ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ଚାଷ

ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ବିଶ୍ଵର ଦ୍ଵିତୀୟ ବୃହତ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ପକ୍ଷୀ। ଏହି ପକ୍ଷୀର ଅଣ୍ଡା, ଚମଡା ଏବଂ ତେଲରେ ଅନେକ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ରହିଛି । ଏଥିପାଇଁ ଏମୁ ଚାଷ ପ୍ରତି ଚାଷୀଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ଦିନକୁ ଦିନ ବଢିବାରେ ଲାଗିଛି । ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଚାଷୀ ଏହାକୁ ସଫଳତାର ସହ ଚାଷ  କରି ବେଶ୍  ଲାଭବାନ୍ ହୋଇଥିବା ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ମଧ୍ୟ ରହିଛି।

ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରୁ ଜାତ ଏହି ପକ୍ଷୀଟି ଦୌଡିପାରୁଥିବା ବେଳେ ଉଡିପାରେ ନାହିଁ । ଏମୁର ମାଂସ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ହିତକର ଏବଂ ସ୍ଵାଦଯୁକ୍ତ । ଏହାର ଚର୍ବିରେ କୋଲେଷ୍ଟରଲ, କମ୍ ଥିବା ବେଳେ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଅଧିକ ଥାଏ । ଏମୁର ଅଣ୍ଡା, ଚମଡା ଏବଂ ତୈଳରେ ଓଷଧୀୟ ଗୁଣ ଭରି ରହିଛି । ଏମୁ ପକ୍ଷୀ କମ୍ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଏହାର ବୟସ ସୀମା ୩୦-ରୁ ୩୫ ବର୍ଷ । ଏହାର ଉଚ୍ଚତା ୫-୬ ଫୁଟ ଏବଂ ଓଜନ ୪୫-୬୦ କେଜି । ମାଇ ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ୨୦-୨୫ ବର୍ଷ ଜୀବନ କାଳ ଭିତରେ ଅଣ୍ଡା ଦେବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାଏ । ଏମୁ ଅଣ୍ଡାର ଓଜନ ୪୭୫-୬୫୦ ଗ୍ରାମ୍ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ରଙ୍ଗ ସବୁଜ, ଧୁଷୁରିଆ । ମାଈ ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ଅକ୍ଟୋବରରୁ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଏ । ମାଇ ଏମୁ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୨୫ଟି ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଏ । ଓଡିଶାର ଗଞ୍ଜାମ ଓ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଚାଷୀ ଏହାକୁ ବ୍ୟାବସାୟିକ ଭିତ୍ତିରେ ଚାଷ କରୁଥିବା ନଜିର ରହିଛି ।

ବ୍ୟାବସାୟିକ ଭିତ୍ତିରେ ଏମୁ ଚାଷ

ଏମୁ ପକ୍ଷୀର ଗୋଡ, ମାଂସ ଚର୍ବରୁ ଜାତ ତେଲର ଚାହିଦା ବଜାରରେ ବହୁତ ଅଧିକ । ଏମୁ ଚର୍ବି ତେଲ ମଣିଷର ଚର୍ବିଜାତୀୟ ରୋଗର ଉପଚାର ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏମୁ ତେଲ ଖାଇଲେ କଫ, ଆଲର୍ଜି ଏବଂ ଚର୍ବି କମିଥାଏ । ଏହାର ତେଲକୁ ଗଣ୍ଠିବାତ, ବ୍ୟଥା ଏବଂ ଦେହର କୌଣସି ଅଂଶ ଫୁଲିଥୁଲେ ଲଗାଇଲେ ଉପଶମ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ତେଲ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଚର୍ମରୋଗ ତଥା ତ୍ଵଚାର ଶୁଷ୍କତା ଦୂର ହୋଇଥାଏ ।

ଏମୁ ପାଇଁ ସ୍ଥାନ ନୀରିକ୍ଷଣ

ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ସବୁ ପ୍ରକାର ଜଳବାୟୁ ସହିତ ଖାପଖୁଆଇ ରହିପାରେ । ସେଥିପାଇଁ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ରହିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ପାନୀୟ ଜଳ, ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଚରାଣ ଭୂମି, ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ୨୦ଟି ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ପାଇଁ ୧୦୦X୫୦ ଫୁଟ ଜାଗା ଓ ଲୁହା ଜାଲି ଆବଶ୍ୟକ । ତାହାଛଡା ଚଟାଣ ମୋରମରେ ତିଆରି କରିବା  ଦରକାର । ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ୧୦୦ ଫୁଟ X ୧୦ ଫୁଟ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ମୁକ୍ତ ଭୂମି ଚାରଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ।

