ଆମ ରାଜ୍ୟ ଓଡିଶା ଜଳ ସମ୍ପଦ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଆମ ରାଜ୍ୟ ମଧୁରଜଳ, କ୍ଷାରପାଣି ଓ ସାମୁଦ୍ରିକ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ସୁଯୋଗ ରହିଛି । ବ୍ୟବସାୟ ସ୍ତରରେ ମାଛଚାଷ ଓ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇ ଓଡିଶାରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଅନୁକୂଳ ପାରିସ୍ଥିତି ସୁଯୋଗ ଓ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଓ ଆତ୍ମନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଉଛି । ରାଜ୍ୟର ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳ ବସ କରୁଥିବା ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରମାନେ ସମୁଦ୍ରରୁ ଓ ଚିଲିକା ଅଞ୍ଚଳରୁ ମାଛଧରି ଜୀବିକା ନିବାହୀ କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ଆର୍ଥିକ ଅନଗ୍ରସର ଗୋଷ୍ଠୀ ମାଛଧରାକୁ ଜୀବିକା ଓ ପେଷା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରି ନିଜର ଆର୍ଥିକ ସୁଧାର ଆଣିବା ସହିତ ଦେଶର ପ୍ରଗତିରେ ସହାୟକ ହେଉଛନ୍ତି । ଏହା କେବଳ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପୋଷାକତତ୍ତ୍ଵ ଅଭାବକୁ ପୂରଣ କରୁନାହିଁ ବରଂ ଦେଶର ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତାକୁ ସଦୃଢ କରୁଛି ।
ଓଡିଶାର ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ମାନଙ୍କର ଆଟିକା ଓ ସମାଜିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଜୀବନ ନିର୍ବାହର ଉପାୟ ଦେବାପାଇଁ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପ୍ୟାକେଜ “ଓଡିଶା ମତ୍ସ୍ୟାଜୀବି ଉନ୍ନୟନ ଯୋଜନା” ହାତ ତା.୯. ୧୨. ୨୦୧୨ତାରିଖରେ ଲୋକାପିତ ହୋଇଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ୧୪ଟି ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ୫ଟି ଯୋଜନା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କୃଷି ବିକାଶ ଯୋଜନା (RKVY) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ୧୪ଗୋଟି ଯୋଜନା ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିବରଣୀ ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନ ଗୁଡିକରେ ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟ କେତେକ ବିଭାଗକୁ ସଂଯୁକ୍ତ ଭାବେ ନିଆଯାଇଅଛି ।
ବିରଳ ଅଲିଭ କଇଁଛ ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଦ୍ଵାରା ରାଜ୍ୟର ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳରେ ବସ କରୁଥିବା ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ଜୀବନ ଜୀବିକା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି । ବର୍ଷର ପ୍ରାୟ ୭ ମାସ ମାଛଧାରା ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ କଟକଣା ଲାଗୁ କରାଯାଉଛି । ଏହାଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରକୁ କିଗ୍ରା ପ୍ରତି ଦୁଇ ଟଙ୍କା ଦରରେ ୭ ମାସ ପାଇଁ ଚାଉଳ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନିଆଯାଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସର୍ଭେ କାର୍ଯ୍ୟ ସାରିଛି । ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ଏଥିପାଇଁ ‘ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ରେସନ କାର୍ଡ ‘ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଉଟି କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଉଛି ।
ଆମ ରାଜ୍ୟର ଅଧିକାଂଶ ସାମୁଦ୍ରିକ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀମାନେ ପାରମ୍ପରିକ କାଠ ଡଙ୍ଗା ମାଛଧରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି ।
ଏହି ଡଙ୍ଗା ତିଆରି ବ୍ୟୟ ସାପେକ୍ଷ ଓ ଉଚିତ କାଠ ମିଳେ ନାହିଁ । ଏହା ମଧ୍ୟ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ । ଏହା ଅପେକ୍ଷା ଫାଇବର(FRP) ନିର୍ମିତ ଡଙ୍ଗା ଉନ୍ନତି ଓ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ମରାମତି ଅଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ହୁଏ ।
ଏହି ଯୋଜନାରେ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ କାଠଡଙ୍ଗାକୁ ପଦଲାଇ ଫାଇବାର ଡଙ୍ଗା ( FRP Boat) ନେବା ପାଇଁ ବାଙ୍କ ଋଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ।
ନିଜସ୍ଵ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ତିଆରି ଫାଇବାର ଡଙ୍ଗା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ରିହାତି, ଏହା ସରକାରୀ ରିହାତି ୫୦%, ସର୍ବାଧିକ ଟ.୫୦,୦୦୦ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯାଇଛି ।
ପୁରାତନ ପାରମ୍ପରିକ ଡଙ୍ଗା ଏଥିପାଇଁ ରେଜିଷ୍ଟର ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ରିହାତି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କୃଷି ବିକାଶ ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅଟେ । ନୂତନ ଫାଇବର ଡଙ୍ଗା ସ୍ଵୀକୃତି ପ୍ରାପ୍ତ ଉତ୍ପାଦକଙ୍କ ଠାରୁ ନେବାକୁ ହେବ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗ ଦ୍ଵାରା ରେଜିଷ୍ଟର ଭୁକ୍ତ ହେବ ।
ଏହା କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଵୀକୃତି ପ୍ରାପ୍ତ ଯୋଜନା ଅଟେ । ଯେ କୌଣସି ରେଜିଷ୍ଟ୍ରିଭୁକ୍ତ ପାରମ୍ପରିକ ଡଙ୍ଗାକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକରଣ କରାଯାଏ ପାରିବ । ଏଥି ପାଇଁ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ଆବେଦନ କରିପାରିବେ । ଯେ କୌଣସି ସ୍ଵୀକୃତି ପ୍ରାପ୍ତ ସଂସ୍ଥାରୁ ସ୍ଵୀକୃତିଯୁକ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ଇଞ୍ଜିନ ପାଇଁ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ବା ଟ॰୩୦,୦୦୦ ରିହାତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଏହି ଯାନ୍ତ୍ରିକରଣ ଦ୍ଵାରା ସାମୁଦ୍ରରେ ମାଛଧରା ସ୍ତଳରେ ଶୀଘ୍ର ପହଞ୍ଚି ମାଛଧରା କାର୍ଯ୍ୟ ସାରି ତୁରନ୍ତ ବିକ୍ରୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିବେ ଓ ବିକ୍ରି କରି ଉଚିତ ଦର ପାଇପାରିବେ ।
ରାଜ୍ୟ ସାମୁଦ୍ରିକ, ଅନ୍ତଦେଶୀୟ ତଥା ଚିଲିକା ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ମାନେ ମାଛ ବିକ୍ରି ସ୍ଥଳରୁ ମାଛ ଆଣି ବିକ୍ରିକରି ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରନ୍ତି । ସେହିଭଳି କ୍ଷୁଦ୍ର ବ୍ୟବସାୟଙ୍କୁ ଏହି ଯୋଜନାରେ ଉନ୍ନତି ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ମାଛ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସ୍ଥାପନା ଦିଗରେ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
ଏହି ଯୋଜନା ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ ମାଛ ବ୍ୟବସାୟ କରିବା ପାଇଁ ବରଫ ବାକ୍ସ ସହିତ ସାଇକେଲ କିମ୍ବା ମୋଟର ସାଇକେଲ ନେଇ ପାରିବେ । ମହିଳା ସ୍ଵୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରି ଭୁକ୍ତ ସମବାୟ ସମିତି ମାଛ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଅଟୋ ରିକସା ସହିତ ବରଫବାକ୍ସ ନେଇ ବ୍ୟବସାୟ କରିପାରିବେ ।
ଏହି ରିହାତି ରାଷ୍ଟ୍ରିୟ କୃଷି ବିକାଶ ଯୋଜନା (RKVY) ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅଟେ ।
ଆମ ରାଜ୍ୟ ଅନେକ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ଜଳଭଣ୍ଡାର ଓ ନଦୀରୁ ମାଛଧରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ମାନଙ୍କୁ ଡଙ୍ଗା ଓ ଜାଲ ଯୋଗାଇ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ରେଜିଷ୍ଟର ଭୁକ୍ତ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ସମବାୟ ସମିତିର ସଭ୍ୟ ମାନେ ଏହି ଯୋଜନା ଏହି ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବେ ।
ଏହି ଯୋଜନାରେ ଗୋଟିଏ ୧୮-୨୦ ଫୁଟ ବିଶିଷ୍ଟ କାଠ କିମ୍ବା ଫାଇବର ଡଙ୍ଗା ସହିତ ଅନ୍ୟୂନ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ମନୋଫିଲାମେଣ୍ଟ ଫସଜାଲ ପାଇଁ ଟ. ୨୫୦୦୦/- ବାଙ୍କ ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ସେଥିନିମନ୍ତେ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ବା ଟ.୧୨,୫୦୦ /- ରିହାତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ଏହି ରିହାତି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କୃଷି ବିକାଶ ଯୋଜନା(RKVY) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ ।
ଓଡିଶା ପ୍ରାୟ ୧.୯୭ ଲକ୍ଷ ହେକ୍ଟର ପରିମିତି ଜଳଭଣ୍ଡାର ଗୁଡିକରେ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ଆଶାନୁରୂପେ ହେଉ ନାହିଁ। ରାଜ୍ୟ ଜଳଭଣ୍ଡାର ମତ୍ସ୍ୟ ନୀତି ୨୦୦୩-୦୪ ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ରାଜ୍ୟ ୧୩୮ଟି ଜଳଭଣ୍ଡାର ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଛି । ଏହି ଜଳଭଣ୍ଡାରର ମାଛଧରା ବୃଦ୍ଧି ଓ ନିକଟସ୍ଥ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବିଙ୍କୁ ଜୀବିକା ଯୋଗାଇ ଦେବା ଲକ୍ଷରଖି ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ସମବାୟ ସମିତି ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।
ଏହି ଜଳଭଣ୍ଡାର ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ପଞ୍ଜୁରି ମଧ୍ୟରେ ମାଛଚାଷ (Cage Culture) ଯୋଜନା ହାତକୁ ନିଆଯାଇଛି । ଏହା ଏକ ବିବିଧ ଚାଷ ଅଟେ । ଏହା ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ପଞ୍ଜୁରି ତିଆରି କରି ଜଳ ଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ଓ ତା ମଧ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଯାଆଁଳ ଛାଡି ଉପଯୁକ୍ତ ପୂରକ ଖାଦ୍ୟ ନିୟମିତ ଦେଇ ମାଛକୁ ବଢିବାକୁ ଦିଆଯିବ । ଏହାଦ୍ଵାରା ସୀମିତ ପଞ୍ଜୁରି ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ହୁଏ । ଏହି ଯୋଜନା ଜଳଭଣ୍ଡାର ନିକଟସ୍ଥ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ସମବାୟ ସମିତି କିମ୍ବା ସ୍ଵୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ଵାରା କରାଯିବ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ସମସ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗ ବହନ କରିବ । ଏହାର ଲାଭାଂଶକୁ ସେଥିରେ ଅଂଶୀକୃତ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପାଇବେ । ଏହି ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କୃଷିବିକାଶ ଯୋଜନା ଆର୍ଥିକ ସହାୟତାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି ।
ଏହି ଯୋଜନାରେ ରାଜ୍ୟ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ମାନଙ୍କୁ ବୀମାଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ବୀମାଭୁକ୍ତ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ଆକସ୍ମିକ ଦୁର୍ଘଟଣା ଜନିତ ମୃତୁ ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅକ୍ଷମତା ପାଇଁ ଏକ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଆଂଶିକ ଶାରୀରିକା ଅକର୍ମଣ୍ୟତା ପାଇଁ ଟ.୫.୦୦୦ /- ଆର୍ଥିକ ସହାୟ ପାଇବେ । ଏଥିପାଇଁ ବୀମା ପ୍ରିମିୟମ ସରକାର ବହନ କରିବେ । ରାଜ୍ୟ ୧୦ ଲକ୍ଷ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବିଙ୍କୁ ଏହି ଯୋଜନା ଅନର୍ଭୂକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ରାଜ୍ୟ ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗ ଗତ ଦୁଇବର୍ଷ ଧରି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରି ପୁରସ୍କାର ହୋଇଛି ।
ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଯୋଜନାରେ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବିଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନା ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରଙ୍କୁ ବାସଗୃହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ୪ ଡେ.ସି ମି.ଲ ଜମିପଟ୍ଟା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବାସହୀନ ପରିବାରଙ୍କୁ ପାଇଁ ଉର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ।
ରାଜ୍ୟରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଳିତ ଏହି ଯୋଜନାରେ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରଙ୍କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବାସହୀନ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରଙ୍କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି । ଏହି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବାସହୀନ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ପରିବାରଙ୍କୁ ଘର ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ । ଏହି ଯୋଜନାରେ ବିପିଏଲ ତାଲିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇନଥିବା ଗରିବ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବିଙ୍କୁ ଉପକୃତ କରାଯିବ। ଏହାର ହିତାଧିକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ପରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ଉନ୍ନୟନ ଅଧିକାରୀ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ।
ଚକ୍ଷୁରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ସାମୁଦ୍ରିକ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବି ମାନଙ୍କୁ ଏହି ‘ନେତ୍ରଜ୍ୟୋତି’ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଟ. ୫୦୦୦ /- ଟଙ୍କାର ଚିକତ୍ସା ସହାୟତା ପ୍ରଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଏହି ସହାୟତା ‘ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ପନ୍ଥୀ ସମିତି’ ମାଧ୍ୟମରେ ଦିଆଯାଇଛି ।
ଆଧାର - ମତ୍ସ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ, କଟକ
Last Modified : 1/26/2020