অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

ନାଇଜର ଅଳସୀ

ଉପକ୍ରମ

ଇଥୋପିଆ ଓ ଭାରତ ଅଳସୀ ତୈଳବୀଜ ଚାଷକେନ୍ଦ୍ର  । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଇଥୋପିଆରେ ୨୦ ଲକ୍ଷ ଟନ ଏବଂ ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ୧.୫ ଲକ୍ଷ ଟନ ଅଳସୀ ମଞ୍ଜି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ   । ଇଥୋପିଆର ଅଳସୀ ଭାରତର ଅଳସୀଠାରୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟତର  । ଇଥୋପିଆ ଅଳସୀରେ ଲିନୋଲିକ୍  ଅମ୍ଳ ଭାଗ ୭୦% ଥିବା ବେଳେ ଭାରତୀୟ ଅଳସୀରେ ୫୦%  ରହିଛି  । ଅଳସୀ ତେଲ ହଳଦିଆ   । ଏହା ଖାଇବା ତୈଳ ଓ ସାବୁନ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ ଅଳସୀ ମଞ୍ଜି ଭାଜି ଖିଆଯାଏ   । ଅଳସୀ ମଞ୍ଜିରେ ୨୦% ପୁଷ୍ଟିସାର ଓ ୩୦.୫% ତୈଳ ରହିଛି   । ଅଳସୀ ପିଡିଆ ଫସଲରେ ଦିଆଯାଏ   । ଏହାକୁ ଗୋ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ   । ଅଳସୀ ବୀଜରେ ଲିନୋଲିକ୍  ଅମ୍ଳ ଥିବାରୁ ଏହା ଅର୍ଦ୍ଧ ଶୁଷ୍କ ଅଭିକର୍ତ୍ତା ରୂପେ ରଙ୍ଗ ଏବଂ ବାର୍ନିସରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ   । ସାଧାରଣତଃ ଅଳସୀ ତେଲ ଅମଳପାଇଁ ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଏହି ତେଲ ଖାଇବା ଓ ଲଗାଇବା ସାବୁନ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ   । ଶୁଖିଲା ଗଛ ଜାଳେଣି ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ   । ଫସଲ ମରୁଡି ସହିପାରେ  ଏବଂ ଫସଲରେ ପୋକ ରୋଗ କମ ଲାଗେ, ଅନାବନା ଘାସକୁ ଦବାଇଦେବା ପାଇଁ ଏହି ଫସଲର  କ୍ଷମତା ଅଛି   । ଏହି ଫସଲକୁ ଗାଈ ଗୋରୁ ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ   । କିନ୍ତୁ ଛେଳି ନଷ୍ଟ କରି ଦିଅନ୍ତି  । ଏହା ଗାରିବାର ବନ୍ଧୁ, କାରଣ ଯେଉଁ ଚାଷୀ ଫସଲରେ କିଛି ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ କରିପାରିବନାହିଁ  ଅଳସୀ ଫସଲ ତାହା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ   ।

ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର

ବିଷୁବ ମଣ୍ଡଳୀୟ ଆଫ୍ରିକା ଅଳସୀରେ ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର ମହେଞ୍ଜୋଦାର ଓ ହରପ୍ପା ଯୁଗରେ ଏହା ଭାରତରେ ଚାଷ କରାଯାଇଥିଲା  । ଏଣୁ ଅଳସୀ ଚାଷ ଭାରତରେ ପୁରାତନ   ।

ବଣ୍ଟନ :

ଗ୍ରୀଷ୍ମ ମଣ୍ଡଳ, ଉପଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳ ଓ ଶୀତୋଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁରେ ଅଳସୀ ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଭାରତରେ ମାଟି ତୈଳବୀଜ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ୩.୩% ରେ ଅଳସୀ ଚାଷ କରାଯାଏ  ଏବଂ ମୋଟ ତୈଳବୀଜ ଉତ୍ପାଦନର ୧.୪% ଅଳସୀରୁ ଆସେ   । ମୋଟ ଅଳସୀ କ୍ଷେତ୍ରଫଳର ୬୩% ଓ ଉତ୍ପାଦନର  ୬୫% କେବଳ ଓଡିଶା ଓ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶରୁ ମିଳେ   ।

ଭାରତରେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ଓଡିଶା, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ବିହାର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଦେଶରେ ଅଳସୀ ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଓଡିଶାର କେନ୍ଦୁଝର, ସୁନ୍ଦରଗଡ, ଗଞ୍ଜାମ, କୋରାପୁଟ, ଫୁଲବାଣୀ ଓ ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଳସୀ ଚାଷ ହୁଏ   ।

ଋତୁ ଓ ଜଳବାୟୁ :

ଖରିଫ ଫସଲ ରୂପେ ଅଗଷ୍ଟ – ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ବୁଣାଯାଏ  । କିନ୍ତୁ ରବି ଫସଲ ରୂପେ ଅକ୍ଟୋବର ମାସରେ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବୁଣାଯାଏ  । କିନ୍ତୁ ରବିରେ ଫସଲବଢେ  ନାହିଁକି ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ହୁଏ ନାହିଁ  ।

ଉଦ୍ଭିଦ ବର୍ଣ୍ଣନା :

ନାଇଜର – ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ବଂଶ, ପ୍ରଜାତି  ଜାତି, ଆବିସିନିକା  ।

କାଣ୍ଡ :

ଅଳସୀ ଏକ ଋତ୍ଵିକ ୦.୮୦ – ୧.୫ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚ ହୁଏ  । କାଣ୍ଡ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ଯୁକ୍ତ ଓ ଲୋମଶ  ।

ପତ୍ର :

ପତ୍ର ମୂଳ ପାଖରେ ଓସାର ଓ ଆଗ ଆଡକୁ ସରୁ  । ପତ୍ରଗୁଡିକ କାଣ୍ଡର ପରସ୍ପର ବିପରୀତ ପାଖରୁ ବାହାରେ  । ଖଣ୍ଡାକୃତି, ପତ୍ରଧାର  କରତ ପରି ଦନ୍ତୁରିତ ଅଗଗୋଜିଆ, ପତ୍ର ପ୍ରାୟ ୭ ସେ.ମି.  ଲମ୍ବା ପତ୍ରର  ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଲୋମ ଥାଏ   ।

ସ୍ତବକ :

ଗୋଟିଏ ଗଛର ଶାଖା ପ୍ରଶାଖାରୁ ୨୦-୪୦ ଫୁଲ ଫୁଟେ  । ପ୍ରତ୍ୟକ କେଣ୍ଡାରେ ଫୁଲଗୁଡିକ ଗୋଟି ଗୋଟି  ହୋଇ ଆଗକୁ ଥାଏ   । ଫୁଲର ବାହାର ପାଖ ୮ଟି ଅର ପୁଷ୍ପକ ମାଇ ଅଣ୍ଡିରା ଫୁଲ ମଝିରେ ରହିଥାଏ   । ଏହି ଅର ପୁଷ୍ପଗୁଡିକ ମଝିରେ ଥିବା ଚନ୍ଦ୍ରିକା ପୁଷ୍ପକଗୁଡିକୁ ଘେରି ରହିଥାନ୍ତି  । ଚନ୍ଦ୍ରିକା ଫୁଲଗୁଡିକ ଉଭୟ ଲିଙ୍ଗୀ, ଫୁଲ ହଳଦିଆ  । ପ୍ରତ୍ୟକ ଫୁଲର ତଳପଟେ  କେତେକ ଲୋମ ଥାଏ   । ପୁଷ୍ପ ସଜ୍ଜା ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ସଦୃଶ  । ପୁଷ୍ପ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ପରପରାଗ ସଙ୍ଗମୀ, ଗୋଟିଏ ଫଳରୁ ୫-୭ ମଞ୍ଜି ବାହାରେ  ଏବଂ ପ୍ରତି ଫୁଲରୁ ମୋଟ ୨୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଞ୍ଜି ବାହାରେ, ଫଳ ଏକ ବୀଜ ଏବଂ ଅସ୍ପୁଟନ  । ବୀଜ ସୁଚୀପରି ସରୁଆ ଓ  ସେ.ମି. ଲମ୍ବ କଳା ଚିକ୍କଣ  । ଏହି ଫସଲ ବର୍ଷାଋତୁରେ ହୁଏ   । ଅଳସୀ କ୍ଷୁଦ୍ର ଦିବା  ଲୋକଗ୍ରାହୀ  ଦିବାଲୋକ ୧୧ ଘଣ୍ଟା ୫ ମିନିଟ୍  ହେଲେ   । ଫୁଲଧରେ ଏବଂ ଉତ୍ତାପ ଆହୁରି କମ ହେବ ପୂର୍ବରୁ ପରିପକ୍ଵ  ହୁଏ   । ଏଣୁ ଏହି ଫସଲ ଶ୍ରାବଣ ମାସ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ? ବୁଣାଯାଇ କାର୍ତ୍ତିକ – ମାର୍ଗଶିର ମାସରେ ଅମଳ କରାଯାଏ   । ୨୦-  ସେଲସିୟସ ଉତ୍ତାପ ଏହି ଫସଲ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ  ।

