ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଓ ଆପଦକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପିଲାମାନେ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡନ୍ତି ଓ ମାନସିକ ଆଘାତ ପାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ତାଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଯତ୍ନ ଓ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ହିସାବରୁ ଜଣାଯାଇଛି ଯେ ପୃଥିବୀରେ ୨.୭ କୋଟି ଶରଣାର୍ଥୀ ଓ ୩ କୋଟି ବିସ୍ଥାପିତ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଶତକଡା ୮୦ ଭାଗ ହେଉଛନ୍ତି ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ । ୧୯୯୦ ରୁ ୧୯୯୯ ମସିହା ଭିତରେ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ଶହ କୋଟି ଲୋକ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରେ ଗରିବ ଲୋକମାନେ ଅଧିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥା’ନ୍ତି । ଏଥିରେ ହେଉଥିବା ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରାୟ ୯୦ ଭାଗ କେବଳ ବିକାଶମୁଖୀ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ହୋଇଥାଏ ।
ସାରା ପୃଥିବୀରେ ଗତ ଦଶ ବର୍ଷ ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ବିବାଦରୁ ପ୍ରାୟ ୯୦ ଲକ୍ଷ ପିଲା ମରିଛନ୍ତି , ଆଘାତ ପାଇଛନ୍ତି , ଅନାଥବା ବାପା ମା’ଙ୍କ ଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି ।
ଯାହା ଜାଣିବା ହେଉଛି ପ୍ରତ୍ୟକ ପରିବାର ଓ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅଧିକାର
୧. ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଓ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟସେବା , ମିଳିମିଳା ଟିକା ଏବଂ ଯଥେଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଜରୁରୀ ।
୨. ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ ମା’କ୍ଷୀର ଖୁଆଇବା ବିଶେଷ ଦରକାର ।
୩. ଯୁଦ୍ଧ ବା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଶିଶୁମାନେ ତାଙ୍କ ବାପା ମା’ ଓ ପରିବାରର ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ଯତ୍ନରେ ରହିବା ଉଚିତ । ତାହେଲେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ବେଶୀ ସୁରକ୍ଷିତ ମନେ କରିବେ ।
୪. ଘରେ ଝଗଡା ହେଲେ , ଯୁଦ୍ଧ ବା ସେହିଭଳି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟ ଆସିଲେ ଶିଶୁ ଡରିଯାଏ ଓ ରାଗିଯାଏ । ଏଭଳି ଘଟଣା ଘଟିଲେ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଯତ୍ନ ଓ ଅଧିକ ସ୍ନେହ ଦରକାର ହୁଏ । ତାଙ୍କର ମନକଥା ଓ ଅନୁଭୂତି ଖୋଲି କହିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେବା ଦରକାର ।
୫. ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଓ ଅଫୁଟା ଗୋଳା ଖୁବ୍ ବିପଦଜନକ । ସେସବୁକୁ ଛୁଇଁବା ବା ତା’ ଉପରେ ଗୋଡ ପକାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପିଲାମାନେ ଖେଳିବା ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷିତ ଜାଗା ଛାଡିଦେବା ଦରକାର । କିଛି ଅଜଣା ଜିନିଷ ନଛୁଇଁବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଇଦେବା ଉଚିତ ।
ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଓ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟସେବା , ମିଳିମିଳା ଟିକା ଏବଂ ଯଥେଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଜରୁରୀ ।
ବହୁତ ଲୋକ ଏକାଠି ରହୁଥିଲେ ରୋଗ ଶୀଘ୍ର ବ୍ୟାପିଯାଏ । ତେଣୁ ଖୁନ୍ଦାଖୁନ୍ଦି ହୋଇ ରହୁଥିବା ଶରଣାର୍ଥୀ ଶିବିର ବା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳକୁ ଆସିବା ମାତ୍ରେ ଶିଶୁକୁ ପ୍ରତିଷେଧକ ଟିକା ବିଶେଷ କରି ମିଳିମିଳା ପାଇଁ ଟିକା ଦେବା ଜରୁରୀ । ଏମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଜୀବସାର କ ମଧ୍ୟ ଦେବା ଜରୁରୀ ।
ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସବୁ ପ୍ରକାରର ପ୍ରତିଷେଧକ ଟିକା ଦେବା ପାଇଁ ସିରିଞ୍ଜ ମାତ୍ର ଥରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ।
ମନ୍ଦପୁଷ୍ଟ ବା ଅସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ପରିବେଶରେ ରହୁଥିବା ଶିଶୁ ପାଇଁ ମିଳିମିଳା ବହୁତ ବିପଦଜନକ ହୋଇପାରେ ।
ଯଦି କୌଣସି କାରଣରୁ ଶିଶୁ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ ଭିତରେ ସବୁ ପ୍ରକାରର ଟିକା ନେଇନଥାଏ, ତେବେ ଯେତେ ଶୀଘ୍ର ସମ୍ଭବ ତା’ର ପ୍ରତିରୋଧୀକରଣ ପୂରା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ପରିବାରର ଅନ୍ୟମାନେ , ଅନ୍ୟ ମା’, ଜଣେ କୁଶଳୀ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀ କ୍ଷୀର ଖୁଆଉଥିବା ମା’କୁ ବହୁତ କଥା ବତାଇପାରିବେ । ପ୍ରଥମ ଛଅମାସ ଯାଏଁ କେବଳ ମା’କ୍ଷୀର ଏବଂ ଅନ୍ତତଃ ଦୁଇବର୍ଷ ବା ତା’ ପରଯାଏଁ ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ସହିତ କ୍ଷୀର ଦେବା ଜାରି ରଖିବାକୁ କହିପାରିବେ । ଛଅମାସର ହୋଇଗଲେ ଛୁଆକୁ ମା’କ୍ଷୀର ସହିତ ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଦେବା ଦରକାର ।
ମାନସିକ ଚାପରେ ଥିବା ମା’ଙ୍କୁ ବୁଝାଇବା ଦରକାର ଯେ ତାହା କ୍ଷୀର ଖୁଆଇବା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଏନାହିଁ ।
ଶିଶୁର ଅସୁସ୍ଥତା ଓ ମୃତ୍ୟୁ ନହେବା ପାଇଁ ଛଅମାସ ଯାଏଁ କେବଳ ମା’କ୍ଷୀର ଦେବା ଜରୁରୀ ।
ଯଦି ଶିଶୁକୁ ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ତେବେ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଭାବରେ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ବିଷୟରେ ମା’ ବା ଯତ୍ନକାରୀଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ଜରୁରୀ । କୃତିମ ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଥିବା ଶିଶୁକୁ ଅଧିକ ଗେଲ କରିବା ଓ ଧରିବା ଦରକାର । ବୋତଲରୁ ଖାଉଥିବା ବେଳେ ସେମାନଙ୍କୁ କେବେ ବି ଏକା ଛାଡିବା କଥା ନୁହେଁ । କପ୍ ରେ ଖୁଆଇବା ଭଲ ।
ଯୁଦ୍ଧ ବା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଶିଶୁମାନେ ତାଙ୍କ ବାପା ମା’ ଓ ପରିବାରର ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ଯତ୍ନରେ ରହିବା ଉଚିତ । ତାହେଲେ ସେମାନେ ନିଜକୁ ବେଶୀ ସୁରକ୍ଷିତ ମନେ କରିବେ ।
ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ ପିଲା ଯେପରି ସେମାନଙ୍କ ବାପା ମା’ ବା ଯତ୍ନକାରୀଙ୍କ ଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇନଯାଆନ୍ତି ତାହା ଦେଖିବା ସରକାର , ଅଧିକାରୀ , ଜାତିସଂଘ (ସରକାରଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ) ଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵ ହେବା ଉଚିତ ।
ଅଲଗା ହୋଇ ଯାଇଥିବା ପିଲାକୁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଯତ୍ନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ସରକାର କିମ୍ବା ଅଧିକାରୀଙ୍କର ଦାୟିତ୍ଵ ହେବା ଉଚିତ । ପିଲାର ବାପା ମା’ ଓ ପରିବାର ଲୋକଙ୍କୁ ଖୋଜି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଣି ଏକାଠି କରିବା ମଧ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵ ।
ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ ପରିବାରଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଇଥିବା ପିଲାମାନଙ୍କର କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ଯତ୍ନ ଆବଶ୍ୟକ । ପିଲା ପୁଣି ଥରେ ପରିବାର ଶହ ଏକାଠି ହେବା ବା ଗୋଟିଏ ପାଳକ ପରିବାର ପାଇବା ଯାଏଁ ଯେତେଦୂର ସମ୍ଭବ ଏହି ଅସ୍ଥାୟୀ ସହାୟତା ପିଲାର ନିଜ ଗୋଷ୍ଠୀର କୌଣସି ପରିବାର ଦ୍ଵାରା ହେବା ଉଚିତ ।
ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାପା ମା’ଙ୍କଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଯାଇଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ ଅନାଥବୋଲି ଧରିନେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବା ସେମାନଙ୍କୁ ପୋଷ୍ୟସନ୍ତାନ ଭାବରେ ଦେବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । ବାପାମା’ ବା ପରିବାରର ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ବିଷୟରେ ସଠିକ ଖବର ନପାଇବା ଯାଏଁ ଧରିନେବାକୁ ହେବ ଯେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ଲୋକ ବଞ୍ଚିଛନ୍ତି । ଯଦି ବାପାମା’ ବା ପାଖ ଲୋକ ଆଉ ମିଳିବେ ନାହିଁ ତେବେ ସବୁଠାରୁ ଭଲ ହେବ ଯଦି ପିଲାକୁ ତାଙ୍କ ନିଜ ପରିବାର ବା ଗୋଷ୍ଠୀ ଭିତରେ କେହି ପୋଷ୍ୟସନ୍ତାନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିନିଅନ୍ତି । ଏହା ସମ୍ଭବ ନହେଲେ ଯାଇ ଅନ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ବା ଦେଶର ପରିବାର ତାକୁ ପୋଷ୍ୟସନ୍ତାନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା କଥା ଚିନ୍ତା କରିବା ଦରକାର ।
ଆଉ ଗୋଟିଏ ପରିବାର ବା ଦେଶରେ ଯାଇ ଚାଲିବା ପିଲା ପାଇଁ ମାନସିକ ଚାପ ଆଣିଥାଏ । ଶରଣାର୍ଥୀ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତି ଶିଖିବା ଆହୁରି ଅଧିକା ବୋଝ ହୋଇଥାଏ ।
ଘରେ ଝଗଡା ହେଲେ , ଯୁଦ୍ଧ ବା ସେହିଭଳି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟ ଆସିଲେ ଶିଶୁ ଡରିଯାଏ ଓ ରାଗିଯାଏ । ଏଭଳି ଘଟଣା ଘଟିଲେ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଯତ୍ନ ଓ ଅଧିକ ସ୍ନେହ ଦରକାର ହୁଏ । ତାଙ୍କର ମନକଥା ଓ ଅନୁଭୂତି ଖୋଲି କହିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେବା ଦରକାର ।
ଯେତେବେଳେ ପରିଚିତ ଲୋକ , ଘରଦ୍ଵାର , ଜିନିଷପତ୍ର ହଜିଯାଏ ଏବଂ ବଡମାନେ ବହୁତ ଉଦାସ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ବା ଅନ୍ୟମନସ୍କ ରହନ୍ତି , ସେତେବେଳେ ପିଲାମାନେ ଖୁବ୍ ଡଋଯାଆନ୍ତି ଓ ନିଜକୁ ଅବହେଳିତ ମନେକରନ୍ତି ।
ସଙ୍କଟରେ ବା ଜରୁରୀକାଳିନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାପାମା’ଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ପିଲାଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ ଓ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା କଷ୍ଟର କଥା ହୋଇପଡେ ।
କଷ୍ଟଦାୟକ ଓ ହିଂସାତ୍ମକ ଅନୁଭୂତି ପରେ ପିଲାର ମାନସିକ ଉଦ୍ ବେଗ ବା ଅସ୍ଵାଭାବିକ ଚାଲିଚଳଣ ଦେଖାଯାଏ । କିଛି ପିଲା ଚୁପ ହୋଇଯାଆନ୍ତି , ଆଉ କିଛି ପିଲା ଉଗ୍ର ହୋଇଯାଆନ୍ତି । କିଛି ପିଲାଙ୍କର ଡର ନଯାଇଥିଲେ ବି ସେମାନେ ପରିସ୍ଥିତି ଶହ ଖାପ ଖୁଆଇ ପାରିଛନ୍ତି ବୋଲି ଦେଖାନ୍ତି । ଅନେକ ଦିନ ଧରି ହିଂସାତ୍ମକ ପରିସ୍ଥିତି ଲାଗିରହିଲେ ପିଲାମାନେ ସେଥିରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ତଥାପି ଏହା ପିଲାଙ୍କୁ ବହୁତ ବାଧେ ।
ସେମାନଙ୍କ ମନକଥା ବୁଝିବା ପାଇଁ କେହି ନମିଳିଲେ ସେମାନେ ଆହୁରି ଅଧିକ ଉଦାସ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ।
ସେସବୁକୁ ଛୁଇଁବା ବା ତା’ ଉପରେ ଗୋଡ ପକାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ପିଲାମାନେ ଖେଳିବା ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷିତ ଜାଗା ଛାଡିଦେବା ଦରକାର । କିଛି ଅଜଣା ଜିନିଷ ନଛୁଇଁବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଇଦେବା ଉଚିତ ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ବହୁତ ଆକାର , ପ୍ରକାର ଓ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ । ଏଗୁଡିକ ମାଟି ତଳେ ପୋତା ହୋଇ ଥାଇପାରେ କିମ୍ବା ଘାସରେ , ଗଛରେ ବା ପାଣି ଭିତରେ ଲୁଚାଇ ରଖାଯାଇ ଥାଇପାରେ । ବର୍ଷା , ପାଣି , ପବନ ଆଦିର ପ୍ରଭାବରେ କଳଙ୍କି ଧରିଯାଇଥିବା ବୋମାଗୁଡିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା କଷ୍ଟ , କିନ୍ତୁ ସେଗୁଡିକ ସବୁବେଳେ ବିପଦଜନକ ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ସାଧାରଣତଃ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସାମରିକ କ୍ରିୟାକଳାପ ଚାଲିଥିବା ଅଞ୍ଚଳ , ପରିତ୍ୟକ୍ତ ବା ଆରମା ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହା ପ୍ରତି ଅଧିକ ସାବଧାନ ହେବା ଦରକାର । ବୋମା ଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ଖପୁରୀ ଓ ହାଡଛକି ଚିତ୍ର , ଦୁଇଟି ବାଡିକୁ ଛକି ରଖି ବା ଘାସରେ ଗଣ୍ଠି ପକାଇ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରେ ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ କିମ୍ବା ଫୁଟିନଥିବା ଗୁଳିଗୋଳା ଛୁଇଁବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଏଥିରୁ ଅଧିକାଂଶ ମାଟିରେ ପଡିବା ମାତ୍ରେ ଫୁଟିବା କଥା , କିନ୍ତୁ ବେଳେ ବେଳେ କିଛି ଫୁଟି ନଥାଏ । ଏଗୁଡିକ ତଥାପି ବହୁତ ବିପଦଜନକ । ପଡିଆରେ ନିଆଁ ଲଗାଇଦେଲେ ବୋମା ଫୁଟିଯାଏ ନାହିଁ କିମ୍ବା ସେ ଅଞ୍ଚଳ ବିପଦମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ ନାହିଁ ।
କିଛି ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଉପରେ ଓଜନ ପଡିଲେ ଫୁଟେ , ଆଉ କିଛି ତାର ଟାଣି ହୋଇଗଲେ , ତାକୁ ଛୁଇଁଲେ ବା ଓଲଟାଇଲେ ଫୁଟେ । ସେଥିପାଇଁ ମାଟି ପାଖରେ ଝୁଲୁଥିବା କୌଣସି ତାର ମାଡିବା କଥା ନୁହେଁ , ତା’ ତଳେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଥାଇପାରେ । ଯେଉଁଠି ଗୋଟିଏ ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଥାଏ ତା’ ଆଖପାଖରେ ଆହୁରି କେତେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଥିବାର ସମ୍ଭାବନା ବହୁତ । ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଥିବାର ସୂଚନା ପାଇଲେ ଆଉ ଆଗକୁ ନଯାଇ ଯାଇଥିବା ବାଟରେ ହିଁ ଫେରିଆସିବା ଉଚିତ । ନଚେତ ସେଠାରେ ସ୍ଥିର ହୋଇ ଠିଆ ହୋଇ ସାହାଯ୍ୟ ପାଇଁ ଡାକିବା ଜରୁରୀ ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାଇନ ଦ୍ଵାରା ଆଘାତ ପାଇଲେ
ଆଧାର – UNICEF
Last Modified : 1/26/2020