অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

ଘରେ କରିପାରିବେ ବିହନ ପରୀକ୍ଷା

ବିହନର ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ  ପରୀକ୍ଷା

ଉତ୍ତମ ବିହନ ହେଉଛି ଉତ୍ତମ ଚାଷର ମୁଖ୍ୟ ଆଧାର । ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି, ଜଳସେଚନ, କୀଟନାଶକ ପ୍ରୟୋଗ ଇତ୍ୟାଦି ଠିକ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଯଦି ବିହନଟି ଭଲରେ ଗଜା, ନହେଲା, ଗଜା ହୋଇ ବି ଯଦି ଉତ୍ତମ। ଗଛଟିଏ ଦେବାରେ ସମର୍ଥନ ହେଲା । ତେବେ ଚାଷରେ ବ୍ୟବହୃତ ସମସ୍ତ ଲଗାଣ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଯିବ ଏବଂ ନିଶ୍ଚୟ କ୍ଷତି ହେବ । ଆମେ ଯଦି ପ୍ରାମାଣିତ ବିହନ ବା ପର୍ଯ୍ୟାକେଟ୍ ବିହନ ବ୍ୟବହାର କରୁଛେ ତେବେ ସେଥିରେ ବିହନର ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ଗଜା ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥାଏ ଏବଂ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତାରିଖ ମଧ୍ୟରେ ବିହନକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ହେଲେ ଏସବୁ ବିନ୍ଦନ ବ୍ୟତୀତ ଚାଷୀମାନେ ନିଜ ଦ୍ଵାରା ସଞ୍ଚୁତ ବିହନ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଆନ୍ତି, ଯାହାର ଗୁଣବତ୍ତା ପ୍ରମାଣ କରିବା ପାଇଁ ବିହନ ପରୀକ୍ଷା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ତେଣୁ ବିହନ ପରୀକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଅବଗତ ହେବା ଏବଂ ଏହା ଉପରେ କୁଶଳତା ଅର୍ଜନ କରିବା, ଚାଷୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ।

ବିହନ ପରୀକ୍ଷା

ବିହନ ପରୀକ୍ଷାର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ହେଲା –

  1. ବିହନର ଭୌତିକ ଶୁଦ୍ଧତା ପରୀକ୍ଷା
  2. ବିହନର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତାର ପରୀକ୍ଷା

ବିହନର ଭୌତିକ ଶୁଦ୍ଧତା ମାନେ ବୁଝିବା ଯେ ବିହନଟି କେତେ ସଫା ବା ଶୁଦ୍ଧ । ଅଧୁକାଂଶ ସମୟରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସଂଗୃହୀତ ବିହନରେ କାଠି, କୂଟା, ମାଟି, ଭଙ୍ଗା ମଞ୍ଜି ଇତ୍ୟାଦି ମିଶି ରହିଥାଏ । ବିହନରେ ଏହି ଅଶୁଦ୍ଧତା ଯୋଗୁଁ ବିନ୍ଦନର ଜଳୀୟ ଅଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ଏବଂ ଏହା ପୋକ ଓ ଫିମ୍ପିଦ୍ଵାରା ସହଜରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଏ । ଅଶୁଦ୍ଧତାକୁ ଆମେ ଚାରି ଭାଗରେ ଶ୍ରେଣୀଭୂକ୍ତ କରିପାରିବା, ଯେପରିକି -

  • ଅନ୍ୟ ଫସଲ ବିହୀନ
  • ଘାସ କିମ୍ବା ଅନାବନା ଫସଲର ମଞ୍ଜି
  • କାଠି, କୁଟା, ମାଟି ଇତ୍ୟାଦି

ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ଅଶୁଦ୍ଧତା ମିଶି ୧୦୦ ଗ୍ରାମରେ ୨ ଗ୍ରାମରୁ ଆଧୁକ ରହିଲେ ବିନ୍ଦନକୁ ଆମେ ଅଶୁଦ୍ଧ ବିହନ କହିପାରିବା ।

  1. ବିହନର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତାର ପରୀକ୍ଷା
  2. ପ୍ରଥମେ ବିହନ ପାଛୁଡ଼ି, ଶୁଖେଇ, ବାଛି ଆମେ ଭୌତିକ ଶୁଦ୍ଧତାର ସ୍ତରକୁ ଆଣିପାରିଲେ ଆମେ ବିହନର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତାର ପରୀକ୍ଷା କରିବା । ଏହି ପରୀକ୍ଷାରେ ଜାଣିପାରିବା ଯେ, ପ୍ରତି ୧୦୦ଟି ବିହନରୁ କେତୋଟି ବିହନରୁ ଆମେ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଗଛ ପାଇପାରିବା । ଯଦି ଆମେ ୧୦୦ଟି ବିହନରୁ ଫସଲ ଅନୁଯାୟୀ ୬୦ ରୁ ୮୦ ଟି ସୁସ୍ଥ ଗଜା ପାଇ ପାରିବା ତେବେ ତାହାକୁ ଏକ ଉତ୍ତମ ଗୁଣବତ୍ତାଯୁକ୍ତ ବିହନ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବ ।

  3. ବିହନର ଗଜା ପରୀକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି
  4. ଅଧିକାଂଶ ଗ୍ରାମରେ ଥିବା ମହିଳା ସ୍ଵୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପାଖରେ କୋଠଘର ଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ତାଙ୍କର ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ସଭାମାନ ମଧ୍ୟ କରିଥାଆନ୍ତି । ସେଠାରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ବିହନ ପରୀକ୍ଷା ପ୍ରୟୋଗଶାଳାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇପାରିବ । ସେହିଠାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚାଷୀ ସେମାନଙ୍କର ବିହନ ପରୀକ୍ଷା କରିପାରିବେ । ମୁଖ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

    • ପେଟ୍ରିଡିଶ୍ (କାଚ କିମ୍ବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ଘୋଡ଼ଣି ଥିବା ଏକ ଚଟକା ପାତ୍ରା)
    • ବ୍ଲଟିଙ୍ଗ ପେପର
    • ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଡବା
    • ସଫା ମୋଟା ବାଲି
    • ଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଜନ ନିଆଯାଇପାରୁଥିବା ଏକ ନିକିତି
    • ପଲିଥିନ ବ୍ୟାଗ୍ (୬ ଇଞ୍ଚ X ୬ ଇଞ୍ଚ)
    • ସିଳିଙ୍ଗ ମେସିନ୍
    • ରେଜିଷ୍ଟର ବା ଖାତା
    • ଷ୍ଟିକର

ଘରେ ଗଜା ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ଦରକାର –

  • ଘୋଡ଼ଣିଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଡବା
  • ମୋଟା ବାଲି

ପେଟ୍ରିବିଶ ପଦ୍ଧତି

ଛୋଟ ଛୋଟ ମଞ୍ଜିଥିବା ଫସଲ ପାଇଁ ଏହା ଉପଯୁକ୍ତ, ଯେପରିକି

  • ସୋରିଷ, ମୂଳା, କୋବି, ମାଣ୍ଡିଆ, ପିଆଜ, ବାଇଗଣ, ଟମାଟୋ, ଲଙ୍କା ଇତ୍ୟାଦି ।
  • ପ୍ରଥମେ ବ୍ଲଟିଙ୍ଗ ପେପରକୁ ପେଟ୍ରିଡିଶ୍ ଆକରରେ ଗୋଲଗୋଲ୍ କାଟିଦିଅନ୍ତୁ । ୨ ଖଣ୍ଡ ପେପର୍ କୁ ପକାଇ ତା ଉପରେ ଭଲ ପାଣି ପକାନ୍ତୁ। ଏଥିପାଇଁ ଫୁଟାଯାଇ ଥଣ୍ଡା ହୋଇଥିବା ଜୀବାଣୁ ମୁକ୍ତ ପାଣି ଭଳି ।
  • ଏ  ହାପରେ ୫୦ଟି ମଞ୍ଜିକୁ ସଜାଇ ରଖନ୍ତୁ, ଯେପରିକି ମଞ୍ଜି ମଧ୍ୟରେ ସମାନ ବ୍ୟବଧାନ ରହିବ । ଏହାପରେ ପେଟ୍ରିଡ଼ିଶାର ଘୋଡ଼ଣି ଘୋଡ଼ାଇ ଖୋଲାଜାଗାରେ ରଖନ୍ତୁ। ଦିନେ ଦୁଇଦିନ ପରେ ଯଦି ପାଣି ଶୁଖିଯାଇଥିବ, ଅନ୍ଧ ଚିକିଏ ପାଣି ଛିଞ୍ଚିଦିଅନ୍ତୁ । ପ୍ରାୟ ୭ ଦିନରୁ ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମଞ୍ଜି ଗଜା ହୋଇଯିବ ।

ବାଲି ପଦ୍ଧତି

ଗଜା ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ମୋଟା ନଦୀ ବାଲି ସଂଗ୍ରହ କରନ୍ତୁ । ବାଲିକୁ ବାଲଟିରେ ଭଲଭାବେ ୪-୫ ଥର ଧୋଇ ସବୁ ମଇଳା ବାହାର କରିଦିଅନ୍ତୁ । ତାପରେ ତାକୁ ଖରାରେ ପରିଷ୍କାର କପଡ଼ା ଉପରେ ଶୁଖେଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ବାଲି ଶୁଖିଗଲା ପରେ ତାକୁ ଯତ୍ନ ସହକାରେ ସାଇତି ରଖନ୍ତୁ ।

  • ଓସାରିଆ ପୁଷ୍ଟିକ ଡବାରେ ବାଲି ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭଉଁ କରନ୍ତୁ। ତା ଉପରେ ଅନ୍ଧ ପାଣିଦିଅନ୍ତୁ ଯେମିତି ବୋଲି କେବଳ ଓଦା ହେବ ।
  • ବାଲି ଉପରେ ଠିକ ବ୍ୟବଧାନ ରଖୁ ୨୫,୫୦ କିମ୍ବା ୧୦୦ଟି ମଞ୍ଜି ପୋତନ୍ତୁ । ମଞ୍ଜି ପୋତିବାର ଗଭୀରତା ୨-୩ ସେ.ମି. ମଧ୍ୟରେ ହେବା ଦରକାର । ଏହା ପରେ ଘୋଡ଼ଣି ଘୋଡେଇ ଖୋଲା ସ୍ଥାନରେ ରଖନ୍ତୁ।
  • ଏହି ପଦ୍ଧତି ବଡ଼ ମଞ୍ଜି ଯେପରିକି କଖାରୁ, ଲାଉ, ବିନ୍‌ସ୍, ଝୁଡ଼ଙ୍ଗ, ମୁଗ, ବିରି, ଧାନ, ଗହମ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ।
  • ମଝିରେ ମଝିରେ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ପାଣିଦିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ମଞ୍ଜି ଗଜା ଉପରକୁ ବାହାରିଲେ। ଘୋଡ଼ଣି ଖୋଲିଦିଅନ୍ତୁ।
  • ଉଭୟ ପେଟ୍ରିଡିଶା ବା ବାଲି ପଦ୍ଧତିରେ ଗଜା ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ସେଥିରେ ଥିବା ଚାରାକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଚାରାଗୁଡ଼ିକୁ ଆମେ ୪ ଭାଗରେ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ କରିପାରିବା, ଯେପରିକି –
    1. ସାଧାରଣ ଚାରା: ଏହି ଚାରାଗୁଡ଼ିକର ରଙ୍ଗ ଠିକ, ଥିବ, ଚେର ଓ କାଣ୍ଡା ଠିକ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବ ଏବଂ ତାକୁ ଦେଖି ଲାଗୁଥିବ ଯେ ଏହି ମଞ୍ଜିରୁ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଗଛ ହୋଇପାରିବ ।
    2. ଅସାଧାରଣ ଚାରା : ଏହାର ରଙ୍ଗ ଠିକ ନ ଥିବ, ଚାରା ମୋଡ଼ି ହୋଇଯାଇଥିବ, ମୋଡ଼ା ଜାଗାରେ ଶଢ଼ିଯାଇଥିବ, ଚେର କିମ୍ବା କାଣ୍ଡ ବା ଉଭୟ ଠିକ ଭାବେ ବିକଶିତ ହୋଇ ନଥିବ।
    3. ମୃତ ବିହନ : ଏଥିରୁଚାରା ବାହାରି ନଥିବ, ପିମ୍ପି ହୋଇଯାଇଥିବ କିମ୍ବା ଚିପିଲେ ପୂଜ ପରି ତରଳ ବାହାରୁଥିବ।
    4. ସତେଜ କିନ୍ତୁ ଗଜା ନ ହୋଇଥିବା ବିହନ : ଏଗୁଡ଼ିକ ସୁପ୍ତ ବିହନ ଏବଂ ଏହାର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତା ଅଛି । ଏହାର ସୁପ୍ତତା ଭଙ୍ଗ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଉପଚାର ଦରକାର । ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଯୁଗ ଜାତୀୟ ଫସଲରେ ବେଶୀ ଦେଖାଯାଏ ।

ତେଣୁ ଗଜା ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ସାଧାରଣ ଚାରା ଏବଂ ସତେଜ କିନ୍ତୁ ଗଜା ନ ହୋଇଥିବା ବିହନକୁ ଗଣି ହିସାବ କରିବା ଏବଂ ଶତକଡ଼ା ହିସାବରେ ବିହନର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତାକୁ ନିରୂପଣ କରିବା।

ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ ୫୦ଟି ମୁଗ, ବିହନରୁ ମିଳିଲା  -

  • ସାଧାରଣା ଚୋରା - ୩୯
  • ଅସାଧାରଣା ଚୋରା - ୫
  • ମୃତ ବିହନ – ୪
  • ସତେଜ ଗଜା ହୋଇଥିବା – ୨

ତେବେ ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତା ହେଲା{(୩୯+୨) / ୫୦ X ୧୦୦ }%= (୪୧ ×୧୦୦) /୫୦)%= (୪୧ × ୨)%=୮୨% ଯେହେତୁ ବିହନର ଗଜା ହେବା କ୍ଷମତା ଅଧିକ ତେଣୁ ଏହା ଏକ ଉତ୍ତମ ବିହନ ।

ଲେଖା ଏବଂ ପ୍ରାପ୍ତ - ଚକ୍ରଧର ପାତ୍ର, ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ସାହୁ ଓୟୁଏଟି, ଭୂବନେଶ୍ଵର

Last Modified : 1/15/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate