କୁକୁଡ଼ା ଖାଦ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟଦେବା ପଦ୍ଧତି

କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ, ତାହାର ୬୫ ରୁ ୭୦ ଭାଗ ଖାଇଁ କେବଳ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ଖାଦ୍ୟରେ ହିଁ ହୋଇଥାଏ । ଶରୀର ବୁଦ୍ଧି, ଅଣ୍ଡା ଓ ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ଖାଦ୍ୟରୁ ହିଁ ମିଳିଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଭଲ କୁକୁଡ଼ା ଖାଦ୍ୟରେ କୁକୁଡ଼ାର ଶରୀର ବୁଦ୍ଧି ଓ ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥୁବା ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ଅବା ଦରକାର । ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟରେ ଆବଶ୍ୟକ ମୁତାବକ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ଥାଏ, ତାହାକୁ ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ ନଦେଲେ କୁକୁଡ଼ା ବଞ୍ଚିଯାଇ ପାରେ । କିନ୍ତୁ ଯେତିକି ବଢ଼ିବା କଥା କିମ୍ବା ଯେତିକି ଅଣ୍ଡା ଦେବା କଥା ସେତିକି ଦିଏ ନାହିଁ । ସମୟ ସମୟରେ କୁକୁଡ଼ା ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ବଳ ଓ ଚୁଗଣ ହୋଇଯାଏ । ବିଶେଷ କରି ଘରେ ଆବଦ୍ଧ କରି କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ନିହାତି ଦରକାର । ଘର ଅଗଣାରେ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ କମ୍ ଖାଦ୍ୟ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ ।

କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ଦରକାର ହେଉଥିବା ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ଶ୍ଵେତସାର, ପ୍ରୋଟିନ୍ ବା ପୁଷ୍ଟିସାର, ଚର୍ବି ବା ତୈଳାକ୍ଷାଂଶ, ନାନା ପ୍ରକାର ଧାତବ ଲବଣ ଏବଂ ଭିଟାମିନ୍ । ଏହିସବୁ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ପାଇବା ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପଦାର୍ଡ ଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥ ମିଶାଯାଇ ଥାଏ । ଏହି ପଦାର୍ଥ ଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

1. ଶସ୍ୟ ବୀଜ,
2. ପିଡିଆ ଗୁଣ୍ଡ,
3. ପ୍ରାଣୀଜ ପୁଷ୍ଟିସାର,
4. କୁଣ୍ଡା ଓ ଚୋକଡ଼,
5. ଲୁଣ,
6. ଶାମୁକା ଖୋଳ ଗୁଣ୍ଡ ବା ଗେଙ୍ଗୁଟି ପଥର ଗୁଣ୍ଡ,
7. ବିଶୋଧିତ ହାଡ଼ଗୁଣ୍ଡ କିମ୍ବା ଡାଇକାଲସିୟମ୍, ଫସଫେଟ୍,
8. ଖଣିଜ ଲବଣ ମିଶ୍ରଣ,
9. ଏଣ୍ଟିବାଇଓଟିକ୍ସ,
10. କକ୍‌ସିଡ଼ିଆ ନିରୋଧି ଔଷଧ,
11. ଭିଟାମିନ୍ ।

ମକା, ବାଜରା, ଜୁଆର, ମାଣ୍ଡିଆ, ଗହମ, ଚାଉଳ, ଓଟ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଶସ୍ୟ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ଶ୍ଵେତସାର ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଖାଦ୍ୟ ହଜମ ହୋଇ କୁକୁଡ଼ାକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ । କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ଶସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧରୁ ମକା ଉତ୍କୃଷ୍ଟ । ଏହା ସହଜରେ ହଜମ ହୋଇ ବେଶି ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ । ହଳଦିଆ ମକା ଖାଇବାକୁ ଦେଲେ ଅଣ୍ଡାର ପିତ ହଳଦିଆ ହୋଇଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଶତକଡ଼ା ୩୦-୬୦ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମକା ମିଶ୍ରିତ ଦାନାରେ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ମାଣ୍ଡିଆକୁ ଖୁଆଇବା ପୂର୍ବରୁ ଗୁଣ୍ଡ କରି ଦେବା ଉଚିତ୍ । ଗୋଟା ମାଣ୍ଡିଆ ଖୁଆଇଲେ। ହଜମ ନ ହୋଇ ମଳରେ ବାହାରିଯାଏ । ଏହାକୁ ଦାନାରେ ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଶସ୍ୟ ବୀଜକୁ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି ଦାନାରେ ମିଶାଇଲେ ଭଲ ହଜମ ହୋଇଥାଏ ।

ସୋୟାବିନ୍, ଚିନାବାଦାମ, ରାଶି, ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ, ଅଳସୀ, କୁସୁମୀ, ପିଡ଼ିଆଗୁଣ୍ଡ ଉଭିଦ ପୃଷ୍ଟିସାର ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ଓ କ୍ଷୟ ପୂରଣରେ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଏହା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇ ମଧ୍ୟ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସୋୟାବିନ୍, ଚିନାବାଦାମ ଓ ରାଶି ପିଡ଼ିଆ ଗୁଣ୍ଡ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ପିଡ଼ିଆ ଗୁଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରୁ ସୋୟାବିନ୍ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ । ଏଥିରେ ୪୦-୫୦ ପ୍ରତିଶତ ପୁଷ୍ଟିସାର ଥାଏ । ମିଶ୍ରିତ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ସବୁବେଳେ ୨ ରୁ ଅଧିକ କିସମର ପିଡ଼ିଆ ଗୁଣ୍ଡ ମିଶାଇଲେ ଦାନାଟି ଅଧିକ ସନ୍ତୁଳିତ ହୋଇଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ କିସମର ଦାନାରେ ପିଡ଼ିଆ ଗୁଣ୍ଡା ୧୫-୩୦ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଶାଯାଇଥାଏ ।

ମାଛ ଗୁଣ୍ଡ, ମାଂସ ଗୁଣ୍ଡ, ସିଲ୍‌କ ପୋକର ପୁଷ୍ପା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରାଣୀଜ ପୁଷ୍ଟିସାର ଭାବରେ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାଣୀଜ ପୁଷ୍ଟିସାର ଭାବରେ ମାଛଗୁଣ୍ଡ ସବୁଠାରୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ । କାରଣ ଏହା ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଟେ । ପିଡ଼ିଆ ଗୁଣ୍ଡରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିବା ଅଭାବଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାଣୀଜ ପୁଷ୍ଟିସାର ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକରେ ମିଳିଥାଏ । ପୃଷ୍ଟିସାର ବ୍ୟତୀତ ଭିଟାମିନ୍ ବି-୧୨, କାଲ୍ସିୟମ, ଫସଫରସ୍, ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ ଓ ଆୟୋଡିନ୍ ପ୍ରଭୃତି ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଥାଏ । ଶୁଖୁଆ ଗୁଣ୍ଡ ଯେଉଁ ଶୁଖୁଆରୁ ତିଆରି ହୁଏ, ତାହା ପଚାସଢ଼ା ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ପଚାସଢ଼ା ହେଲେ ତାହା ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଏ । ଶୁଖୁଆ ଗୁଣ୍ଡରେ ୪୫-୬୦ ପ୍ରତିଶତ ପୁଷ୍ଟିସାର ଥାଏ ଏବଂ ଏହାକୁ ୫ - ୧୨ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦାନାରେ ମିଶାଯାଇଥାଏ ।

ଧାନରୁ ବାହାରିଥିବା କୁଣ୍ଡା ବା ଚୋକଡ଼ ଦେଲେ ତାହା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କୁ ଶକ୍ତି ଦେଇଥାଏ । ଏଥି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏଥିରୁ ଫସଫରସ୍, ଲୌହ, ମାଙ୍ଗାନିଜ ଇତ୍ୟାଦି ଖଣିଜ ଏବଂ କେତେକ ଭିଟାମିନ୍ ମିଳିଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଣିଷର ଖାଦ୍ୟ ନୁହେଁ, ତେଣୁ ଶସ୍ତାରେ ମିଳିଥାଏ । ତେଣୁ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ମିଶାଇଲେ ଦାନାଟି ଶସ୍ତା ହୋଇଥାଏ । କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ଏହା ସର୍ବାଧିକ, ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ଦେଖିବାକୁ ହେବ ଯେପରି କୁଣ୍ଡାର ଚଷୁ ନ ମିଶେ । କାରଣ ଚଷୁକୁ କୁକୁଡ଼ା ହଜମ କରି ପାରିବ ନାହିଁ । ପାଲିସ୍ କୁଣ୍ଡାରେ ସାଧାରଣତଃ ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ତୈଳାଂଶ ଥାଏ । ଫଳରେ ଏହା ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ । ଆଜିକାଲି ଏହି ତୈଳାଂଶକୁ କୁଣ୍ଡାରୁ ବାହାର କରାଯାଉଛି, ସେଥିପାଇଁ ତାହା ଅଧିକ ଦିନ ରହିପାରୁଛି ।

କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ଲୁଣ କମ୍ ହେଲେ ଭୋକ କମିଯାଏ ପର ଟାଆଁସିଆ ହୋଇଯାଏ, ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ଭଲ ହୁଏ ନାହିଁ, କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ଅନ୍ୟର ପର ଖୁମ୍ପନ୍ତି ଏବଂ ପରସ୍ପରକୁ ଖୁମ୍ପି ଖାଇଯାଆନ୍ତି । ଦାନାରେ ଶତକଡ଼ା ୦.୫ ଭାଗ ଲୁଣ ରହିବା ଦରକାର ।

ଶାମୁକା ଖୋଳ ଗୁଣ୍ଡ କିମ୍ବା ଗେଙ୍ଗୁଟି ପଥର ଗୁଣ୍ଡରୁ କାଲ୍ସିୟମ୍ ମିଳିଥାଏ । କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ମିଶୁଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକରୁ କୁକୁଡ଼ା ଦରକାର ମୁତାବକ କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍ ପାଇପାରେ ନାହିଁ । ଏଣୁ ଏଗୁଡ଼ିକ ମିଶାଇବା ନିହାତି ଦରକାର । ସାଧାରଣତଃ ଚିଆଁ ଦାନାରେ ଦେଢ଼ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଅଣ୍ଡା ଦେଉଥିବା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ଦାନାରେ ୫ ପ୍ରତିଶତ ମିଶାଇବା ଉଚିତ୍ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଅଣ୍ଡା ଦିଆ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କର ଅଣ୍ଡାର ଖୋଳପା ନରମ ହୋଇଥାଏ ।

ବିଶୋଧିତ ହାଡ଼ଗୁଣ୍ଡ କିମ୍ବା ଡାଇକାଲ୍ସିୟମ୍, ଫସଫେଟ୍, କାଲ୍ସିୟମ୍ ଓ ଫସଫରସ୍ ଉଭୟ ଖଣିଜ ଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣତଃ ଫସଫରସ୍ ପାଇଁ ଦାନାରେ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ହାଡ଼ଗୁଣ୍ଡ ବ୍ୟବହାର କଲେ ତାକୁ ବିଶୋଧନ କରିବା ଦରକାର । ନଚେତ୍ ସେଥିରେ ନାନା ପ୍ରକାର ରୋଗ ଜୀବାଣୁ ଥାଆନ୍ତି । ଏଗୁଡ଼ିକ ଦାନାରେ ୧ ରୁ ୧.୫ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ଦାନାରେ ଅଛ ପରିମାଣରେ ମିଶିଥିବା ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା, ଲୌହ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍, ଦସ୍ତା, ପଟାସିୟମ୍ ଓ ତାମ୍ର ଇତ୍ୟାଦି । ଉପର ଲିଖିତ ମତେ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଗୁଡ଼ିକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା କରି ଦାନାରେ ମିଶାଇଲେ ଚଳିବ । ନଚେତ୍ ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ଖଣିଜ ମିଶ୍ରଣ କିଣି ୨.୫ ରୁ ୩ ପ୍ରତିଶତ ଦାନରେ ମିଶାଇବା ଦରକାର । କିନ୍ତୁ ଅଣ୍ଡା ଦେଉଥିବା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ଦାନାରେ ଖଣିଜ ମିଶ୍ରଣ ବାଦ ଶାମୁକା ଗୁଣ୍ଡ ଅଥିବା ଗେଙ୍ଗୁଟି ପଥର ଗୁଣ୍ଡ ୫ ପ୍ରତିଶତ ମିଶାଇବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । କାରଣ ଅଣ୍ଡାର ଖୋଳ ତିଆରି ହେବା ପାଇଁ ଅଧିକ କ୍ୟାଲ୍‌ସିୟମ୍ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଖଣିଜ ଲବଣ ଗୁଡ଼ିକ ହାଡ଼ର ଗଠନ ଓ ବିକାଶ, ମାଂସପେଶୀର ଗଠନ, ହଜମ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ ।

କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ଦରକାର ହେଉଥିବା ଭିଟାମିନ୍ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଦାନାରେ କିଛିଟା ଭିଟାମିନ୍ ମିଳୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମିଶାଇବା ଦରକାର ପଡ଼ିଥାଏ । କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ଦରକାର ମୁତାବକ ଦାନାରେ ମିଶୁଥିବା ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକରୁ ମିଳି ନଥାଏ । ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଭିଟାମିନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ଅଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ ।

ଆଜିକାଲି ଦାନାରେ ପ୍ରାଣୀଜ ପୁଷ୍ଟିସାରର ବ୍ୟବହାର କମ୍ କରାଯାଉଛି । ସେଥିପାଇଁ ଉଦ୍ଭିଦ ପୁଷ୍ଟିସାର ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ପିଡ଼ିଆରେ ଅଭାବ ଥିବା ଆମିନୋ ଅମ୍ଳ ଯଥା ଲାଇସିନ୍ ଓ ମିଥୁଓନିନ୍ ଦାନାରେ ମିଶାଯାଉଛି ।

ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଦାନାରେ ବହୁତ ପ୍ରକାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ମିଶାଯାଉଛି । ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ଖାଦ୍ୟରେ ଆଉ ମିଶାଯାଉ ନାହିଁ । ତା ବଦଳରେ ପ୍ରୋବାୟୋଟିକ୍  ଓ ପ୍ରିବାୟୋଟିକ୍ ମିଶାଯାଉଛି । ଖାଦ୍ୟ ଭଲ ହଜମ ପାଇଁ ଏବଂ ଅଧିକ ଫସଫରସ୍ ଖାଦ୍ୟରୁ ମିଳିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଏନ୍‌ଜାଇମ୍ ମଧ୍ୟ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ମିଶାଯାଉଛି । ଏହିସବୁ ମିଶାଗଲେ ଚିଆଁମାନେ ଶୀଘ୍ର ବଢ଼ନ୍ତି, ରୋଗରେ କମ୍ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି । ଫଳରେ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ବଢ଼ିବା ସହିତ ଖାଦ୍ୟବିନିଯୋଗର ଦକ୍ଷତା ବଢ଼ିଥାଏ ।

ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ୮-୧୦ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଚିଆଁମାନେ କକ୍‌ସିଡ଼ିଆ ବା ନାଳରକ୍ତ ଝାଡ଼ାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ବେଶୀ ଥାଏ । ନାଳ ରକ୍ତ ଝାଡ଼ା କିପରି ନ ହେବ, ସେଥିପାଇଁ ଚିଆଁ ଦାନାରେ ପ୍ରତିଶୋଧକ ଔଷଧ ମିଶାଯାଏ । ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା କେତେକ ଔଷଧର ନାମ ହେଲା – ଏମପ୍ରୋଲ୍ ପ୍ଲସ୍, ଡକ୍ ଡକ୍‌ସିଭ ଇନ୍, କକ୍‌ସିଲିଅନ୍, କକ୍‌ସିଷ୍ଟାକ୍, କକ୍‌ସିନିଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି । ଏଗୁଡ଼ିକ ଏକ କ୍ଵିଣ୍ଟାଲ୍ ଦାନାରେ ୫୦ ଗ୍ରାମ୍ ହିସାବରେ ମିଶାଯାଇଥାଏ ।

ପ୍ରଥମରୁ ବର୍ଣ୍ଣିତ ସମସ୍ତ ଉପାଦାନ ବ୍ୟତୀତ କେତେକ ଅଣ ପାରମ୍ପରିକ ଉପାଦାନ ମଧ୍ୟ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାରେ ମିଶାଯାଇଥାଏ । ପାରମ୍ପରିକ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ବର୍ତ୍ତମାନ ବେଶୀ ପରିମାଣରେ ମିଳୁ ନାହିଁ । କାରଣ କେତେକ ଉପାଦାନ ମଣିଷ ଖାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଲାଣି ତ, କେତେକରୁ ସେଥିରେ ଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର ଗୁଡ଼ିକ କାଢ଼ି ନିଆଯାଇ ଅଧିକ ଦାମରେ ବିକ୍ରି ହୋଇପାରୁଛି । କେତେକ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଉପାଦାନ ହେଲା ଶାଳ ମଞ୍ଜି ପିଡ଼ିଆ, ଆମ୍ବ, ଟାକୁଆ, କୋଇଲି, ତେନ୍ତୁଳି ମଞ୍ଜି, ବାବୁଲ୍ ମଞ୍ଜି, ଟାପିଓକା, ପୋଲାଙ୍ଗ ପିଡ଼ିଆ, ବେଙ୍ଗ, ଶୁଖୁଆ ଗୁଣ୍ଡ, ଶୁଖିଲା  ରକ୍ତ ଗୁଣ୍ଡ ଇତ୍ୟାଦି । କୁକୁଡ଼ା ଦାନା ତିଆରି କରିବା ପୂର୍ବରୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧାନ ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା କେଉଁ ବୟସର କୁକୁଡ଼ା, ମାଂସ ପାଇଁ ନା, ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ । ବିଭିନ୍ନ ବୟସ ଏବଂ କିସମ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ଦରକାର ହେଉଥିବା ଖାଦ୍ୟର ପରିମାଣ ଭିନ୍ନ ଅଟେ । ତେଣୁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ପରିମାଣକୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ କିସମର ଦାନା ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ।

ସାରଣୀ – ୧

କେତୋଟି ଆଦର୍ଶ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାର ସୂତ୍ର (ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ)

ଦାନାରେ ବ୍ୟବହୃତ ବିଭିନ୍ନ ଉପାଦାନର ସୁଲଭତା ଓ ମୂଲ୍ୟକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଦାନାର ସୂତ୍ର ବଦଳାଯାଇ ପାରେ । ସୂତ୍ର ବଦଳାଇବା ବେଳେ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକରେ ରହୁଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର ପରିମାଣକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ବଦଳାଯାଏ । ଫଳରେ ଦାନରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର ପରିମାଣ ଯେପରି ଠିକ୍ ରହେ ।

କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଦେବା ପଦ୍ଧତି ଓ ତା’ର ପରିଚାଳନା

କୁକୁଡ଼ା ପାଳନରେ ଅଧିକ ଲାଭବାନ ହେବା ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ପଦ୍ଧତିର ସୁପରିଚାଳନା ମଧ୍ୟ ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଦାନା ଯଦି ଉପଯୁକ୍ତ ପଦ୍ଧତିରେ କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କୁ ଯୋଗାଇ ନ ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ଦାନା ନଷ୍ଟ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କର ଆଶାନୁରୂପ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ପ୍ରଧାନତଃ ବ୍ରଏଲର ବା ମାଂସ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନରେ ଏହାର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ଦାନା ଦେବା ପାଇଁ ଦାନାଧାନୀ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ଫିତର କହନ୍ତି । ସାଧାରଣତଃ ବଜାରରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଫିତର ମିଳୁଅଛି ।

ଯଥା –

1. ଟ୍ରଫ୍ ଫିତର ବା ଲମ୍ବା ଖାଦ୍ୟନାଳୀ । ଏହା ଲମ୍ବା ଓ ଅପ୍ରସସ୍ଥ । ଦାନା ନଷ୍ଟ ନ ହେବା ପାଇଁ ଏହା ଉପରେ ଗ୍ରୀଲ୍ ଘୋଡଣୀ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହା ବିଭିନ୍ନ ମାପର ଅଛି, ଯଥା- ଚିଆଁଙ୍କ ପାଇଁ, ବଢ଼ନ୍ତା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ଓ ବଡ଼ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହାର ମାପ ଅଲଗା ।
2. ଟିଉବ୍ ଫିତର ବା ଗୋଲାକାର ଦାନାଧାରୀ – ଏହା ଗୋଲାକାର ଆକୃତିର । ଏହାର ଉପର ପଟେ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ପାଇଁ ବାଟ ଥାଏ । ଏହାକୁ ଏପରି ଟାଙ୍ଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ଯେପରି ଖାଦ୍ୟ ଧ୍ବରେ ଧରେ ବା ଭିତରୁ ବାହାରିବ । ସାଧାରଣତଃ ଏହାର ପ୍ରାନ୍ତ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କର ପିଠି ଉଚ୍ଚାରେ ରଖୁବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ଦୁଇ ପ୍ରକାରର । ଯଥା - ବଢ଼ନ୍ତା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ଓ ବଡ଼ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ।

ପ୍ରତି କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ପାଇଁ ଦାନାଧାନୀରେ ସ୍ଥାନର ପରିମାଣ –

ଉପରୋକ୍ତ ଅନୁସାରେ ହିସାବ କରି କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ଦାନାଧାନୀ ଯୋଗାଇ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ଦାନାଧାନୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ତୁଳନାରେ କମ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଓଜନର ତାରତମ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । କାରଣ ଦୁର୍ବଳ ଶ୍ରେଣୀର କୁକୁଡ଼ାମାନେ ସବଳ ଶ୍ରେଣୀର କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କ ସହ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରି ଦାନା ଖାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ସମସ୍ତ କୁକୁଡ଼ା ଦାନା ଖାଇବାକୁ ସମାନ ସୁଯୋଗ ପାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କୁ ଦାନା ଦେବାବେଳେ କେତୋଟି ସାଧାରଣ ନିୟମ

1. ଟ୍ରଫ୍ଫିଡର ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମୟରେ ଦାନାଧାନୀକୁ କଦାପି ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଦାନାରେ ଭରି କରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ ଗବେଷଣା ମାଧମରେ ଦାନା କ୍ଷତିର ପରିମାଣ ନିମ୍ନଲିଖିତ କ୍ରମେ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ।

• ଦାନାଧାନୀ ପୁରା ଭରି କରି ଖାଦ୍ୟ ଦେଲେ ଶତକଡ଼ା ୩୦ ଭାଗ ଦାନା ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।
• ଦାନାଧାନୀରେ ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ଭରି କଲେ ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ଦାନା ନଷ୍ଟ ହୁଏ I
• ଦାନାଧାନୀର ଅଧା ଅଂଶ ଭର୍ତ୍ତି କଲେ ଶତକଡ଼ା ୩ ଭାଗ ଦାନା ନଷ୍ଟ ହୁଏ ।
• ମାତ୍ର ଦାନାଧାନୀର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଭର୍ତ୍ତି କଲେ ଶତକଡ଼ା ଏକ ଭାଗ ଦାନା ନଷ୍ଟ ହୁଏ । ତେଣୁ ଦାନା ଦେବାବେଳେ ଦାନାଧାନୀର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଭର୍ତ୍ତି କରି ଦାନା ଦେବା ଉଚିତ୍ ।

1. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆ ଓ ବ୍ରାଏଲର ମାନଙ୍କୁ ଦିନକୁ ଥରେ ଦାନା ନଦେଇ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାୟ ୩-୪ ଥର ଲେଖାଏଁ ଦାନା ଦେବା ଉଚିତ୍ । ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ପାଳୁଥିବା କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ୮-୧୦ ସପ୍ତାହ ପରେ ଦିନକୁ ଅନ୍ତତଃ ୨ ରୁ ୩ ଥର ଲେଖାଏଁ ଦାନାଧାନୀରେ ଦାନା ଦେବା ଦରକାର । ଏହାଦ୍ଵାରା କୁକୁଡ଼ାମାନେ ଅଧିକ ଦାନା ଖାଇବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ ହୁଅନ୍ତି । ଅଧିକ ପରିଶ୍ରମ ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ଏହା କୁକୁଡ଼ାଙ୍କ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ପ୍ରଧାନତଃ ବ୍ରଏଲରରେ ଏହାର ଉପାଦେୟତା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ।
2. କୁକୁଡ଼ା ଘରର ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅଧିକ ପ୍ରାକୃତିକ ଆଲୋକ ପଡ଼ୁଥିବ ସେହି ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଦାନାଧାନୀକୁ ରଖୁବା ଆବଶ୍ୟକ ।
3. ପ୍ରତିଥର ଦାନା ଦେବାବେଳେ ଦାନାଧାନୀର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଉଠାଇ ଆଗରୁ ବଳିଥିବା ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ଦାନାକୁ ଗୋଟିଏ କଡ଼କୁ ନେଇଆସି ନୂଆ ଦାନା ଦେବ ଏବଂ ଏହି ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶକୁ ନୂଆ ଦାନା ଉପରେ ଖେଳାଇ ଦେବ ।
4. ଦାନାଧାନୀକୁ ଓ ଜଳଧାନୀକୁ ଏପରି ରଖିବେ ଯେପରି କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଚାଲିବାକୁ ନ ପଡ଼େ । ଆବଶ୍ୟକତା ଠାରୁ ଅଧିକ ବୁଲାବୁଲିରେ ସେମାନେ ଯେତିକି ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତି, ତାହା ସେମାନଙ୍କ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧିରେ ନ ଲାଗି ଅଯଥା ଅପଚୟ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଦାନା ଓ ପାଣିପାଇଁ ଯେପରି କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କୁ ୧୦ ଫୁଟରୁ ଅଧିକ ଚାଲିବାକୁ ନ ପଡ଼େ, ସେଥିପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ଦରକାର । ପାଖରେ ଓ ସୁବିଧାରେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଲେ କୁକୁଡ଼ା ଚୁଆ ମୁଖ୍ୟତଃ ବ୍ରଏଲର ଛୁଆମାନେ ଅଧିକ ଖାଇଥାନ୍ତି ଓ ସେମାନଙ୍କର ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ଭଲ ହୋଇଥାଏ ।
5. ପ୍ରତି  ୨-୩ ଦିନରେ ଦାନାଧାନୀର ଓ ଜଳଧାନୀ ସ୍ଥାନ ବଦଳାଇ କିମ୍ବା ତା ତଳେ ଅବା ଲିଟରକୁ ଏପଟ ସେପଟ କରି ଘାଣ୍ଟି ଦେବେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଲିଟର ଖରାପ ହୋଇ ଲିଟର ଜନିତ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନଥାଏ ।
6. ଦାନାଧାନୀରେ ଯେପରି ଲିଟର ନ ମିଶେ ସେଥିପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବେ ।
7. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆ ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ବଢ଼ିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଛୋଟ ଛୋଟ ଦାନାଧାନୀ ଓ ଜଳଧାନୀ ପରିବର୍ତ୍ତେ ବଡ଼ ଆକାରର ଦାନାଧାନୀ ଓ ଜଳଧାନୀ ଯୋଗାଇ ଦେବା ଉଚିତ୍ ।
8. ଯଥେଷ୍ଟ ସଫା ପାଣି ଦିନକୁ ୨ ଥର କୁକୁଡ଼ାଙ୍କୁ ଦେବା ଦରକାର ।

କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ୩-୪ ଦିନ ଦାନା ଦେବା ପଦ୍ଧତି

1. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆମାନେ ଅଣ୍ଡାରୁ ଫୁଟିବା ପରେ ପ୍ରଥମ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ଦାନା ନ ଖାଇ ରହିପାରନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ଦାନା ସେମାନଙ୍କର ଦରକାର ହୋଇ ନଥାଏ । କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କୁ ହାଚେରୀରୁ ଆଣି ଫାର୍ମରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ବେଶି ସମୟ ଲାଗୁଥିଲେ, ପ୍ରଥମେ କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କୁ ପାଣି ସହ ଗ୍ଲୁ କୋଜ ଡି ବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋରାଲ୍ ପାଉଡର ମିଶାଇ ପିଇବାକୁ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ସେମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇ ଥାଏ ।
2. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆଙ୍କ ପ୍ରଥମ ୩-୪ ଦିନ ଚୁଡ଼ର ତଳେ ଓ ଲିଟର ଉପରେ କାଗଜ ଚାରିଆଡ଼େ ବଛାଇ ଛଡ଼ାଯାଏ । କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆମାନେ ଛୁଆ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ଶିଖୁଥିବା ସମୟରେ ଯେପରି ଲିଟର ନ ଖାଆନ୍ତି ସେଥିପାଇଁ ଚୁଡ଼ର ତଳେ ବିଛାଯାଇଥିବା କାଗଜ ଉପରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଦିନଠାରୁ (ଚିକ୍ ମାଶ) କୁକୁଡ଼ାଛୁଆଙ୍କ ଦାନାକୁ ବିଞ୍ଚୁ କରି ଯୋଗାଇ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ମାତ୍ର ପ୍ରଥମ ଦିନଠାରୁ କୁକୁଡ଼ାଛୁଆ ପାଣି ପିଇବା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ତେଣୁ କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆକୁ ପାଣି ପିଇବା ପାଇଁ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ମଧ୍ୟ କରାଇବା ଦରକାର ।
3. ଦ୍ଵିତୀୟ ଦିନଠାରୁ ଉପରୋକ୍ତ ଭାବେ ଦାନା ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଦାନାଧାନୀରେ ମଧ୍ୟ ଦାନା ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମିଳୁଥିବା ଦାନାଧାନୀ। (ଚିକ୍‌ଫିତର) ରେ ଦାନା ଦେବା ଉଚିତ୍ ।
4. ଛୁଆମାନଙ୍କ ପ୍ରଥମେ ୩-୪ ଦିନ ଦାନାଧାନୀରେ ଦାନା ପୁରା ଭର୍ତ୍ତି କରି ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ସେମାନେ ଦାନାଧାନୀରୁ ଦାନା ଖାଇବାକୁ ଶିଖିଥାନ୍ତି ।
5. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆମାନେ ଦାନାଧାନୀରେ ଦାନା ଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲେ କାଗ ଉପରେ ଆଉ ଦାନା ବିଞ୍ଚିକରି ଦେବା ଦରକାର ନାହିଁ ।
6. କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆମାନଙ୍କୁ ଅତିଗୁଣ୍ଡ ଚିକ୍‌ମାଶ ଦେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । କାରଣ ଏହିପରି ଦାନା ତଣ୍ଟିରେ ଲାଗି କୁକୁଡ଼ାଛୁଆଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ପକାଇଥାଏ ।
7. ପ୍ରଥମ କେତେଦିନ ଦାନାଧାନୀ ଓ ଜଳଧାନୀକୁ ବ୍ରତର ତଳ ଧାର ପାଖେ ପାଖେ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ଦରକାର ମୁତାବକ ଦୂରକୁ ରଖିବା ଦରକାର ।
8. କୁକୁଡ଼ାଛୁଆଙ୍କୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜଳଧାନୀରେ ପାଣି ଦେବା ଉଚିତ୍ । ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ବଡ଼ ଆକାରର ଜଳଧାନୀ ଅପେକ୍ଷା ବେଶୀ ସଂଖ୍ୟକ ଛୋଟ ଆକାରର ଜଳଧାନୀ। କୁକୁଡ଼ାଛୁଆଙ୍କ ଯୋଗାଇ ଦେବା ପ୍ରୟୋଜନ ।

ଉପରୋକ୍ତ ଧାରାରେ କୁକୁଡ଼ାଛୁଆଙ୍କୁ ଦାନା ଓ ଜଳଦେଲେ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କର ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଅଯଥା ଦାନା ନଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ ।

କୁକୁଡ଼ାପାଳନ ପାଇଁ ଜାତୀୟା କୁକୁଡ଼ା ଓ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କୁକୁଡ଼ା ମିଳୁଥିବା ଜାଗାର ନାମ

ପ୍ରଧାନତଃ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ଦୁଇ ପ୍ରକାର । ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ଏବଂ ମାଂସ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ । ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କେବଳ ମାଂସ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ କଲେ କୁକୁଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକ ଦେଢ଼ମାସରୁ ଦୁଇମାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼ କିଲୋରୁ ଦୁଇ କିଲୋ ଓଜନର ହୋଇ ମାଂସ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ମିଳୁଥିବା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଜାତିର କୁକୁଡ଼ାକୁ ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଏ । ନିଜର ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ କୁକୁଡ଼ାମାନେ ମାଂସ ପାଇଁ ଉର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାକୁ ମାଂସରେ ଏବଂ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଉର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କୁକୁଡ଼ା ଦାନାକୁ ଅଣ୍ଡାରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ଅଧିକ ସକ୍ଷମ ହୁଅନ୍ତି । ଫଳରେ ଅଣ୍ଡା ଦିଆ କୁକୁଡ଼ାର ଦେହର ଓଜନ ବର୍ଷସାରା ପ୍ରାୟ ସମାନ ଓ କମ୍ ଥାଏ । କିନ୍ତୁ ମାଂସ ପାଇଁ ଉର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କୁକୁଡ଼ାର ଓଜନ ବଢ଼ିଚାଲେ ।

କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ କରି ଲାଭବାନ ହେବାକୁ ହେଲେ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ପାଞ୍ଚୋଟି  ବିଷୟ ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।

1. ଅଧିକ ଅଣ୍ଡା କିମ୍ବା ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନକ୍ଷମ ଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ।
2. ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର ସନ୍ତୁଳିତ ଦାନାର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା ।
3. କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ସୁପରିଚାଳନା ଓ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ଯତ୍ନ ।
4. ନିୟମିତ ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଚିକିସ୍ଥାର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା ।
5. ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ କୁକୁଡ଼ା ଅଣ୍ଡା କିମ୍ବା ମାଂସ ବିକ୍ରୟର ସୁବ୍ୟବସ୍ଥା ।

ଆମ୍ଭେ ଏଠାରେ ଉପରୋକ୍ତ ପାଞ୍ଚୋଟି ବିଷୟରୁ ପ୍ରଥମ ବିଷୟ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଅଛୁ ।

ଅଧିକ ଅଣ୍ଡା କିମ୍ବା ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନକ୍ଷମ କୁକୁଡ଼ା –

ଆମେ ଏଠାରେ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଉନ୍ନତ ଧରଣର ଜାତୀୟା କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଅଛୁ, ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ଅଧିକ ଅଣ୍ଡା କିମ୍ବା ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଟନ୍ତି ।

1. ପ୍ଲାଏମାଉଥ୍ ରକ୍ – ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ଅଣ୍ଡା ଏବଂ ମାଂସ ଉଭୟ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ବୟସ୍କ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ସାଢ଼େ ୪. କେ.ଜି. ଏବଂ ଗୋଟିଏ ମାଈ କୁକୁଡ଼ାର ଓଜନ ସାଧାରଣତଃ ସାଢ଼େ ୩ କେ.ଜି. ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ପେଣ୍ଠିର ଓଜନ ଅଢ଼େଇରୁ ତିନି କେ.ଜି. ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ଧଳା କିମ୍ବା ଚିତିରି ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ଚିତିରି ପ୍ଲାଏ ମାଉଥ ରକର ଦେହରେ ଧଳା ଏବଂ କଳା ରଙ୍ଗ ପଟା ପଟା ହୋଇ ପଡ଼ିଥାଏ ଓ ନଳୀଗୋଡ଼ରେ କଳା କଳା ବିନ୍ଦୁ ରହିଥାଏ ।
2. ରୋଡ଼ ଆଇଲାଣ୍ଡ ରେଡ଼୍ – ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ଉଭୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇ ଥାଆନ୍ତି । ଏମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଲାଲ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ଇଷତ୍ ଲାଲ ରଙ୍ଗର ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଆନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କର ଆଖି ଏବଂ କାନର ରଙ୍ଗ ଲାଲ ଓ ଗୋଡ଼ର ରଙ୍ଗ ଘନ ହଳଦିଆ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଲାଞ୍ଜରେ ଗାଢ଼ ଲାଲ ସହିତ କଳାରଙ୍ଗର ପର ରହିଥାଏ । ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ଚାରି କେଢି ହେବା ବେଳେ ମାଈର ଓଜନ ତିନି କେଜି ହୋଇଥାଏ ।
3. ନିୟୁ ହାମ୍ପସାୟାର – ଏହି କୁକୁଡ଼ାଟି ଆମେରିକାର ନିଉ ହାମ୍ପସାୟର ଜାଗାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି । ଏମାନଙ୍କ ଭଲ ଗୁଣ ହେଲା  ଏମାନେ ଶୀଘ୍ର ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି । ଶୀଘ୍ର ଏମାନଙ୍କର ପର ବଢ଼େ । ଏମାନେ ବହୁତ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ଭଲ ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନ କରିଥାଆନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ୪. କେ.ଜି. ଏବଂ ମାଈର ଓଜନ ୩ କେ.ଜି. ହୋଇଥାଏ ।
4. ୱାନ୍ ଡୋଟ୍ – ଏହି କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ଗୁଣ ରୋଡ଼ ଆଇଲାଣ୍ଡ ରେଡ୍ କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ଗୁଣ ସହିତ ସମାନ ।

ଆମ ଦେଶରେ ମିଳୁଥିବା ଉଭୟ ଗୁଣ ସମ୍ପନ୍ନ କୁକୁଡ଼ାମାନେ ହେଲେ ବ୍ରହ୍ମା, କୋଚିନ, ନାଗସାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।

ଲେଗ୍ ହର୍ଣ୍ଣ –

ଏମାନେ ପ୍ରଥମେ ବିଦେଶରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ାମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇ ଥାଆନ୍ତି । ଏମାନେ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ମିଳୁଥିଲେ ହେଁ ଧଳା ରଙ୍ଗର ଲେଗହର୍ଣ୍ଣ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଅଛି । ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କର ବିଶେଷ ଗୁଣ ହେଲା ସେମାନେ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଅଣ୍ଡା ଦେଇ ଥାଆନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କର ଚୂଳ ଲମ୍ବା ଓ ଗୋଡ ଲମ୍ବା ନାଲିଆ । ଏମାନେ କୁଡୁକି ବସନ୍ତି ନାହିଁ । ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୩୦୦ ରୁ ୩୨୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧଳା ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଆନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ବୟସ୍କ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ଅଢ଼େଇ କେଜି ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଗୋଟିଏ ମାଈର ଓଜନ ଦେଢ଼ରୁ ଦୁଇ କେଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।

ମିନରକା –

ଏହି କୁକୁଡ଼ାମାନେ ସେନ୍‌ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହିମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏମାନଙ୍କର ନଳୀଗୋଡ଼, ଥଣ୍ଟର ରଙ୍ଗ କଳା ଏବଂ ଆଙ୍ଗୁଳି ସବୁ କଳା ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଗଞ୍ଜା ସାଢ଼େ, ତିନି କେଜି ଏବଂ ଗୋଟିଏ ବୟସ୍କ। ମାଈ ତିନି କେଜି ଓଜନ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ଅଣ୍ଡାଦିଆ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆଙ୍କୋନୀ, ହ୍ଵାଇଟ ଫେସ୍ ବ୍ଲାକ୍ ଷ୍ଟେନିସ୍, ବ୍ରୁ ଆଣ୍ଡାଳୁସିଆନ୍ ଅନ୍ୟତମ ଅଟନ୍ତି ।

ଅରପିଙ୍ଗଟନ୍ –

ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ କେବଳ ମାଂସ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଉପଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ଯଥା – ବ୍ଲାକ୍ ଅରପିଙ୍ଗଟନ୍, ବ୍ଲୁ ବଫ ଅରପିଙ୍ଗଟନ୍, ହ୍ଵାଇଟ ଅରପିଙ୍ଗଟନ୍ ଏବଂ ବ୍ଲୁ ଅରପିଙ୍ଗଟନ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଇଅଛି । ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ୪-୫ କେଜି ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଗୋଟିଏ ମାଈର ଓଜନ ୩-୪ କେଜି ହୋଇଥାଏ ।

କରନିସ –

ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ମାଂସ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ସାଧାରର ତନ୍ତ୍ର ଦୁଇ ପ୍ରକାର କରନିସ୍ ଦେଖାଯାଇଥାନ୍ତି । ଯଥା - ଧଳା କରନିସ୍ ଏବଂ ଲାଲ୍ କରନିସ୍ । ଗୋଟିଏ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ୪-୫ କେଜି ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଗୋଟିଏ ମାଈର ଓଜନ ୩-୪ କେଜି ଏବଂ ଗୋଟିଏ ପେଣ୍ଡିର ଓଜନ ୨-୩ କେଜି ହୋଇଥାଏ ।

ଅନ୍ୟ ଜାତିର ମାଂସ ପାଇଁ ମିଳୁଥିବା କୁକୁଡ଼ାମାନେ ହେଲେ ମସେକ୍ସ, ତରକିଙ୍କ୍, ରେଡକ୍ୟାପ୍ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରାଲପ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ରଖାଯାଇଥାଏ ।

ଆମ ଦେଶରେ ଦେଶି କୁକୁଡ଼ା, ଯେଉଁମାନେ ମାଂସ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ସେମାନେ ହେଲେ ଆସିଲ୍, ଚିଟା ଗଞ୍ଜ, କଡକ୍ ନଥ ଏବଂ ବରସା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଉପରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିବା ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଓ ମାଂସ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରଣାଳୀରେ ସଙ୍ଗମ କରାଯାଇ ଉନ୍ନତ ଧରଣର ସଙ୍କର ଜାତୀୟ ଅଣ୍ଡା ଦେବା କୁକୁଡ଼ା ଓ ମାଂସ ଉପଯୋଗୀ କୁକୁଡ଼ାମାନ ବାହାର କରାଯାଇ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଅଛି । ମାଂସ ପାଇଁ କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ଦେଢ଼ରୁ ଦୁଇମାସ ମଧ୍ୟରେ ଦେଢ଼ରୁ ଦୁଇକେଜି ହେବାବେଳେ ଅଣ୍ଡା ଦିଆ କୁକୁଡ଼ାମାନେ ବର୍ଷକୁ ୩୦୦ ରୁ ୩୨୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଣ୍ଡା ଦେଉଅଛନ୍ତି । ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କର ନାମ ଏବଂ ମିଳୁଥିବା ଜାଗାର ଠିକଣା ତଳେ ଦିଆଗଲା ।

ମାଂସ ପାଇଁ ମିଳୁଥିବା  ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କୁକୁଡ଼ାମାନଙ୍କର ନାମ ଓ ମିଳୁଥିବା ଜାଗାର ଠିକଣା

ଅଧିକ ଜାଣିବା ପାଇଁ "ଓୟୁଏଟି"

ସଂଗୃହିତ -

ମୂଳ ବିଷୟ ବସ୍ତୁ

• ଡଃ ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର
• ଡଃ ପ୍ରବୀଣ କୁମାର ଦେହୁରୀ
• ଡଃ  ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମିଶ୍ର

ସଂଶୋଧିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ

• ଡଃ ନିରଞ୍ଜନ ପଣ୍ଡା, ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ପ୍ରାଣୀ ପୁଷ୍ଟି ବିଭାଗ, ଓୟୁଏଟି, ଭୁବନେଶ୍ଵର