ପ୍ରଜନନ ସମୟରେ ସତର୍କତା

ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ୧୮-୨୪ ମାସ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷମତାଶୀଳ ହୋଇଥାଏ । ଏମୁ ପକ୍ଷୀର ପ୍ରଜନନ ମାଇ ଏବଂ ଅଣ୍ଡିରାର ଆନ୍ତର ୧:୧ ହେବା ଉଚିତ । ପ୍ରଜନନ ସମୟରେ ୧୦୦X୨୫ ଜାଗା ରଖାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଜନନ ଋତୁରେ ୩-୪ ସପ୍ତାହ ପୂର୍ବରୁ ଉତ୍ତମ ଖାଦ୍ୟସାରଯୁକ୍ତ ଦାନା ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଉଚିତ । ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଅଣ୍ଡାରୁ ଉତ୍ତମ ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ହେବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

ଖାଦ୍ୟ ଦାନା

ଏମୁ ଖାଦ୍ୟରେ ମକା, ସୋୟାବିନ୍, ସୁର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ, କ୍ୟାଲସିୟମ୍, ଫସଫେଟ୍, କ୍ୟାଲସିୟମ୍ ପାଉଡର, ଲବଣ, ମିନେରାଲ୍ ଓ ଭିଟାମିନ୍ ସଠିକ୍ ଅନୁପାତରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଗୋଟିଏ ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ଛୁଆ ୬୦୦-୮୦୦ ଗ୍ରାମ୍ ଖାଦ୍ୟ ଦାନା ଦିନକୁ ଖାଇଥାଏ ।

ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟଗତ ବିଷୟ

ଏମୁ ପକ୍ଷୀର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ଅଧିକ ଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କ ମୃତ୍ଯୁହାର ବହୁତ କମ୍ । କେତେକାଶଂରେ ବା ଜାଣୁ ଜନିତ ଏବଂ କୃମିଜନିତ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାନ୍ତି । କୃମିଜାତୀୟ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଆଇଭରମେକ୍ସିନ୍ ୧ ମାସ ବୟସରେ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରତି ମାସ ଦେବା ଉଚିତ । ରାଣୀକ୍ଷେତ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଲାସୋଟା ପ୍ରତିଷେଧକ ଟୀକା ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଆବଶ୍ୟକୀୟ ତଥ୍ୟ

ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ନିଜର ଅଣ୍ଡାରୁ ପିଲା ଜନ୍ମ କରାଇବାରେ ଅକ୍ଷମ ଥାଏ । ତେଣୁ ଏମୁ ଚାଷୀ । ଯାନ୍ଧିକ ଉପାୟରେ ଚିଆଁ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏମୁ ଅଣ୍ଡାରୁ ପିଲା ଜନ୍ମ ହେବାର ବ୍ୟବଧାନ ୫୨ ଦିନ । ତେଣୁ ଅଣ୍ଡା ସଂଗ୍ରହ କରି ଇନକ୍ୟୁବେଟର୍ ୪୮ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଣ୍ଡାର ପ୍ରତି ଭାଗକୁ ଚୂଲାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଅଣ୍ଡାର ଖୋଳପା ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଜନନ ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଅଣ୍ଡା ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଅଣ୍ଡାରେ ଯେପରି କାନ୍ଦୁଆ କିମ୍ବା ମାଟି ନଲାଗେ ସେଥିପ୍ରତି ଧାନ ଦେବା ଉଚିତ । ତାହାଛଡା ଅଣ୍ଡାକୁ ୩-୪ ଦିନରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାହାରେ ନରଖୁ ଇନକ୍ୟୁବେଟରରେ ରଖିବାଉଚିତ୍।

ଏମୁ ଚାଷ ପାଇଁ ନାବାର୍ଡ ତରଫରୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି । ୧୦ଟି ଏମୁ ପକ୍ଷୀ ଚାଷ ପାଇଁ ପ୍ରାୟତଃ ୨ ରୁ ଅଢ଼େଇ ଲକ୍ଷ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇପାରେ । ଚାଷର ବର୍ଷକ ପରେ ଖର୍ଚ୍ଚର ଦୁଇଗୁଣା ଲାଭ ଚାଷୀ ଉଠାଇପାରିବେ ।  ଏମୁ ଚାଷ ସମ୍ପର୍କରେ ଅଧିକ ଜାଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସକ ଡ. ରାଜେଶ ସାହୁଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିପାରିବେ ।

ସଂଗୃହିତ - ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସକ ଡ. ରାଜେଶ ସାହୁ