ପ୍ରତ୍ୟକ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଲୁଗାପଟା ଏକ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ବସ୍ତୁ । ଅଧିକାଂଶ ଲୁଗାପଟା କପାତୁଳାର ତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ । ସେଥିପାଇଁ ବସ୍ତ୍ରଶିଳ୍ପ ଆମ ଦେଶର ବୃହତ୍ତମ ଶିଳ୍ପ । ଆମ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଏହା ଅନେକାଂଶରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି । ସେଥିପାଇଁ କପାକୁ ଏକ ଅର୍ଥକାରୀ ଫସଲ ଭାବେ ଗଣାଯାଉଛି ଏବଂ କପାତୁଳା “ଧଳାସୁନା” ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ ।
କପାତୁଳାର ତନ୍ତୁ ବସ୍ତ୍ରଶିଳ୍ପର କଞ୍ଚାମାଲ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ କପାମଞ୍ଜି ଏକ ତୈଳବୀଜ ଭାବରେ ଗଣ୍ୟ । ଏଥିରେ ଶତକଡା ୧୫ ରୁ ୨୫ ଭାଗ ତେଲ ରହିଛି । କପାମଞ୍ଜି ତେଲ ବନସ୍ପତି ତିଆରିରେ ଲାଗେ । କପାମଞ୍ଜି ପିଡିଆ ଗୋଖାଦ୍ୟ ତଥା ମୃତ୍ତିକା ଉର୍ବରକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଶୁଖିଲା କପାଗଛକୁ ଜାଳେଣି ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର :
କାପାର ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର ଭାରତ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୩୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ କପାଚାଷ ହେଉଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ । ପରେ ଏହି ଫସଲ ଭାରତରୁ ମିଶର, ସ୍ପେନ, ଏବଂ ଇଟାଲୀ ପ୍ରଭୃତି ଦେଶକୁ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଛି ।
ବିସ୍ତୃଦି :
କପା ପୃଥିବୀର ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ ତନ୍ତୁଜାତୀୟ ଫସଲ । ପୃଥିବୀର ମୁଖ୍ୟ କପା ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶଗୁଡିକ ହେଲା ଭାରତ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ରୁଷିଆ, ଚୀନ, ବ୍ରାଜିଲ, ମିଶର, ପାକିସ୍ଥାନ, ତୁର୍କୀ ମେକ୍ସିକୋ ଏବଂ ସୁଦାନ । ପୃଥିବୀର ମୋଟ କପା ତୁଳା ଉତ୍ପାଦନର ଶତକଡା ୮୫ ଭାଗ ଏହି ଦଶଟି ଦେଶରେ ହୋଇଥାଏ ।
ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ୮ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ କପାଚାଷ ହେଉଛି । କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ପ୍ରଥମ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହାର ସ୍ଥାନ ଚତୁର୍ଥ । କପା ଉତ୍ପାଦନରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ସ୍ଥାନ ପ୍ରଥମ । ପୃଥିବୀରେ ମୋଟ ଯେତେ ଜମିରେ କପାଚାଷ ହୁଏ ତାହାର ଏକଚତୁର୍ଥାଂଶ ଭାରତରେ । ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟକ ରାଜ୍ୟରେ କିଛିନା କିଛି ଜମିରେ କପାଚାଷ ହୁଏ । ତେବେ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗୁଜୁରାଟ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯେଉଁ ପ୍ରଦେଶରେ କପା ବହୁଳଭାବେ ଚାଷ କରାଯାଏ । ସେଗୁଡିକ ହେଲା କରନାଟକ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ, ତାମିଲନାଡୁ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ହରିଆନା । ଓଡିଶାରେ କପାଚାଷର ବିଶେଷ ପ୍ରସାର ହୋଇନାହିଁ । କଳାହାଣ୍ଡି, ବଲାଙ୍ଗୀର, କୋରାପୁଟ ଓ ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲ୍ଲାର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହା ସୀମିତ ।
କପାଗଛ ମାଲଭେସି ପରିବାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହାର ପ୍ରଜାତି ଗସିପିଅମ୍ । ଏହି ପ୍ରଜାତିରେ ଜଙ୍ଗଲୀ ଓ ଚାଷ ହେଉଥିବା ୨୦ ଟି ଜାତିର କପା ରହିଛି । ଭାରତରେ ଚାରି ଜାତିର କପା ଚାଷ କରାଯାଏ ।
ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟି ଜାତି ଦେଶୀ କପା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଜାତି ଆମେରିକାନ୍ କପା ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ।
ଭାରତରେ ଅଧିକ ଜମିରେ ଆର୍ବୋରିଅମ ଏବଂ ହର୍ବାସିଅମ ଜାତୀୟ କପା ଚାଷ କରାଯାଏ । ଏହି କପା ତୁଳାର ତନ୍ତୁ ଗୁଡିକର ଲମ୍ବ ଛୋଟ (୧.୨ ରୁ ୨.୩ ସେ.ମି.) । ବାରବାଡେନସ ଜାତିର କପା ଦୀର୍ଘତନ୍ତୁ ବିଶିଷ୍ଟ (୩.୬ ରୁ ୫ ସେ.ମି. ଲମ୍ବା) । ଏହା ଭାରତରେ ଖୁବ୍ କମ୍ ଜମିରେ ଚାଷ ହୁଏ । ଏହାକୁ ସାମୁଦ୍ରିକ ଦ୍ଵିପାଞ୍ଚଳ କପା କୁହାଯାଏ । ହିରସୁଟମ ଜାତିର କପା ମଧ୍ୟ ଏବେ ଅଧିକ ଜମିରେ ଚାଷ କରାଯାଉଛି । ଏହାର ତୁଳା ଦୀର୍ଘ ତନ୍ତୁ ବିଶିଷ୍ଟ, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଏବଂ ନରମ ।
ମଞ୍ଜି ସହିତ ଥିବା ତୁଳାକୁ କପା କୁହାଯାଏ । ସେଥିରୁ ମଞ୍ଜି ଅଲଗା କରିନେଲେ ତୁଳା ମିଳେ । ତୁଳାରେ ଅସଂଖ୍ୟ ତନ୍ତୁ ଥାଏ । ମଞ୍ଜି କପାର ଗୁଣାତ୍ମକ ନିମ୍ନଲିଖିତ ମାନରୁ ବିଚାର କରାଯାଏ ।
ଶତକଡା ତୁଳାଭାଗ = X 100
ତୁଳାକୁ ପରିଷ୍କାର କରି ଭିଣି, ବଳି କରି ଗାଣ୍ଠି ଗାଣ୍ଠି କରି ରଖାଯାଏ । ପ୍ରତି ଗାଣ୍ଠିର ଓଜନ ୧୮୦ କି.ଗ୍ରା ।
a) ଛୋଟ ରୁଇ – ୧୯ ମି.ମି. ରୁ କମ୍ ।
b) ମଧ୍ୟମ ରୁଇ – ୧୯.୧ ରୁ ୨୧.୯ ମି.ମି. ।
c) ଉନ୍ନତ ମଧ୍ୟମ ରୁଇ – ୨୧ ରୁ ୨୪.୪ ମି.ମି. ।
d) ଲମ୍ବା ରୁଇ – ୨୪.୫ ରୁ ୨୯.୯ ମି.ମି. ।
e) ଅଧିକ ଲମ୍ବ ରୁଇ – ୩୦ ମି.ମି. ରୁ ବେଶି ।
ତୁଳାରେ ଥିବା ତନ୍ତୁର ସୂକ୍ଷ୍ମତା ମାଈକ୍ରୋନାୟର ଏକକରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ । ଇଞ୍ଚ ପ୍ରତି ମାଇକ୍ରୋନାୟର ଏକକରେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ । ଇଞ୍ଚପ୍ରତି ଓଜନକୁ ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାମ ରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ତାହା ମାଈକ୍ରୋନୟାର ଏକକ ହୁଏ ।
୧ – ମାଇକ୍ରୋନାୟର = ୧ ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାମ / ଇଞ୍ଚ
ସୂକ୍ଷ୍ମତା ଭିତରେ ତୁଳାକୁ ୫ଟି ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଏ ।
a) ଅତି ସରୁ = ୩ ମାଇକ୍ରୋନାୟରରୁ କମ୍
b) ସରୁ = ୩ରୁ ୩.୯ ମାଇକ୍ରୋନାୟର
c) ମଧ୍ୟମ ମୋଟା = ୪ ରୁ ୪.୯ ମାଇକ୍ରୋନାୟର
d) ମୋଟା = ୫ ରୁ ୫.୯ ମାଇକ୍ରୋନାୟର
e) ଅତିମୋଟା = ୬ ମାଇକ୍ରୋନାୟରରୁ ବେଶୀ ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ ତୁଳାତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସୁତାର ସୂକ୍ଷ୍ମତା ଏବଂ ତୁଳାର ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ ।
ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର କପାର ଗୁଣାତ୍ମକମାନ ନିମ୍ନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲା ।
କପାଜାତି |
ମଞ୍ଜି କପାରେ ହାରାହାରି ତୁଳାଭାଗ |
ତନ୍ତୁର ଲମ୍ବା |
ସୂକ୍ଷ୍ମତା |
ଆରର୍ବୋରିଅମ |
୩୬-୨୪% |
ଛୋଟ ମଧ୍ୟମ ଓ ଲମ୍ବା ରୁଇ |
ମୋଟା ବା ମଧ୍ୟମ |
ହର୍ବାସିଅମ |
|||
ହିରସୁଟମ |
୩୪-୩୮% |
ମଧ୍ୟମରୁ ଅଧିକ ଲମ୍ବା ରୁଇ |
ସରୁ ଅତି ସରୁ |
ବାରବାଡେନସ |
୨୮-୩୦% |
ଜଙ୍ଗଲୀ କପା ବହୁବର୍ଷୀୟ, କିନ୍ତୁ ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା କପାଗୁଡିକ ସାଧାରଣତଃ ଏକବର୍ଷୀୟ । ଏହା ଗୋଟିଏ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା
ଯୁକ୍ତ କ୍ଷୁପୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ । ବହୁ ବର୍ଷୀୟ ଜଙ୍ଗଲୀ ଜାତିର କପା ଗଛ ଅଧମିଟରରୁ ୩ ମିଟର ଉଚ୍ଚା ହୋଇଥାଏ ।
ମୂଳ :
ଏହାର ମୁଖ୍ୟମୂଳ ସିଧାଭାବେ ମାଟି ତଳକୁ ଯାଇଥାଏ । ପାର୍ଶ୍ଵଚେର ପ୍ରାୟ ୧୫ ସେ.ମି. ତଳୁ ବାହାରି ଶାଖାପ୍ରଶାଖାଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଚାରିଦିଗକୁ ବଢେ ଏବଂ ୪ ଫୁଟ ଦୂରତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢିଥାଏ । ମୁଖ୍ୟ ମୂଳ ମୃତ୍ତିକାର ଦୁଇ ତିନି ମିଟର ଗଭୀର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇପାରେ ।
କାଣ୍ଡ :
ମୁଖ୍ୟ କାଣ୍ଡ ସିଧା ଭାବରେ ବଢେ । ଏହା ବହୁ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖାଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ମୁଖ୍ୟକାଣ୍ଡର ପତ୍ର କକ୍ଷରୁ ୨ ପ୍ରକାର ମୁକୁଳ ବାହାରେ । କକ୍ଷ ମଧ୍ୟଭାଗରୁ ବାହାରିଥିବା ମୁକୁଳ ବଢି ଅଙ୍ଗୀୟ ଶାଖା ହୁଏ । ଏହି ଅଙ୍ଗୀୟ ଶାଖାଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟ ଶାଖା ସହିତ କୋଣ କରି ସିଧା ଭାବରେ ଉପରକୁ ବଢନ୍ତି । ପତ୍ର କକ୍ଷର ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ଯେଉଁ ମୁକୁଳ ବାହାରେ ତାହା ବଢି ଫଳଧରି ଶାଖାରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଏଗୁଡିକ ଭୂମି ସହିତ ସମାନ୍ତର ହୋଇ ବଢନ୍ତି ବା ସାମାନ୍ୟ ତଳ ମୁହାଁ ହୋଇ ବଢନ୍ତି । ଅଙ୍ଗୀୟ ଶାଖାରେ ଫୁଲ ଫଳ ଧରେ ନାହିଁ । ଏଗୁଡିକ “ମନୋପଡିୟାଲ” ଶାଖା କୁହାଯାଏ । ଫୁଲ ଫଳ ଧରୁଥିବା ଶାଖାକୁ ସିମ୍ପୋଡିଆଲ ଶାଖା କୁହାଯାଏ । ଏଗୁଡିକ ଅନ୍କା ବଙ୍କା ହୋଇ ବଢେ । ସମୁଦାୟ କପାଗଛଟି ତ୍ରିକୋଣାକାର ପିରାମିଡ ଭଳି ଦିଶେ । କପା ଗଛରେ ଫଳ ପରିମାଣ ସିମ୍ପୋଡିଆଲ ଶାଖାର ସଂଖ୍ୟା ଓ ଆକାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
ପତ୍ର :
କେବଳ ମୁଖ୍ୟ କାଣ୍ଡ ଏବଂ ଅଙ୍ଗୀୟ ଶାଖାରେ ପତ୍ରଗୁଡିକ ସଜାଇ ହୋଇ ବାହାରେ । ସିମ୍ପୋଡିଆଲ ଶାଖାରେ ପତ୍ରଗୁଡିକ ଏକାନ୍ତର ଭାବେ ସଜାଇ ହୋଇ ଦୁଇ ଧାଡିରେ ଥାଏ । ପତ୍ରଗୁଡିକ ଦେଖିବାକୁ ହାତ ପାପୁଲି ଭଳି । ବିଭିନ୍ନ କିସମର ତାରତମ୍ୟ ଅନୁସାରେ ପତ୍ର ଫଳକରେ ୩ରୁ ୯ଟି ଫଳି ଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟକ ପତ୍ର ଡେମ୍ଫମୁକ୍ତ । ପତ୍ରଗୁଡିକ ଘନ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ । କେତେକ କିସମର ପତ୍ରରେ ସାମାନ୍ୟ ପାଟଳ ରଙ୍ଗ ଥାଏ ।
ପୁଷ୍ପ :
ଫଳଧାରୀ ଶାଖାର ପତ୍ରକକ୍ଷ ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ଫୁଲକଳି ବାହାରେ । ଫୁଲ ଜବାବଂଶ ପ୍ରରୂପୀ ବା ମନ୍ଦାର ଫୁଲ ଭଳି । ଏଥିରେ ୫ଟି ପାଖୁଡା ଥାଏ । ଫୁଲକଳି ମୂଳରେ ୩ ଟି ବଡବଡ ପତ୍ରକ ଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଉପପତ୍ର କୁହାଯାଏ । ଫୁଲ ଫୁଟିବା ପୂର୍ବରୁ ଫୁଲକଳିଟି ତ୍ରିଭୁଜାକାର ପିରାମିଡ ଭଲ ଦିଶେ । ଫୁଲଗୁଡିକ ଗୋଟିକିଆ । ଶାଖାର ମୂଳ ଭାଗରୁ ଫୁଲଫୁଟିବା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଫୁଲ କଳି ଧରିବାର ୩-୪ ସପ୍ତାହ ପରେ ଫୁଲ ଫୁଟେ ଏବଂ ପରାଗସଙ୍ଗମ ହେବାର ୩୬ରୁ୪୦ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଗର୍ତ୍ତାଧାନ ହୁଏ ।
ଫଳ
ଡିମ୍ବାଶୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୩ ରୁ ୫ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ଫଳରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଫଳଗୁଡିକ ଡିମ୍ବାକୃତି ଓ ଏହାର ଅଗ୍ରଭାଗ ଗୋଜିଆ । କପାଫଳକୁ ବକରା ବା ବୋଲ କୁହାଯାଏ । ବକରାଗୁଡିକ ପାକଲା ହେବା ପାଇଁ ୪୫ ରୁ ୫୦ ଦିନ ଲାଗେ । ବକରା ପାଚି ଶୁଖିଗଲେ ଫଳିକା ଜୋଡ ସ୍ଥାନରେ ଫାଟିଯାଏ ଓ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ମଞ୍ଜି କପା ବାହାରି ପଡେ । ପ୍ରତ୍ୟକ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ଥିବା ମଞ୍ଜି କପାକୁ କପା ଫୁଟ କୁହାଯାଏ ।
ପ୍ରତି ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ଥିବା କପଫୁଟରେ ସାଧାରଣତଃ ୩ରୁ ୭ଟି ମଞ୍ଜିଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟକ ମଞ୍ଜି ତୁଳାତନ୍ତୁ ଦ୍ଵାରା ଆଛାଦିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ । କପାମଞ୍ଜିର ଅଗ୍ରଭାଗ ଅଂଶର ବା ମୁଣ୍ଡଭାଗରେ ଥିବା ତନ୍ତୁ ବିଶେଷ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇନଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ମୁଣ୍ଡିତୁଳା କୁହାଯାଏ । ଏହା ସହଜରେ ମଞ୍ଜିରୁ ଅଲଗା ହୁଏ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ପୃଷ୍ଟସ୍ଥ ତନ୍ତୁଗୁଡିକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଓ ଲମ୍ବା ହୁଅନ୍ତି ଯାହାକୁ ତୁଳା କୁହାଯାଏ । ତୁଳାକୁ ମଞ୍ଜିରୁ ଅଲଗା କରିବା ସହଜ । କେତେକ ଜାତିର କପାରେ କପାଫୁଟରେ ଥିବା ମଞ୍ଜିଗୁଡିକ ପରସ୍ପର ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି ଓ ଗୋଟିଏ ଯୁଗ୍ମ ମଞ୍ଜିଭଳି ପ୍ରତୀତ ହୁଅନ୍ତି ।
ଜଳବାୟୁ
କପା ଉଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ କରେ । ଉତ୍ତାପ ମାତ୍ରା ସେଲସିୟସ କମ୍ ଥିଲେ କପ ମଞ୍ଜି ଗଜା ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ମଞ୍ଜି ଶୀଘ୍ର ଗଜା ହେବାପାଇଁ ଓ ଚାରାଗଛର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ତାପମାତ୍ରା ୨୧- ସେଲସିୟସ ମଧ୍ୟରେ ରହିବା ଭଲ । କପାଗଛ ଯଦିଓ ସେଲସିୟସ ତାପମାତ୍ରା ସହ୍ୟ କରିପାରେ ତଥାପି ଫୁଲ ହେବା ଏବଂ ବକରା ଧରିବା ସମୟରେ ଦିନର ସର୍ବାଧିକ ତାପମାତ୍ରା ୨୯ ରୁ ସେଲସିୟସ ମଧ୍ୟରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । କପାମଞ୍ଜି ଗଜା ହେବା ସମୟରେ ଅତ୍ୟଧିକ ବର୍ଷା ହେଲେ ମଞ୍ଜି ସଢିଯାଏ । ବୃଷ୍ଟି ପୁଷ୍ଟ କପା ଫସଲ ପାଇଁ ବାର୍ଷିକ ୫୦ ସେ.ମି. ବୃଷ୍ଟିପାତ ଦରକାର । ବକରା ପାକଲା ହୋଇ କପା ଫାଟିବା ସମୟରେ ମୃତ୍ତିକା ଆର୍ଦ୍ର ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଶୁଷ୍କ ଓ ଉଜ୍ଵଳ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନରୁ ୧୦୦୦ ମିଟର ଅଧିକ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନରେ କପାଚାଷ କରାଯିବା ଅନୁଚିତ । ଓଡିଶାର ଜଳବାୟୁ ଉଭୟ ଖରିଫ ଓ ରବି କପାଚାଷ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ।
ମୃତ୍ତିକା
କପା ଫସଲ ବଢିବା ପାଇଁ ନିଗିଡା, ଛିଦ୍ରଳ, ଗଭୀର ମୃତ୍ତିକା ଆବଶ୍ୟକ । ବୃଷ୍ଟିପୁଷ୍ଟ କପା ଫସଲ ପାଇଁ ଅଧିକ ଜଳଧାରଣ ଶକ୍ତିଥିବା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭାରି ମୃତ୍ତିକା ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ । ତା ନହେଲେ ବର୍ଷାଋତୁ ପରେ ମାଟି ଶୀଘ୍ର ଶୁଷ୍କ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ବକରା ଫାଟିବା ପାଇଁ କପାଗଛକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଜଳ ମିଳେ ନାହିଁ । ଏହି କାରଣରୁ ଅଧିକ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଥିବା କୃଷ୍ଣମୃତ୍ତିକା ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ବହୁଳଭାବେ ଖରିଫ କପାଚାଷ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହି ମୃତ୍ତିକା କୃଷ୍ଣ କାର୍ପାସ ମୃତ୍ତିକା ନାମରେ ସୁବିଦିତ । ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ଥିଲେ ହାଲୁକା ଶ୍ରେଣୀର ବାଲିଆ ଦୋରସା ବା ଦୋରସା ଶ୍ରେଣୀର ମୃତ୍ତିକାରେ ମଧ୍ୟ କପାଚାଷ ହୋଇପାରେ । କପାଗଛ ବାଳୁତ ଅବସ୍ଥାରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଲବଣତା ବା ଅମ୍ଳତା ସହ୍ୟ କରିପାରେ ନାହିଁ । ବୃଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ କପାଗଛ ଲବଣତା ସହ୍ୟ କରିପାରେ । ତେଣୁ ଲବଣାକ୍ତ ମୃତ୍ତିକା କପା ଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ । ଅବଶ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ ବର୍ଷାଋତୁ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ବା ଶେଷରେ ଶେଷରେ ମୃତ୍ତିକାର ଲବଣାକ୍ତ ସ୍ୱଳ୍ପ ଥିବା ସମୟରେ ମଞ୍ଜି ଲଗାଇବାକୁ ହୁଏ । କିମ୍ବା ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ପଲିଥିନ ମୁଣିରେ ଖତ ମାଟି ଦେଇ ଚାରା ଉତ୍ତାରି, ଚାରାଗଛ ୪-୫ ସପ୍ତାହର ଚେର ବୃଦ୍ଧି ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ତେଣୁ ଫସଲ ଭଲ ବଢେ ନାହିଁ । ପ୍ରଥମେ ଚୂନଜାତୀୟ ମୃତ୍ତିକାଶୋଧକ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଅମ୍ଳତା ହ୍ରାସ କରିବା ପରେ କପା ଲଗାଇବା ଉଚିତ ।
ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକା ଉପଯୁକ୍ତତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଓଡିଶାର ଢେଙ୍କାନାଳ, ବଲାଙ୍ଗୀର, କଳାହାଣ୍ଡି, ସମ୍ବଲପୁର, ଗଞ୍ଜାମ ଓ କୋରାପୁଟ ପ୍ରଭୃତି ଅନ୍ତବର୍ତ୍ତୀ ଓ ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡିକରେ ଖରିଫ କପାଚାଷ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । କୃଷ୍ଣମୃତ୍ତିକା, ଲାଲ ମଟାଳ ଦୋରସା, ବା ମିଶ୍ରିତ ଲାଲ – କଳାମୃତ୍ତିକା ଥିବା ନିଗିଡା ଢାଲୁ ଜମିରେ ଲାଭ ଜନକ ଭାବେ କପାଚାଷ ହୋଇପାରିବ । ବର୍ଷାଋତୁ ପରେ ଠାରେ ବା ଦୁଇଥର ଜଳସେଚନ କରିବା ସୁବିଧା ଥିଲେ ହାଲୁକା ଶ୍ରେଣୀର ମୃତ୍ତିକା ଥିବା ଢିପ ଜମିରେ ମଧ୍ୟ ଖରିଫ କପାଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଖରିଫ ଫସଲ ଅମଳ ହୋଇଯାଉଥିବା ମଧ୍ୟମ କିସମ ଜମିରେ ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ଥିଲେ ରବି କପାଚାଷ ବେଶ୍ ଲାଭଜନକ ଭାବେ କରାଯାଇପାରିବ ।
ଓଡିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାଷ ପାଇଁ ଅନୁମୋଦିତ କିସମଗୁଡିକର ତାଲିକା ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ହୋଇଛି ।
କିସମର ନାମ |
କିସମର ପ୍ରକାର |
ବୃଦ୍ଧି ଅବଧି (ଦିନ) |
ଋତୁ ଖରିଫ ବା ରବି |
ବୃଷ୍ଟିପୃଷ୍ଟ ବା ଜଳସେଚିତ |
ଲଗାଇବା ବ୍ୟବଧାନ ସେ.ମି. |
ଏସ.ଆର.ଟି – ୧ (SRT - 1) |
ଉନ୍ନତ |
165 |
ଖରିଫ |
ବୃଷ୍ଟିପୃଷ୍ଟ |
90 X 45 |
H-777 |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ |
140 |
ଖରିଫ |
ବୃଷ୍ଟିପୃଷ୍ଟ |
60 X 30 |
H-4 |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ |
210 |
ଖରିଫ |
ଆଂଶିକ ଜଳସେଚିତ |
150 X 75 |
H-X (ସୋମନାଥ) |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ |
165 |
ଖରିଫ |
ଆଂଶିକ ଜଳସେଚିତ |
120 X 60 |
MCU – 5 |
ଉନ୍ନତ |
180 |
ଉଭୟ |
ଜଳସେଚିତ |
90 X 60 |
J.K.Hybrid-1 |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ |
170 |
ଉଭୟ |
ଜଳସେଚିତ |
120 X 60 |
ରବି ଋତୁରେ କ୍କଈଗ୍ଧ – ୫ ଓ ଋର ଓଡ୍ଟ – ୧ ଓ ୯୦ X ୪୫ ବ୍ୟବଧାନରେ ବୁଣାଯାଏ ।
ଲଗାଇବା ସମୟ :
ଖରିଫ କପା ଜୁନ ମାସ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଲଗାଇ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ସଅଳ ଲଗାଇଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳେ । ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଶୁଖିଲା ମାଟିରେ ଖରୁଡି ବୁଣା କଲେ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତି ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଥରେ ଜୋର ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲେ ତାପରେ ଲଗାଇଲେ ଅନେକ ମଞ୍ଜି ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ମାଟିରେ ସଢିଯାଏ ।
ରବି ଋତୁରେ ମଧ୍ୟ ସଅଳ ମାସରେ କପା ଲଗାଇବା ଭଲ । ଡେରିରେ ଲଗାଇଲେ ମୃତ୍ତିକାର ତାପମାତ୍ରା କମିଯିବାରୁ କପମଞ୍ଜି ଗଜା ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଡେରିରେ ଲଗାଯାଇଥିବା କପା ବକରା ଫାଟିଲା ବେଳେ ଖରାଦିନିଆ କୁଆପଥର ବର୍ଷା ଓ ମୌସୁମୀ ପୂର୍ବ ଝଡବର୍ଷାରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ।
କପା ମଞ୍ଜିରୁ ସହଜରେ ଗଜା ଉଠିବା ଅଆଇନ ଏବଂ ଚାରାଗଛର ଛେରା ଶୀଘ୍ର ଗଭୀରକୁ ଯିବାପାଇଁ ଜମିକୁ ଜଳଭାବରେ ଗଭୀର ଚାଷ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅନ୍ତତଃ ୨୦-୨୫ ସେ.ମି. ଗଭୀର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଉ ୪-୫ ଓଡ ଆଚାଷ କରି ତା’ପରେ ୧୫ ସେ.ମି. ଗଭୀର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪-୫ ଓଡ ଚାଷ କରି ମଇଦେଇ ମାଟି ଗୁଣ୍ଡ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଶେଷ ୨ ଓଡ ଚାଷ ପୂର୍ବରୁ ହେକ୍ଟର ପିଛା ୨୫ ଗାଡି ଭଲ ସଢା ଖତ ଏବଂ ଉଇ ନାଲାଗିବା ପାଇଁ ୨୫ କି.ଗ୍ରା. କୁଇନାଲଫସ ଗୁଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଚାଷ ଦ୍ଵାରା ମାଟି ସହିତ ଭଲଭାବରେ ମିଶାଇ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ।
ବିଭିନ୍ନ କିସମର ଲଗାଇବା ବ୍ୟବଧାନ ତାରତମ୍ୟ ଅନୁସାରେ ହେକ୍ଟର ପିଛା ୪ରୁ ୧୫ କି.ଗ୍ରା ମଞ୍ଜି ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । କପାମଞ୍ଜି ସହିତ ମୁଣ୍ଡି ତୁଳା ଲାଗି ରହିଥାଏ । ଏହାଦ୍ଵାରା ମଞ୍ଜି ମେଞ୍ଚା ହୋଇ ରହେ ଏବଂ ଧାଡିରେ ବୁଣିଲା ବେଳେ ଅସୁବିଧା ହୁଏ । ମଞ୍ଜିରୁ ଗଜା ବାହାରିବା ଡେରି ହୁଏ । ତେଣୁ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ମୁଣ୍ଡିତୁଳା ବାହାର କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ବହଳିଆ ଗୋବର ଖତ ସହିତ ମଞ୍ଜିକୁ କିଛି ସମୟ ରଗଡି ଘସିଦେଲେ ମୁଣ୍ଡିତୁଳା ବାହାରିଯାଏ । ଏହା ବଦଳରେ କିଛି ପାଣି ସହିତ ଗୋବର, ପାଉଁଶ ଓ ଗୁଣ୍ଡ ପିଡିଆ ପ୍ରତ୍ୟକରୁ ୨ କି.ଗ୍ରା ଲେଖାଏଁ ନେଇ ଚକଟି ଖିରା କରାଯାଏ ଏବଂ ପୋଚ୍ ହେବାପାଇଁ ୭୨ ଘଣ୍ଟା ରଖାଯାଏ । ଏହି ପୋଚ୍ ସହିତ କପା ମଞ୍ଜିକୁ ରଗଡି ଘସିଦେଲେ ମୁଣ୍ଡିତୁଳା ବାହାରିଯାଏ । ଏହାପରେ ମଞ୍ଜିକୁ ପରିଷ୍କାର କରି ଶୁଖାଇ ଘସିଦେଲେ ମୁଣ୍ଡିତୁଳା ବାହାରିଯାଏ । ଏହାପରେ ମଞ୍ଜିକୁ ପରିଷ୍କାର କରି ଶୁଖାଇ ଦିଆଯିବା ପରେ ବୁଣାଯାଏ । ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଉପଚାର କରିବା ଦ୍ଵାରା ମୁଣ୍ଡିତୁଳା ବାହାରିଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ମଞ୍ଜି ଗୋଟି ଗୋଟି ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ବୁଣିବା ସହଜ ହୁଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଉପଚାର ହୋଇଥିବା ମଞ୍ଜିରୁ ଶୀଘ୍ର ଗଜା ବାହାରେ ଓ ଚାରାଗଛା ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଟ ହୋଇ ଶୀଘ୍ର ବଢେ ।
ମଞ୍ଜି ଭଲ ଗଜା ହେବା ପାଇଁ ଓ ଚାରାଗଛ ବଳୁଆ ହୋଇ ଚଞ୍ଚଳ ବଢିବା ପାଇଁ ମଞ୍ଜିକୁ ସକସିନିକ୍ ଅମ୍ଳ ଦ୍ରବଣରେ ୬ରୁ ୮ ଘଣ୍ଟା ଭିଯାଇ ରଖାଯାଏ । ଏଥିପାଇଁ ୨୦ ଲିଟର ପାଣିରେ ୨ ଗ୍ରାମ ସକସିନିକ୍ ଅମ୍ଳ ଗୋଳାଇ ସେଥିରେ ୧୦ ରୁ ୧୫ କି.ଗ୍ରା ମଞ୍ଜିକୁ ବୁଡାଇ ରଖାଯାଏ । ଦ୍ରବଣରୁ ଛାଣିବା ପରେ ପାଣିରେ ଧୋଇ ଶୁଖାଇବା ପରେ ବୁଣାଯାଏ ।
ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତି କି.ଗ୍ରା ମଞ୍ଜି ସହିତ ୨ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ଟପସିନ-ଏମ ବା ୩ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ବାଭିଷ୍ଟିନ ଗୁଣ୍ଡ ଭଲ ଭାବରେ ଗୋଳାଇ ବୁଣିବା ଉଚିତ । ଏହାଦ୍ଵାରା କବକ ଜନିତ ରୋଗ ହୁଏ ନାହିଁ ।
ଆବଶ୍ୟକ ବ୍ୟବଧାନରେ ଗୋଜି ଲଙ୍ଗଳ ବା ବିହନ ବୁଣା ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ୫ସେ.ମି. ଗଭୀର ସିଆର ଟାଣି ସେଥିରେ ମଞ୍ଜିକୁ ଧାଡିରେ ବୁଣାଯାଏ । ସିଆର ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ବ୍ୟବଧାନରେ ପ୍ରତି ସ୍ଥାନରେ ୨-୩ଟି କରି ମଞ୍ଜ ପକାଯାଏ । ଯେଉଁ କିସମଗୁଡିକ ପାଇଁ ଧାଡି ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟବଧାନ କମ୍ ସେପରି ସ୍ଥଳେ ପାଖାପାଖି ୨ଟି ହଳଧାଡିରେ ଗୋଟିଏ ଧାଡି ଫାଙ୍କା ଛଡାଯାଏ । ଏହା ଫଳରେ ଗଛ ନଥିବା ମାରା ଧାଡିରେ ଯାତାୟତ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଫାଙ୍କା ରହେ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଔଷଧ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା, କପା ତୋଳିବା ପ୍ରଭୃତି କାର୍ଯ୍ୟ ସହଜସାଧ୍ୟ ହୁଏ ।
ସିଆରରେ ମଞ୍ଜି ବୁଣିସାରି ମଇ ଦେଇ ମାଟି ଘୋଡାଇ ଦିଆଯାଏ । ମାଟିରେ ଆବଶ୍ୟକ ବତରଥିଲେ ୪/୫ ଦିନରେ ମଞ୍ଜିରୁ ଗଜା ବାହାରେ । ଶୁଖିଲା ମାଟିରେ ବୁଣାଯାଇଥିଲେ ବର୍ଷାହେବା ପରେ ବା ଜଳସେଚନ କଲେ ମଞ୍ଜି ଗଜା ହୁଏ ।
ମଞ୍ଜିରୁ ଗଜା ବାହାରିବାର ୪-୫ ଦିନପରେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଗଜା ବାହାରି ନଥାଏ ସେଠାରେ ପୁଣି ଥରେ ମଞ୍ଜି ଲଗାଇ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ତା ନହେଲେ ଧାଡିରେ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ପଡିଆ ରହେ । ଚାରା ଗଛ ବାହାରିବାର ୮/୧୦ ଦିନ ପରେ ପ୍ରତ୍ୟକ ସ୍ଥାନରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଟ ଗଛରଖି ଅଧିକ ଥିବା ଚାରାଗଛ ଉପାଡି ପତଳା କରାଯାଏ ।
ଖତ ବ୍ୟତୀତ ରାସାୟନିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଜମିର ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷା କରାଇ ପରୀକ୍ଷା ଗାରର ଅନୁମୋଦିତ ପରିମାଣର ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଅଧିକା ଲାଭଜନକ । ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷା ନହୋଇଥିଲେ ନିମ୍ନମତେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
କିସମର ନାମ |
N |
ହେକ୍ଟର ପିଛା |
କି.ଗ୍ରା O |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ (H-4) |
150 |
60 |
60 |
ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ (H-X ଏବଂ J.K. Hybrid - 1) |
120 |
50 |
60 |
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉନ୍ନତ କିସମ MCU-5 SRT-1 H-777 |
80 |
40 |
40 |
ଯବକ୍ଷାରଜାନ ସାରର ଏକ ଚତୁର୍ଥାଂଶ ଏବଂ ସମୁଦାୟ ଫସଫେଟ୍ ଓ ପଟାସ ସାରକୁ ଏକତ୍ର ମିଶାଇ ମଞ୍ଜିବୁଣିବା ସମୟରେ ସିଆରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଅବଶିଷ୍ଟ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ସାରକୁ ଖୁସାଖୁସି କରି ସାରିବା ପରେ ୨/୩ ଥରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଧାଡିମୂଳକୁ ମାଟି ଟେକି ଦିଆଯାଏ ।
ଅନ୍ତଃଚାଷ
ଗଛ ଉଠିବାର ୩ ସପ୍ତାହ ବେଳକୁ ଖୁସାଖୁସି କରି ଘାସ ବାଛି ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ସମୟରେ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ସାରର ପରିମାଣ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଗାଲିହୁଡା ଟେକାଯାଏ ।ଏହାପରେ ଫୁଲ ଧରିବା ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ଆଉଥରେ ଖୁସାଇ ଘାସ ବାଛି ବାଛି ବାକିଥିବା ଯବକ୍ଷାରଜାନ ସାର ଧାଡିମୂଳକୁ ହୁଡା ଟେକିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଜଳସେଚନ
ରବି ଋତୁରେ କପା ଫସଲ ୭୫ ସେ.ମି. ଜଳସେଚନ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ଫୁଲ ଧରିବା ଏବଂ ବକାର ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଜଳ ଅଭାବ ହେଲେ ଅମଳ ବିଶେଷ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଏହି ଦୁଇଟି ସଙ୍କଟାବସ୍ଥାରେ ଜଳସେଚନ ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଥମାବସ୍ଥା ଏବଂ ବକରା ଫାଟିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଚାହିଁ ଜଳସେଚନ କରାଯିବା ଉଚିତ ।
ଖରିଫ ଋତୁରେ ବକରା ପାକଲା ହୋଇ କପା ଫାଟିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାଟିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଆର୍ଦ୍ରତା ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ତେଣୁ ବର୍ଷାଋତୁ ପରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଥରେ ଦୁଇଥର ଜଳସେଚନ କରିବା ଦରକାର । ମାଟି ଶୁଷ୍କ ହୋଇଗଲେ ବକରା ଫାଟି କପା ବାହାରେ ନାହିଁ ।
କପା ଫସଲ କବକ ଓ ବୀଜାଣୁ ଜନିତ ଝାଉଂଲା ରୋଗ ଏବଂ କୋଣାକୃତି ପତ୍ରଦାଗ ଓ ଲାଲ ଚିତା ରୋଗ ଦ୍ଵାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେ ଅମଳ କମିଯାଏ । ପତ୍ରଷେକ୍ଷକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସ୍ୱରୂପ ମଞ୍ଜିକୁ ବିଶୋଧନ କରି ବୁଣିବା ପ୍ରୟୋଜନ । ବିଲରେ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ କପାଗଛ ଦେଖାଗଲେ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପରୀକ୍ଷା କରାଇ ପରାମର୍ଶ କରାଇ ଅନୁସାରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
କପା ଫସଲ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଏ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପତ୍ରମୋଡା ପୋକ, ଲାଲ କପା ଶୋଷକ ପୋକ ଏବଂ ବକରା ବିନ୍ଧା କପା ପୋକ ଫସଲର ବହୁତ ଅନିଷ୍ଟ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଏସବୁ କୀଟମାନଙ୍କର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ ସିଞ୍ଚନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଅନେକ ସ୍ଥଳରେ ଫୁଲଫୁଟି ବକରା ଧରିବା ସମୟରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ବକରାକସି ଝଡି ଯିବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ଦୁଇଟି କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ । (୧) କ୍ଷାରୀୟ ମୃତ୍ତିକା କିମ୍ବା ହାଲୁକା ଶ୍ରେଣୀର ବାଲି ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକାରେ ଚାଷ କରାଯାଇଥିବା କପା ଫସଲରେ ବୋରନ ଏବଂ ଦସ୍ତା ଅଣୁସାରର ଅଭାବ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଫୁଲ କସି ଓ ବକରା ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ୨/୩ ଥର ଅଣୁସାର ଦ୍ରବଣ ସିଞ୍ଚନ କରିବା ଦରକାର । ପାଣି ଲିଟର ପ୍ରତି ୨ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ଟାଙ୍ଗଣାଗୁଣ୍ଡ ଏବଂ ଚେଲାମିନ୍ ମିଶାଇ ସିଞ୍ଚନ କଲେ ଉପରୋକ୍ତ ଅଣୁସାରର ଅଭାବ ପୂରଣ ହୁଏ । (୨) କପାବକରା ଧରିବା ସମୟରେ କପାଗଛରେ ବୃଦ୍ଧିକାରକ ପଦାର୍ଥ ବା ସନ୍ତୁଳନ ଠିକ୍ ନରହିଲେ ବକରା କସି ଝଡିପଡେ । ତେଣୁ ଗଛ ୪୫ ଦିନର ହେବା ବେଳେ ପ୍ଲାନୋଫିକସ ବା ସେଲମନ ୧୦ ପି.ପି. ଏମ୍ ଦ୍ରବଣ ଏବଂ ଫୁଲ ଫୁଟିବା ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ୨୦ ପି.ପି. ଏମ୍ ଦ୍ରବଣ ସିଞ୍ଚନ କରାଗଲେ ଝଡିବା ବନ୍ଦ ହୁଏ ।
ବକରା ଧରିବାର ପ୍ରଥମ ୩ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁଗୁଡିକ ବକରା ଧରେ ସେଗୁଡିକ ବଡ ବଡ ହୁଏ ଓ ସେଥିରୁ କପା ମିଳେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଡାଳ ଅଗ ଆଡକୁ ଯେଉଁ ବକରା ଧରେ ସେଗୁଡିକ ସେତେ ବଡ ହୁଏ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଗଛରେ ଅନାବଶ୍ୟକ ବୃଦ୍ଧି ଓ ବକରାଧାରଣ ରୋକିବା ପାଇଁ କପାଗଛ ୩ ମାସର ହେଲେ କିମ୍ବା ୧ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ହୋଇଗଲେ ଅଗକାଟି ଦେବା ଭଲ । ଏହା ଫଳରେ ଫଳନ୍ତି ଡାଳରେ ଥିବା ବକରା ବଡ ହୁଏ ।
ଅନାବଶ୍ୟକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରୋକିବା ପାଇଁ ସାଇକୋସିଲ ଦ୍ରବଣ ସିଞ୍ଚନ କରାଯାଇପାରେ । ହେକ୍ଟର ପିଛା ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣିରେ ୩୨ ମି.ଲି. ୫୦% ସାଇକୋସିଲ ମିଶାଇ ବକରା ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ସିଞ୍ଚନ କରାଯାଏ । ଏହାକୁ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ ସହିତ ମିଶାଇ ଏକତ୍ର ସିଞ୍ଚନ କରାଯାଇପାରେ ।
ବକରା କସି ଧରିବା ଦିନରୁ ପାକଲା ହୋଇ ଫାଟିବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୫୦ ଦିନ ସମୟ ନିଏ । ବକରା ଫାଟି କପାଫୁଟି ବା ଫଳର କୋଷା ପୂରା ଖୋଲିଗଲେ ତୋଳାଯାଏ । ସବୁତକ କପା ପ୍ରାୟ ୪ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଖୋଲିଯାଏ ଏବଂ ୪/୫ ଥରରେ ଅମଳ କରାଯାଏ । ସକାଳବେଳା ଥଣ୍ଡା ପାଗରେ କପାଫୁଟ ତୋଳାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ତୋଳିବା ସମୟରେ ସାବଧାନତା ଅବଲମ୍ବନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯେପରି ଶୁଖିଲା ପତ୍ରଖଣ୍ଡ କପାଫୁଟ ସହିତ ଲାଗି ନ ଆସେ । ଶୁଖିଲା ପତ୍ରଖଣ୍ଡ ମିଶିଗଲେ କାପାର ଗୁଣ ନିକୃଷ୍ଟ ହୁଏ ।
ପ୍ରତ୍ୟକ ଥର କପାଫୁଟ ତୋଳିବା ପରେ ସେଗୁଡିକ ପରିଷ୍କାର ଖରାରେ ଶୁଖାଇ ଅଖାରେ ସାଇତି ରଖାଯିବା ଉଚିତ । ସୁଖାଇବା ସମୟରେ ବାହାରୁ ଧୂଳି, ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଯେପରି ନମିଶେ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ରଖିବାକୁ ହେବ ।
ଉନ୍ନତ କିସମ କପାଚାଷ କଲେ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧୦-୧୨ କୁଇଣ୍ଟାଲ ଓ ଶଙ୍କର ଜାତୀୟ କପାଚାଷରୁ ୨୦ରୁ ୨୫ କୁଇଣ୍ଟାଲ କପା ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇଥାଏ ।ଆଧାର - ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ
Last Modified : 9/30/2019