ମୃତ୍ତିକା :

ଭାରତର ନାଇଜର ନିଗିଡା, ଢିପ, ହାଲୁକା ଲାଟେରାଇଟିକ୍  କୃଷ୍ଣ ଧୂସର ଦୋରସା ଏବଂ ନାଲି ବାଲିଆ ଜମିରେ ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଗଡାଣିଆ ଜମିରେ ଏହା ସାଧାରଣତଃ  ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଆଦିବାସୀ  ବହୁଳ ଅନୁର୍ବର ମୃତ୍ତିକାରେ ଏହା ଚାଷ ହୁଏ   । କିନ୍ତୁ ଅଳସୀ ହାଲକା ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକାରେ ଭଲହୁଏ   ।

ଗଡାଣିଆ ଜମିରେ ନାଇଜର ଚାଷ କରି ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ରକ୍ଷାକରାଯାଇପାରୁଛି  । ଗଡାଣିଆକୁ ଦେଖି ପାବଚ୍ଛ କରି ଅଳସ ଚାଷ କରାଯାଏ   । ଫଳରେ ଜଳ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ଘଟାଇ ପାରିବ  ନାହିଁ   । ଯେଉଁ ଜମିରେ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ନାହିଁ  ସେହିପରି  ଗଡାଣିଆ ଜମିରେ ଅଳସୀ ଚାଷ ନ କରିବା ଉଚିତ  । କ୍ଷାର ଓ ଲୁଣା ଜମିରେ ମଧ୍ୟ ଅଳସୀ ଚାଷ କରିହେବ   । ଜମିର ଲୁଣା ଅଂଶ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଫସଲ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ   ।

ବିହନ କିସମ :

ଓଡିଶାରେ କେତେଗୁଡିଏ ସ୍ଥାନୀୟ କିସମ ଚାଷ ହେଉଛି   । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେନ୍ଦୁଝର – ୧, ବଡରାଶି ପାଳ ରାଶି ଏବଂ କୁଜି ରାଶି ମୁଖ୍ୟ କିସମ   । ନିମ୍ନରେ କେତେକ ଉନ୍ନତ କିସମର ନାମ ଓ ଅବଧି ଦିଆଯାଇଛି   ।

କିସମ

ଅମଳ ସମୟ (ଦିନ)

ଅଳସୀ – ୧

୧୨୦

ଆଇ.ଜି.ପି – ୭୬

୧୨୦

ଆଇ.ଜି.ପି – ୭୨

୧୨୦

ଫୁଲବାଣୀ – ୨

୧୨୫

ରାଇଚୁର – ୭୦

୧୩୦

ଜି.ଏ – ୧

୧୩୫

ଜି.ଏ – ୨

୧୩୫

ଜି.ଏ – ୧୦

୧୩୫

ବୁଣିବା ସମୟ :

ଜୁଲାଇ ମାସ ତୃତୀୟ ସପ୍ତାହଠାରୁ ଅଗଷ୍ଟ ମାସ ଦ୍ଵିତୀୟ ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୁଲାଇ ମାସରେ କୌଣସି ପ୍ରଧାନ ଫସଲ ଚାରିପାଖ ଏହାକୁ ଲଗାଯାଇପାରେ   ।

ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତ  :

ଅଳସୀ ଚାଷ ପାଇଁ ଗୁଣ୍ଡ ଚାଷ ଦରକାର   । ଜମିରେ କୌଣସି ଅନାବନା ଘାସ ବଢିବା ଉଚିତ  ନୁହେଁ   । ଜମିରୁ ପାଣି ଗଡିଯିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ  ।

ବିହନ ବିଶୋଧନ :

ଥିରାମ ବା କ୍ୟାପଟାନ କେଜି ପିଛା ୩ ଗ୍ରାମ ଗୁଣ୍ଡ ଗୋଳାଇ ବିହନ ବିଶୋଧନ କରାଯାଏ  । ନିର୍ମୂଳୀ ନଥିବା ଫସଲରୁ ବିହନ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ   ।

ବିହନ ବୁଣା :

ଅଳସୀକୁ ଗାଈଗୋରୁ ଖାଆନ୍ତି  ନାହିଁ   । ଉଚ୍ଚା ଜମିରେ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରଧାନ ଫସଲ ଚାରିପଟେ ଏହି ଫସଲ କରି ହେବ   । ମୁଖ୍ୟ ଫସଲ ହିସାବରେ ଅଳସୀକୁ ଧାଡିକୁ ଧାଡି ୨୫-୨୦ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ବୁଣାଯାଏ  । ହେକ୍ଟର ପିଛା ୧୦ କେଜି ମଞ୍ଜି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ   ।

ଖତ ଓ ସାର ପ୍ରୟୋଗ :

ହେକ୍ଟର ପିଛା ୫ ଟନ୍ ଗୋବରଖତ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ   । ଯବକ୍ଷାରଜାନ ୨୦ କେଜି ଏବଂ ସୁପର ୨୫ କେଜି ହେକ୍ଟର ପିଛା ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଅମଳ ଭଲ ମିଳେ  । ସମସ୍ତ ସାରକୁ ବୁଣିବା ବେଳେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ  । ଉନ୍ନତ ବିହନ ପାଇଁ ହେକ୍ଟର ପିଛା ଅନୁମୋଦିତ ସାର ହେଲା ଯବକ୍ଷାରଜାନ ୪୦ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫେଟ୍ ୨୦ କି.ଗ୍ରା ଓ ପଟାସ୍ ୨୦ କି.ଗ୍ରା  ।

ଅନ୍ତଃଚାଷ :

୨-୩ ସପ୍ତାହ ବେଳକୁ ଧାଡିରେ ବୁଣାଯାଇଥିବା ଫସଲର ଘାସବଛା ଓ କୋଡାଖୁସା କରି ମାଟି ହାଲୁକା କରି ଦିଆଯାଏ   । ଅନାବନା ଘାସ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର ଦମନ କରିବେ  ଅମଳ ସେହି ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ  । ଦରକାର ହେଲେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଥର ଘାସ ବାଛି ଦିଅନ୍ତୁ   ।

ପରଜୀବୀ ତୃଣକ ଦମନ :

ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲତା ଆଳସୀର ମୁଖ୍ୟ ପରଜୀବୀ ତୃଣକ ଅଟେ   । ଏହା ଗୋଟିଏ ହଳଦିଆ ଲଟା  । ଅଳସୀ ଗଛରେ ମାଡି ଗଛକୁ ଛନ୍ଦି ପକାଏ ଏବଂ ଗଛର ରସ ଶୋଷି ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରାୟ ୩୫% କମାଇଦିଏ   । ଏହି ଲଟା ୩୦୦୦ ବୀଜ ଉତ୍ପାଦନ କରେ ଯାହାକି ଅଳସୀ ବୀଜ ସହିତ ମିଶିଯାଏ  । ଅଳସୀ ବୁଣିବାର ୬ ଦିନ ପରେ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୪ କି.ଗ୍ରା. କ୍ଳୋରେଫାନ୍ ୧୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ମିଶାଇ ଓଦା ମାଟି ଉପରେ ଉପରେ ଛିଞ୍ଚି କିମ୍ବା ଅଳସୀ ବୁଣିବାର ଦିନକ ପରେ ବାଲି ସହିତ ମିଶାଇ ମାଟି ଉପରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି  ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲତାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ହେବ   । ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୧.୫ କି.ଗ୍ରା. କର୍ବ 50WP ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲତାକୁ ଉଠିବାର 15 ଦିନ ପରେ ଛିଞ୍ଚି ଏହି ତୃଣକକୁ ମଧ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିହେବ   । ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲତା ମଞ୍ଜି ମିଶି ନଥିବା ବିହନ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଫସଲକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରି ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣଲତା  ଆକ୍ରମଣକୁ ସୀମିତ କରିହେବ  ।

କଟା ଓ ଅମଳ :

ଫୁଲ ଫୁଟିବାର ୩୦-୪୫ ଦିନ ପରେ ଗଛର ପତ୍ର ଶୁଖି ଫସଲ କାଟିବାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ହୁଏ  । ଦା’ ଦ୍ଵାରା ମୂଳରୁ ଫସଲ କଟାଯାଏ   । ତାପରେ ଖଳାରେ ଶୁଖାଇ ବେଙ୍ଗଳା ପକାଇ ଅମଳ କରାଯାଏ   । କାଟିବା ଡେରି କଲେ ମଞ୍ଜି ଝଡିଯାଏ   । ଉତ୍ପାଦନ – ୩୦୦-୪୦୦ କେଜି / ହେକ୍ଟର ପିଛା ହୋଇଥାଏ   ।

ଆଧାର - ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ

Last Modified : 12/21/2019



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate