଟାପାଳଙ୍ଗ ଇତ୍ୟାଦି ।
• କମ୍ପୋଜିଟେ ପରିବାର - କଶନି କୁସୁମ ଏହିପରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶାଗ ଓ ସବୁଜପତ୍ର ପରିବାକୁ ନାନା ପ୍ରକାରର ଶ୍ରେଣୀଭୂକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ।

ଚାଷ ସମାୟାନୁସାରେ ଶ୍ରେଣୀକରଣ

ଚାଷ ସମୟକୁ ଧରି ଓ ଅମଳହେବା ସମୟକୁ ଧରି ଶାଗ ଜାତୀୟ ଫସଲଗୁଡିକୁ ଶ୍ରେଣୀକରଣ କରାଯାଏ ।

• ଖରାଟିଆ - ଖଡା, ଲେଉଟିଆ, ପୋଇ, କଳମ, ଶୁନୁଶୁନିଆ, କୁଳଫା, ଝୁମ୍ପୁରି, ସାରୁ ପତ୍ର, ଲାଉ ପତ୍ର, କଖାରୁ ପତ୍ର, ସିଂହଳ ପାଳଙ୍ଗ, କଲରା ପତ୍ର ।
• ବର୍ଷାଦିନିଆ - ଖଡା, କଖାରୁ, କାନଶିରୀ, ନଳିତା, ପୋଇ, ବଥୁଆ, ମୂଳା, ମେଥି, ସୋରିଷ, ବୁଟ, କସ୍ତୁରୀ ମେଥି, ବିଲାତି, ପାଳଙ୍ଗ, ସାଲଗମ ପତ୍ର, ନ୍ୟୁଜିଲେଣ୍ଡ ପାଳଙ୍ଗ, କୁସୁମ, ପିଆଜ ଶଣ୍ଢା ।

ବୃକ୍ଷ,ଗୁଳ୍ମ, ଲତା ଇତ୍ୟାଦିରୁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ପତ୍ର

ସଜନା ଶାଗ, ନିମ୍ବ ଶାଗ, ଅଗସ୍ତି ଶାଗ, ତେନ୍ତୁଳି ଶାଗ, ବରଡା ଶାଗ, ପସାରୁଣୀ, ବ୍ରାହ୍ମୀ ଶାଗ, ହିଡିମିଚି ଶାଗ, ପୁରୁଣୀ ଝୁମ୍ପୁରି, ଗନ୍ଧଣା, କାନଶିରୀ, ବରିପୋଲୁଅ ଇତ୍ୟାଦି ।

ଖଡାଜାତୀୟ ପରିବା

ଶାଗ ଜାତୀୟ ପନିପରିବା ମଧ୍ୟରେ ଖଡା ଜାତୀୟ ଅନେକ ପ୍ରକାରରଖଡା ଶାଗ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । ଏଥିରେ ସାଗୁଆ ଓ ଇଶତ ନାଲି ଜାତୀୟ ଲେଉଟିଆ ଓ ନାଲିଆ ଓ ସାଗୁଆ ଜାତୀୟ କୋଶଳା ଆଦି ନାନା ପ୍ରକାରର ଖଡା ଜାତୀୟ ଶାଗ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ନିମ୍ନଲିଖିତ କେତୋଟି ଖଡା ଜାତୀୟ ପରିବା ବିଶେଷ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।

ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କର ପ୍ରଧାନ ପରିବା ପତ୍ର ଓ ଗଣ୍ଡି ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ଖଡା ସାଧାରଣତଃ ବଢିବା ଲାଗି ଲମ୍ବାଦିନ ଓ ଅଧିକ ଉତ୍ତାପ ଦରକାର କରିଥାଏ ଓ ମଞ୍ଜି ଧରିବା ଲାଗି ଛୋଟଦିନ ଓ କମ ଉତ୍ତାପ ଚାହେଁ । ତେଣୁ ଧଳା ବା ସାଗୁଆ ଜାତୀୟ ଖଡା ଖରା ବା ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଓ ଖରିଫ ବା ବର୍ଷା ଋତୁରେ ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ଲାଲ ଖଡା ଜାତୀୟ ଫସଲରେ ଆନ୍ଥୋ ସାୟାନିନ ପଦାର୍ଥ କମୁଥିବା ହେତୁ ରବି ବା ଶୀତଋତୁରେ ଚାଷ କରାଯାଏ । ଖଡା ରକ୍ତ ପରିଷ୍କାରକ । ଏଥିରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଲୌହ ପଦାର୍ଥ ଆମେ ପାଇଥାଉ । ଭିଟାମିନ ଏ,ବି,ସି, ବହୁ ପରିମାଣରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ । ଗଛ ଗୁଡିକ ସାଧାରଣତଃ ଲମ୍ବାହୋଇ ବଢି ଗଣ୍ଡି ଓ ଚେର ମୋଟା ଓ ରସାଳ ହୋଇଥାଏ । ପତ୍ର ଗୁଡିକ କୋମଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଶାଗ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।

ପ୍ରକାର - ଖଡା ଗଛଗୁଡିକ ଉଚ୍ଚହୋଇ ବଢିବା, ଆକାର, କାଣ୍ଡ ମେଲିବା ପ୍ରଣାଳୀ, ପତ୍ର ରଙ୍ଗ ଓ ଶାଗକାଟିବା ଆଦି କେତୋଟି ଗୁଣକୁ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ । ଅମରେନ୍ଥସ ଟ୍ରାଇକଲର, ଅମରେନ୍ଥସ ଡୁବିଏସ, ଅମରେନ୍ଥସ ଗେଙ୍ଗେଟିକସ ଆଦି କେତୋଟି ଜାତିବର୍ଗ ସାଧାରଣ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଚାଷ କରାଯାଉଛି । ଓଡିଶାରେ ଖଡାଗୁଡିକୁ ପତ୍ରର ରଙ୍ଗ ଅନୁଯାୟୀ ଧଳା ବା ସାଗୁଆ ଓ ନାଲି ଏହିପରି ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଧଳା ଜାତୀୟ ଖଡାରେ ପର୍ବତିଆ, ଗୋବରିଆ ଓ ଝୁମ୍ପୁରୀ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଖଡା ଚାଷ କରାଯାଏ । ଭଞ୍ଜନଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ଡୁବୁଡୁବା ଖଡା ନାମରେ ସାଗୁଆ ଶ୍ରେଣୀର ଖଡା ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ଖଡା ଗଛଗୁଡିକରେ ମିଠା ଅଂଶ ବେଶୀ ଯମୁଥିବା ହେତୁ ଏହା ଖାଇବାକୁ ଭଲଲାଗେ । ଗଛଗୁଡିକ ତିନି ଫୁଟଯାଏ ଝଙ୍କାଳିଆ ହୋଇ ବଢେ । ପର୍ବତିଆ ଖଡାଗୁଡିକ ଚାରିଫୁଟ ବା ଅଧିକ ବଢେ ଓ ସେଥିରେ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ମେଲି ଝଙ୍କାଳିଆ ଦେଖାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଗୋବରିଆ ଖଡା ଅଧିକ ଶାଗୁଆ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ଟିକିଏ ଖାରିଆ ଲାଗେ କାରଣ ଏଥିରେ ମିଠା ଅଂଶ କମଜମେ । ଝୁମ୍ପୁରୀ ପ୍ରକାର ଖଡା ଦୁଇ ଫୁଟଯାଏ ଝଙ୍କାଳିଆ ହୋଇ ବଢେ । ବଉଳା ଶ୍ରେଣୀୟ ଖଡାଗଛ ଓ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଲାଲହୋଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ଚିତାକୁଟେଇ ଗଛ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପତ୍ର ଗୁଡିକ ଶାଗୁଆ ଓ ଲାଲମିଶା ହୋଇଥାଏ ।

କୋଶଳା ଶାଗ

ଏହା ରବିଋତୁରେ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଉବ୍ଦ୍ଦିଦଗୁଡିକ କୋମଳ ଓ ସତେଜ ଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଉପାଡି ପାରିବା ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହା ଶୀତ ଆରମ୍ଭରୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଆରମ୍ଭ ଯାଏ ବୁଣା ଯାଇପାରେ । କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ବୁଣା ଆରମ୍ଭ କରି ଚୈତ୍ର ମାସ ଯାଏ ବୁଣା ଶେଷ କରି ଅନେକ ଫସଲ ଉଠାଯାଇପାରେ ।

• ପ୍ରକାର – ଏଥିରେ ମଧ୍ୟ ଧଳା ଓ ନାଲି ଶ୍ରେଣୀର କୋଶଳା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
• ଡେଙ୍ଗା କୋଶଳା ଗୁଡିକ ଉପାଡି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ଭଙ୍ଗା ଶ୍ରେଣୀର କୋଶଳା ୨ରୁ ୩ ଥର କଟାଯାଇ ପାରେ ମଞ୍ଜି ଧରିବା ଲାଗି ଛାଡି ଦିଆଯାଏ । ମଞ୍ଜି ବୁଣିବା ୨୦ ଦିନ ପରେ ପ୍ରଥମ କାଟିବା ଲାଗି ଠିକ ହୋଇଥାଏ।
• ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ - ଖଡା ପରି କୋଶଳା ମଞ୍ଜି ପଟାଳୀରେ ବୁଣି ଓ ତତ୍ଵ ନେଇ ଫସଲ ଅମଳ କରାଯାଏ । ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧୨୫ ରୁ ୨୦୦ ମହଣ ବା ୫୦ ରୁ ୭୫ କ୍ଵିଣ୍ଟାଲ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ ।

ଲେଉଟିଆ ଶାଗ

ଲେଉଟିଆ ସାଧାରଣତଃ ଖରାଦିନିଆ ଫସଲ । ଶୀତଋତୁ ଶେଷରେ ଏହା ପଟାଳିରେ ବୁଣା ଯାଏ ଓ ଥରକୁ ଥର କାଟି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଫ୍ରେବୃୟାରୀ ଓ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ମଞ୍ଜି ବୁଣା ଯାଏ ।

• ପ୍ରକାର – ଶାଗୁଆ ଲେଉଟିଆ ବା ଚମ୍ପା ଲେଉଟିଆ ଚାଷ କରାଯାଏ । ଚମ୍ପା ଲେଉଟିଆ ଟିକିଏ ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ଛଡା କଣ୍ଟା ଲେଉଟିଆ ଓ କାଣୀ ଲେଉଟିଆ ମଧ୍ୟ ଶାଗ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
• ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ - ଏହାର ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ଖଡା ଓ କୋଶଳା ପରି ହୋଇଥାଏ । ମଞ୍ଜି ପତଳା କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ପାଟାଳି ଗୁଡିକରେ ବୁଣାଯାଏ । ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧୫ରୁ୨.୪ କେଜି ମଞ୍ଜି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ମଞ୍ଜି ବୁଣା ଯିବା ପରେ ଘାସ ବଛା, ପାଣି ମଡା ଇତ୍ୟାଦିର ତତ୍ଵ ନିଆଯାଏ । ମାସକ ପରେ ପଟାଳି ଗୁଡିକରେ ପ୍ରଥମ କଟା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ପ୍ରତି ୧୫ ଦିନରେ ଠାରେ ଶାଗ କାଟି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହିପରି ପ୍ରତି ପଟାଳିରେ ୫ରୁ ୬ ଥର ଯାଏ ଶାଗ କାଟି ଶାଗ ଅମଳ କରାଯାଏ ।

ଖଡା, କୋଶଳା ଓ ଲେଉଟିଆ କ୍ଷେତରେ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୨୦ ଗାଡି ଗୋବର ଖାତ ମିଶାଇ ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଫସଲ ବୁଣା ଯିବା ପରେ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୨୫ କେ.ଜି ଯବକ୍ଷାର,୨୫ କେ.ଜି ପ୍ରସ୍ଫୁରକ ଓ ୫୦କେ.ଜି ପଟାସ ସାର ମଧ୍ୟ କେହି କେହି ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି । ଅଧିକ ଶାଗ ଅମଳ କରିବାରେ ଏହା ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ; କିନ୍ତୁ ରାସାୟନିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଦ୍ଵାରା ଶାଗ ଗୁଡିକରେ ରୁଚିରେ ଫରକ ପଡିବା ସ୍ଵାଭାବିକ ।

