ସୋରିଷ ଓ ରାଇସୋରିଷ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ତୈଳବୀଜ ଫସଲ । ଚିନାବାଦାମ ପରେ ସୋରିଷ ସ୍ଥାନ ଦ୍ଵିତୀୟ । ଭାରତର ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ବିହାର, ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶା ଏବଂ ଆସାମ ରାଜ୍ୟର ଲୋକମାନଙ୍କର ପ୍ରାୟ ୫୦% ସ୍ନେହସାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉଭୟ ଚିନାବାଦାମ ଓ ସୋରିଷ ଫସଲରୁ ମିଳେ ।
ପୃଥିବୀର ଅଧିକ ସୋରିଷ ଓ ରାଇସୋରିଷ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଦେଶମାନଙ୍କମଧ୍ୟରୁ ଭାରତ ଅନ୍ୟତମ । ସୋରିଷ ଓ ରାଇସୋରିଷ ଭାରତରେ ୧.୬୨ ନିୟୁତ ଟନ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ମୋଟ ତୈଳବୀଜ ଉତ୍ପାଦନ ୧୮% ଭାଗ । ସୋରିଷର ୩୭-୪୯% ତେଲଥାଏ । ମଞ୍ଜି ଓ ତେଲ ଖାଇବା ପାଇଁ, ବିଭିନ୍ନ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ତରକାରୀ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ସୋରିଷ ତେଲ ଆଚାର ତିଆରି ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । ଏହି ତେଲରୁ କେଶ – ତେଲ, ସାବୁନ ଏବଂ ଔଷଧ ମଧ୍ୟ ତିଆରି କରାଯାଏ । ପିଡିଆ ଗୋ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ସବୁଜ ପତ୍ର ଓ କାଣ୍ଡ ଗୋ ଖାଦ୍ୟରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । କଅଁଳ ପତ୍ର ଶାଗଭଳି କରି ମଧ୍ୟ ଲୋକେ ଖାଆନ୍ତି । କାରଣ ଏଥିରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଗନ୍ଧକ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ତେଲ ଚମଡା ଶିଳ୍ପରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
କେତେକ ବଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ମତରେ ଚୀନ ହେଉଛି ଏହାର ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର । ଚୀନରୁ ଭାରତ ଓ ଭାରତରୁ କାଳକ୍ରମେ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନକୁ ସୋରିଷ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା ।
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଓ ବଣ୍ଟନ :
ପୃଥିବୀରେ ସୋରିଷ ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ମୁଖ୍ୟ ଦେଶଗୁଡିକ ହେଲା – ଭାରତ, କାନାଡା, ଚୀନ, ପାକିସ୍ଥାନ, ପୋଲାଣ୍ଡ, ବଙ୍ଗଳା ଦେଶ, ଏବଂ ସୁଇଡେନ । କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ପ୍ରଥମ । ଦ୍ଵିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ ହେଲା – କାନାଡା । ଭାରତର ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରୁ ହିଁ ମୋଟ ସୋରିଷ ଓ ରାଇସୋରିଷର ୬୦% ଭାଗ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇଥାଏ । ସୋରିଷ ଓଡିଶାର ଗୋଟିଏ ମୁଖ୍ୟ ତୈଳବୀଜ ଫସଲ ।
ଶ୍ରେଣୀ ବିଭାଗ :
ଭାରତରେ ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ସୋରିଷକୁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ମତେ ବିଭକ୍ତିକରଣ କରାଯାଇପାରେ ।
ଭାରତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ |
ଜାତି ଓ ପ୍ରଜାତି |
ରଙ୍ଗ |
ସାଧାରଣ ନାମ |
କ୍ରୋମଜମ୍ |
ସାରସନ୍ ଭାରତୀୟ ରେପ |
Barssica campestris –var-Toria |
ହଳଦିଆ |
ହଳଦିଆ ସୋରିଷ |
20 |
ଖଇରା ବା ଲାଲ |
ଲାଲ ସୋରିଷ |
20 |
||
ତୋରିଆ ରେପ୍ |
Barssica campestris –var-Toria |
ହଳଦିଆ |
ହଳଦିଆ ତୋରିଆ |
20 |
କଳା |
କଳା ତୋରିଆ ବା ଲାହି |
20 |
||
ରାଇ ସୋରିଷ |
Barssica junsea |
ହଳଦିଆ |
ରାଇ |
36 |
Barssica junsea var-Toria |
|
ପାହାଡି ସୋରିଷ |
36 |
|
Barssica nigra |
|
କଳା |
16 |
ଉଦ୍ଭିଦ ବର୍ଣ୍ଣନା :
ବଂଶ ସୋରିଷ ବଂଶୀ ପ୍ରଜାତି ବ୍ରାସିକା, ଜାତି- କାମ୍ପେଷ୍ଟ୍ରିସ୍ ଜନସିଆ ନାଇଗ୍ରା ଆବା ହିରଟା । ବାଣିଜ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସୋରିଷକୁ ତିନୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ – (୧) ରେପ୍ ରାଇ, ତୋରିଆ, (୨) ସୋରିଷ (୩) ଲାହି ବା ତାରାମିରା
ସୋରିଷ ଏକ ଋତ୍ଵିକ ଫସଲ । ଗଛ ଛୋଟ, ଶାକୀୟ ଏହା ରାଇ ସୋରିଷ ଗଛଠାରୁ ଛୋଟ । ଗଛର ଉଚ୍ଚତା ୪୫-୫୦ ସେ.ମି. । କାଣ୍ଡ ଅଠାଳିଆ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ଵାରା ଘୋଡେଇ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ପତ୍ରରୁ ହିଁ ଏହା ରାଇ ସୋରିଷ ଠାରୁ କିପରି ଫରକ ଜାଣି ହୋଇଯାଏ । ରେପ୍- ସୋରିଷର ପତ୍ରଗୁଡିକ ଅବୃନ୍ତ, ଚିକ୍କଣ ଏବଂ ଲୋମଯୁକ୍ତ । ଫଳକର ତଳଅଂଶ ଡେମ୍ଫକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବା ଆଂଶିକ ଘୋଡେଇ ରଖିଥାଏ । ଫଳଗୁଡିକ ରାଇ ସୋରିଷ ଠାରୁ ମୋଟା ଓ ପାର୍ଶ୍ଵରୁ ଚେପେଟା, ଫଳର - ଅଂଶ ଚଞ୍ଚୁପରି ହୋଇଥାଏ । ମଞ୍ଜିଗୁଡିକ ହଳଦିଆ ବା ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗ ଏବଂ ବୀଜାବରଣ ମଶଣ ।
ରାଇସୋରିଷ ଏହି ସୋରିଷକୁ ରାଇ ବା ଲାହା କୁହାଯାଏ । ରାଇ ଗଛଗୁଡିକ ଲମ୍ବା ୯୦-୨୦୦ ସେ.ମି., ସିଧା ଏବଂ ବହୁ ଶାଖା ପ୍ରଶାଖା ଯୁକ୍ତ । ପତ୍ରର ବିସ୍ତାରଣ ରେପ୍ ସୋରିଷ ମୂଳରୁ ହୁଏ ନାହିଁ, ଡେମ୍ଫଯୁକ୍ତ, ଓସାରିଆ ଅଳ୍ପଖଣ୍ଡିତ, ପକ୍ଷକାର । ଫଳ ଗୁଡିକ ସରୁଆ ୨-୬.୫ ସେ.ମି. ଲମ୍ବା, ସିଧା, ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵଗାମୀ ଏବଂ ଫଳର ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ମୋଟା ଚଞ୍ଚୁଥାଏ । ମଞ୍ଜି – ବାଦାମୀ ବା ଗାଢ ବାଦାମୀ । ବୀଜାବରଣ ବନ୍ଧୁର । ଉଭୟ ରେପ୍ ଓ ମଷ୍ଟାର୍ଡରେ ସ୍ଵପରାଗଣ ହୁଏ, କିନ୍ତୁ ପରପରାଗଣ ଆଂଶିକ ହୋଇଥାଏ । ଉଭୟ ଜାତିର ସୋରିଷର ଫୁଲରେ ଚାରିଗୋଟି ବୃତ୍ତି ଓ ଚାରିଗୋଟି ଦଳ ଥାଏ । ଏଗୁଡିକ ଗାଢ ହଳଦିଆରୁ ଫିକା ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗ । ପ୍ରତ୍ୟକ ଫୁଲରେ ଛଅଗୋଟି କେଶର ଥାଏ । କେଶର ମୁକ୍ତ; ଦୁଇଟି ବଳୟରେ ସଜ୍ୱିତ । ସେଥିରୁ ଦୁଇଗୋଟି କେଶର ପାର୍ଶ୍ଵସ୍ଥ, ବାହ୍ୟ ସମ୍ମୁଖୀ ଓ ଅନତିଦୀର୍ଘ ଏବଂ ଚାରିଗୋଟି କେଶର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଅନ୍ତରସ୍ଥ ଏବଂ ଦୀର୍ଘ; ଅର୍ଥାତ୍ ୨+୪, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଚତୁଃଦୀର୍ଘକ କୁହାଯାଏ । ଫଳିକା ଯୌଗିକ, ଡିମ୍ବାଶୟ ଦ୍ଵିକୋଷ୍ଟି ଦୁଇ ଫଳିକା ଯୁକ୍ତ ଫଳିକା ଗୋଟିଏ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପରଦା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକୋଷ୍ଟ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟକ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ଏକାଧିକ ଡିମ୍ବାକ ଥାଏ । ଡିମ୍ବାଶୟ ଭିତରେ ଡିମ୍ବାଣୁ, ନାଦ ଗୁଡିକ ