ମେଟେରିଆ ମେଡିକା -ଭାଗ ୨
ମେଟେରିଆ ମେଡିକା -ଭାଗ ୨
ଆର୍ଜେଣ୍ଟମ ନାଇଟ୍ରିକମ
ଆଖିଧରା, ଉଦରାମୟ – ବିଶେଷକରି ପିଲାଙ୍କର ଝାଡା ରୋଗରେ, ଏହାର ବ୍ୟବହାର ବହୁତ ହୁଏ । ଆଖି ଲାଲ ହୋଇ ଫୁଲିଥିବ ଓ ମେଞ୍ଚା ମେଞ୍ଚା ଲେଞ୍ଜରାରେ ଆଖିପତା ଯୋଡି ହୋଇ ଯାଉଥିବ, ତାହାହେଲେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କରିବାର କଥା । ସେହିପରି ବହୁତଚିନି ଓ ମିଠାଖାଉଥିବା ଛୁଆର ସବୁଜ ଝାଡା ବା ହଳଦିଆ ଝାଡା ହୋଇ ସାଗୁଆ ପଡିଯାଉଥିଲେ, ଏହା ପ୍ରାୟ ଅବ୍ୟର୍ଥ । ଖାଇବା, ପିଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଝାଡା ହେଉଥିଲେ ଓ ପେଟରେ ଖୁବ ବାୟୁ ସଞ୍ଚାର ହେଉଥିଲେ ଏହା ଛଡା ଅନ୍ୟ କିଛି ଭଲ ଔଷଧ ଆଉ ହୋଇ ନ ପାରେ । ବଡମାନଙ୍କର ମାନସିକ ଉଦ୍ଦେଗ ବା ଛାନିଆଁ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହା ଭାବିବାର କଥା । ଛାନିଆଁରେ ଝାଡା ପରିସ୍ରା ଲାଗିବା ଲକ୍ଷଣ ଏହାର ଏକ ବଡ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଲକ୍ଷଣ ।
ଆର୍ଣ୍ଣିକା ମଣ୍ଟାନା
ଆଘାତ ଓ ଆଘାତଜନିତ ନାନାପ୍ରକାରର ପୀଡା ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ଔଷଧ । ଯେ କୌଣସି ରୋଗରେ ମଧ୍ୟ ମାଡ ହେଲାଭଳି ଦେହର ବ୍ୟଥା ବା ରକ୍ତ ଜମାଟବାନ୍ଧି କାଲଚିଆ ଦାଗ, ସ୍ପର୍ଶକାତରତା, ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ଝାଡା ଏହାର ପରିଚାୟକ ଲକ୍ଷଣ । ପୂୟଜ ଜ୍ଵର ଓ ଟାଇଫଏଡ ଜ୍ଵରରେ ଏହି ଲକ୍ଷଣ ଥିବା ସହିତ ଅଘୋର ଭାବ ରହିଥିଲେ ବେଶ୍ ଉପକାରୀ । ଅଘୋର ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହାର ରୋଗୀ ନିଦ୍ରାଚ୍ଛନ୍ନତା ଭିତରକୁ ଚାଲିଯାଏ । ଆଘାତଜନିତ ବା ପୂୟଜ ରୋଗର ରକ୍ତସ୍ରାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଅତୀବ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ । କଳାଶିରାରୁ ବହିଲାଭଳି କଳାକଳା ରକ୍ତ ବୋହୁଥିଲେ ଏହା ବେଶି ଭଲ କାମ କରିଥାଏ । ଖରାଦିନିଆ ଛୋଟ ଛୋଟ ବାରମୂଳିଆରେ ଏହା ଅବ୍ୟର୍ଥ ଫଳ ଦେଇଥାଏ । ବଥ ନ ପାଚି କଇଥିଆ ପଡିଯାଇଥିଲେ ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ଚିନ୍ତା କରିବେ ।
ଆର୍ଶେନିକ ଆଲବ
ଯେ କୌଣସି ରୋଗରେ ଅତିଶୟ ଦୁର୍ବଳତା ସହିତ ଅସ୍ଥିରତା ରହିଥିବ ; ସବୁ ବେଳେ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ଅଥଚ ବାରମ୍ବାର ପାଣି ପିଇବା ପାଇଁ ଚାହୁଁଥିବ ; ଦେହ ଭିତରେ ଜଳାପୋଡା ହେଉଥିବ, ଅଥଚ ଘୋଡିହୋଇ ରହିବାକୁ ଅଥବା ଗରମଦ୍ଵାରା ଉପଶମ ଅନୁଭବ କରୁଥିବ ; ଠିକ୍ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ବା ମଧ୍ୟରାତ୍ରିକୁ ସମସ୍ତ ଉପସର୍ଗର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଥିବ ; ଶରୀରର ସମସ୍ତ ସ୍ରାବରେ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ରହିଥିବ ; ପାଣି ପିଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପେଟରେ ପଡୁ ନ ପଡୁଣୁ ବାନ୍ତି ହୋଇ ଯାଉଥିବ, ଏ ସବୁ ଲକ୍ଷଣ ରହିଥିଲେ, କି ତରୁଣ କି ପୁରାତନ, ସବୁ ରୋଗରେ ଆର୍ଶେନିକ ହିଁ ପ୍ରୟୋଜନ ହେବ । ପୁରାତନ ସାଂଘାତିକ ରୋଗରେ ଅବଶ୍ୟ ତୃଷାହୀନତା ବେଶି ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଏ ଓ ସେ ଆଉ ଭଲ ହୋଇପାରିବ ନାହିନ ଭାବି ମୃତ୍ୟୁକୁ ଭୟ କରୁଥାଏ ।
ବ୍ୟାପଟିସିଆ
ଧୀର , ମନ୍ଥର ତଥା ଧାରାବାହିକଭାବରେ ରୋଗଲକ୍ଷଣ ସବୁର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଥିଲେ ଓ ତତସହିତ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ମଳମୂତ୍ର ତ୍ୟାଗ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଦେହହାତ ଭାରୀ ଭାରୀ ଲାଗି ଦରଜ ହୋଇ ରୋଗୀ ଅଘୋର ଅବସ୍ଥା ଆଡକୁ ଗତି କରୁଥିଲେ ଏହା ଏକ ମହୌଷଧି । ଆର୍ଣ୍ଣିକା ଭଳି ଅଘୋର ଅବସ୍ଥାରେ ଏହାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଜନ ହୁଏ ମାତ୍ର ଏହାର ରୋଗୀ କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଉ ହିଁ ମଝିରେ ତନ୍ଦ୍ରାଚ୍ଛନ ହୋଇପଡେ । ଏହାର ଶାରୀରିକ ଅବସାଦ ବହୁତ ବେଶି । ତେଣୁ ଟାଇଫଏଡ ରୋଗର ଅଘୋର ଅବସ୍ଥାରେ ଏହା ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ଔଷଧ । ରକ୍ତ ଦୂଷଣ ବ ପଚନ କ୍ରିୟା କରାଇବାରେ ଏହା ଅଦ୍ଵିତୀୟ । ତେଣୁ ତୁଣ୍ଡ ଘା’ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଏହାର ଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ, ଝାଳ, ମଳମୂତ୍ର ସବୁ ଦୁର୍ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ।
ବାରାଇଟ କାର୍ବ
ବୋକା, ଲାଜକୁଳା, ବାଙ୍ଗରା, ଗ୍ରନ୍ଥିର ବିବୃଦ୍ଧି – ବିଶେଷକରି ଟନସିଲ୍ ର ବିବୃଦ୍ଧି, ଶର୍ଦ୍ଦିପ୍ରବଣ, ଝାଳୁଆ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ମହୌଷଧି । ଟନସିଲ୍ ଦୋଷରୁ ହେଉ ବା ଗଳଗଣ୍ଡ ପାଇଁ ହେଉ, ଯଦି ପିଲାର ସ୍ମୃତିଶକ୍ତି କମିଯାଇ ପିଲା ବୋକା ବୋକା ହୋଇଯାଉଥିବ ଓ ପାଦରୁ ବେଶି ଦୁର୍ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ କ୍ଷୟକାରୀ ଝାଳ ବୋହୁଥିବ, ତେବେ ତା’ର ଚାରିତ୍ରିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିଶ୍ଚିତଭାବରେ ଆଣିପାରିଲା ଭଳି ଏହା ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଔଷଧ ।
ବେଲାଡୋନା
ଏକୋନାଇଟ ଭଳି ତରୁଣ ରୋଗ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଔଷଧ । ଜ୍ଵାଳା, ଅତିଶୟ ଉତ୍ତାପ, ପ୍ରଦାହ, ଲାଲ୍ ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ପ୍ରଳାପ ସହିତ ପ୍ରଖର ଓ ପ୍ରବଳ ଗତିରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଯାବତୀୟ ରୋଗପାଇଁ ଏହା ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ଏହାର ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକ ଆକ୍ଷେପପ୍ରଧାନ । ତୁହାକୁତୁହା ଆସୁଥିବା ଓ ହଠାତ୍ ଆସି ହଠାତ୍ ଛାଡି ଯାଉଥିବା ରୋଗ ଲକ୍ଷଣର ହା ପ୍ରମୁଖ ଔଷଧ । ଅବିରାମ ବା ଧାରାବାହିକତା ଏଥିରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ନାହିଁ । ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଣ୍ଡବ୍ୟଥା ପ୍ରାୟ ଲାଗି ରହିଥାଏ । ସତେ ଯେପରି ଶରୀରର ରକ୍ତସବୁ ମୁଣ୍ଡକୁ ଉଠିଯାଏ । ବେକ କଡ ଦେଇ ମୁଣ୍ଡକୁ ରକ୍ତ ସଂଚାରିତ କରୁଥିବା ଧମନିଗୁଡିକ ଧପ ଧପ କରୁଥାଏ । ରୋଗୀର ମୁହଁ ଲାଲ୍ ଦେଖାଯାଏ । ଧମନି ଉପରେ ଏହାର କ୍ରିୟା ଅଧିକ ହେଉଥିବାରୁ ରୋଗଗ୍ରସ୍ତ ଅଂଶଟି ସର୍ବଦା ଗାଢ ଲାଲ୍ ରଙ୍ଗ ଦେଖାଯିବ । ଗାଢ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହେବା, ଉତ୍ତାପ ବେଶି ବଢିଯିବା ଓ ଏହାର ବ୍ୟଥା ଧପଧପ୍ କାରୀ ହେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଵାଭାବିକ । ତେଣୁ ବେଲାଡୋନାର ଚାରିତ୍ରିକ ଲକ୍ଷଣ ଏସବୁ । କେଶ କାଟିବା ପରେ ପ୍ରାୟ ମୁଣ୍ଡବ୍ୟଥା ହେଉଥିଲେ ତାହା ନେଲାଡୋନାରେ ହିଁ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଭଲ ହୋଇଯାଇ ଥାଏ । ବେଲାଡୋନା ମୁଣ୍ଡକୁ ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ଅଧିକ କରାଉଥିବାରୁ ଭୟାନକ ମୁଣ୍ଡବ୍ୟଥା ; ପ୍ରଳାପୋନ୍ମୋଦ ଓ ନାନା ପ୍ରକାରର ମାନସିକ ଭ୍ରାନ୍ତି ଏହାର ଚିର ସାଥି ।
ବୋରାକ୍ସ
ଶିଶୁମାନଙ୍କର ତୁଣ୍ଡଘା’ର ଏହା ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଔଷଧ । ଜିଭରେ, କଳରେ, ଛତୁ ଫୁଟିଲାଭଳି ଉଦ୍ଭେଦମାନ ଦେଖାଯାଏ । ପାଟି ଭିତର ବହୁତ ଗରମ ଜଣାପଡେ ଓ ତାକୁ ପୋଛିଦେଲେ ସେ ସ୍ଥାନରୁ ରକ୍ତ ବୁହେ ଓ ଖୁବ୍ ପୀଡା କରେ । ବଡା ଦୋଷରୁ ମୁଣ୍ଡରେ ଜଟା ବାନ୍ଧି ଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଖୁବ୍ ଭଲ କାମ କରେ । ଏ ପିଲାମାନେ ଜମା ଝୁଲିବାକୁ ବା ଦୋଳି ଖେଳିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଶିଡିରେ ଚଢିଲାବେଳକୁ ଚଢିଯିବେ କିନ୍ତୁ ଓହ୍ଲାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ନିମ୍ନଗତିରେ ଏମାନଙ୍କର ଖୁବ୍ ଭୟ । ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନଙ୍କର ବାଧକ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଯଦି ଋତୁସ୍ରାବ ସହିତ ଶୈଷ୍ମିକ ପରଦା ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବ ଓ ଶ୍ଵେତପ୍ରଦରରେ ଗରମ ପାଣି ସହିତ ଧଳା ଧଳା ଜାଲି ଭଳି ପରଦା ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବ ତାହାହେଲେ ଏହା ଖୁବ୍ ଦରକାରୀ ।
ବ୍ରାୟୋନିଆ
ଏହା ଏକ ନିତ୍ୟ ବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟ, ତରୁଣ ତଥା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ରୋଗମାନଙ୍କର ଔଷଧ । ଶୈଷ୍ମିକ ଝିଲ୍ଲୀ ପରଦାର ଶୁଷ୍କତା, କୋଷ୍ଠକାଠିନ୍ୟ, ଅତ୍ୟଧିକ ତୃଷା, ସଞ୍ଚାଳନରେ ପ୍ରତ୍ୟକ କଷ୍ଟର ବୃଦ୍ଧି ଓ ଶୁଖିଲା ଜିଭରେ ହଳଦିଆ ମଇଳା ଜମାହେବା, ଏହାର ଚାରିତ୍ରିକ ଲକ୍ଷଣ ।
ରୋଗୀ ସ୍ଵପ୍ନରେ ଅଥବା ପ୍ରବଳ ଜ୍ଵରର ପ୍ରଳାପରେ ଯଦି ନିଜର ନିତ୍ୟକର୍ମ, ବ୍ୟବସାୟ ବା ଘରକୁ ଯିବାପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବ, ତାହାହେଲେ ଏହା ଛଡା ଅନ୍ୟ ଔଷଧ ଲାଗିବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ ।
ବାତ ବ୍ୟଥାରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଔଷଧ । ସାମାନ୍ୟ ସଞ୍ଚାଳନରେ ବ୍ୟଥା ; ଛୁଞ୍ଚିମାରିଲାଭଳି ବ୍ୟଥାର ପ୍ରକୃତି ଓ ଚାପରେ ଉପଶମ, ଏହାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଲକ୍ଷଣ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ।
କ୍ୟାଲକେରିଆ କାର୍ବ
ବାରାଇଟା କାର୍ବ ଭଳି ଏହା ଏକ ଧାତୁଗତ ଔଷଧ । ଏହାର ରୋଗୀ ଦେଖିବାକୁ ପୃଥୁଳ ଅଥଚ କୋମଳ, ଶିଥିଳ ମାଂସପେଶୀର । ଶରୀର ଅପେକ୍ଷା ମୁଣ୍ଡ ଓ ପେଟ ବଡ । କ୍ୟାଲସିୟମ ଅଭାବ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୋଷଣଗତ ତ୍ରୁଟିଜନିତ ପୀଡାରେ, ବିଶେଷକରି ବିଳମ୍ବରେ ଦାନ୍ତ ଉଠିବା ; ଡେରିରେ ଚାଲିବା ; ଧଳା ଅମ୍ଳ ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ଝାଡା ହେବା ; ଶର୍ଦ୍ଦି ଲାଗି ରହିବା ; ବହୁତ ଝାଳ, ଖାସ୍ କରି ମୁଣ୍ଡରୁ ବାହାରିବା ; ପିଲାର ଦୁକୁଦୁକୁ ବହୁତ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂରଣ ନ ହେବା ଇତ୍ୟାଦି ଲକ୍ଷଣ ଏହାର ପରିଚାୟକ । ମାନସିକ ଲକ୍ଷଣ ଭିତରେ ସବୁଥିକୁ ଭୟ ; ସମବୟସ୍କ ସମକଚ୍ଛ ହୋଇପାରୁ ନ ଥିବା ନେଇ ମନର ଦୁର୍ବଳତା ଓ ବିଷର୍ଣ୍ଣତା ହେଉଛି ପ୍ରଧାନ । ଏହାର ରୋଗୀ ଏତେ ବେଶି ଝାଳ ସତ୍ତ୍ୱେ ଶୀତକାତର । ଝିଅମାନଙ୍କର ଖୁବ୍ କମ୍ ବ୍ୟବଧାନରେ ବହୁତ ଋତୁସ୍ରାବ ହେଉଥିଲେ ଓ ସେ ସମୟରେ ପାଦଗୁଡିକ ଖୁବ୍ ଥଣ୍ଡା ଲାଗୁଥିବାର ଲକ୍ଷଣ ଥିଲେ , ମୋଟା ଝିଅ ବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ବହୁତ ଉପକାରୀ ଔଷଧ । ଏହାର ରୋଗୀ ଖୁବ୍ ଥଣ୍ଡା ଖାଇବାକୁ ଭଲ ପାଏ । ବିଶେଷ କରି ସିଝା ଅଣ୍ଡା ।
କ୍ୟାଲକାରିଆ ଫସ୍
ଉପଯୁକ୍ତ ଔଷଧ ପରି ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ଧାତୁ ସଂଶୋଧନକାରୀ ଔଷଧ । ମାତ୍ର ଏହାର ରୋଗୀ ଶୀର୍ଣ୍ଣକାୟ, ଯଦିଓ ଏହାର ପେଟ ବଡ । ପୋଷଣ ଅଭାବରୁ ଅସ୍ଥି’ର କୋମଳତା, ଚାଲିବା ଓ ଦାନ୍ତ ଉଠିବାରେ ବିଳମ୍ବ ମଧ୍ୟ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ । ଏ ରୋଗୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଶୀତକାତର । ଶିଶୁମାନଙ୍କର ‘ପୁଅରୋଗ’ ରେ ଏହା ବେଶ୍ ଉପକାରୀ, ଯଦିଓ ସବୁଜ ଝାଡା ହେଉଥାଏ । ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଡେଙ୍ଗା ହୋଇଯାଉଥିବା ଝିଅମାନଙ୍କର “ଶ୍ଵେତପ୍ରଦର” ଓ ଅଣ୍ଟାବ୍ୟଥାରେ ଏହା ଭଲ କାମ କରେ । ହାଡ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ଶୀଘ୍ର ଯୋଡି ହେବାପାଇଁ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ରୋଗୀର ମୁଣ୍ଡରୁ ମଧ୍ୟ ଝାଳ ବହୁତ ବାହାରେ । ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ଶର୍ଦ୍ଦିପ୍ରବଣ ।
ସଂଗୃହୀତ – ଡାକ୍ତର କମଳାକାନ୍ତ କର
Last Modified : 1/28/2020