କୁଲଫା ଶାଗ

କୁଲଫା ସାଧାରଣତଃ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଚାଷ କରାଯାଏ । ଗଛ ଗୁଡିକ ଲାମ୍ବା ଓ ଶାଖା ମେଳି ବଢେ । ପ୍ରତି ୧୫ ଦିନରେ ଥରେ କାଟି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଲଗାଯିବା ପରେ ତିନିଥର ଯାଏଁ ଶାଗ କାଟି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । ଡାଳ ଗୁଡିକ ମୂଳରୁ ୧୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଯାଏ ବଢିବା ପରେ ପ୍ରତିଥର ମୂଳରୁ କାଟି ନିଆଯାଏ ।

• ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ - ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧.୦ ରୁ ୧.୫ କେଜି ମଞ୍ଜି ଜାନୁଆରୀ ମାସରେ ବୁଣାଯାଇ ପାରେ । ଏହା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ଯାଏଁ ମଧ୍ୟ ବୁଣି ଫସଲ ଅମଳ କରାଯାଇପାରେ । କ୍ଷେତରେ ୨ରୁ ୩ଟି ହଳ ଓ ମଇ ଦେଇ ମାଟିକୁ ହାଲୁକା ଓ ଗୁଣ୍ଡକରି ମଞ୍ଜି ବୁଣା ଯାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟ ଧାଡି ଧାଡି କରି କ୍ଷେତରେ ପଟାଳି ତିଆରି କରି ବୁଣା ଯାଏ । ଧାଡି ମଧ୍ୟରେ ୧୫ ରୁ ୨୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ବ୍ୟବଧାନ ରଖାଯାଇପାରେ । କ୍ଷେତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଳାବେଳେ ଖତ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ପ୍ରତିଥର ଶାଗକାଟି ନେବାପରେ ଜଳସେଚନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ମୋଟ ୩ରୁ୪ଟି ଜଳ ସେଚନ ଏହି ଫସଲ ଦରକାର କରେ । ମଞ୍ଜି ବୁଣିବା ମାସକ ପରେ ପ୍ରଥମେ ଶାଗ କିଆରୀରୁ କଟାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଗଛ ଗୁଡିକ ୧୨-୧୫ସେଣ୍ଟିମିଟର ଲାମ୍ବା ହୋଇଥାଏ । ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧୪୦ କ୍ଵିଣ୍ଟାଲ ଅମଳ ହାଇଥାଏ ।

ପୋଈ

ଏହା ଏକ ଶାଗ ଜାତୀୟ ପରିବା ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ଏହା ଏକ ବହୁ ବର୍ଷିଆ ମାଂସାଳ ଲଟା । ଏହା ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ମେଳି ଲଟାଉଥାଏ । ପତ୍ର ଓ ନାଡଗୁଡିକ ମୋଟା ହୋଇ ବଢି ସେଥିରେ ନାଳୁଆ ପଦାର୍ଥ ଭରି ରହିଥାଏ । ପତ୍ରଗୁଡିକ ଅଣ୍ଡାକୃତି, ଧଳା ଶାଗୁଆ ବା ନାଲିଆ ରଙ୍ଗର, ମାଂସାଳ ଓ ବଡ ଆକାରର ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଜୁନ – ଜୁଲାଇ, ଅକ୍ଟୋବର ନଭେମ୍ବର ବା ଫ୍ରେବୃୟାରି - ମାର୍ଚ୍ଚରେ ।

ସଂଗୃହିତ - ଡ଼ଃ ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ, ମୁଖ୍ୟ ଅଧ୍ୟାପକ, ଉଦ୍ୟାନ ବିଜ୍ଞାନ ବିଭାଗ,କୃଷି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁବନେଶ୍ଵର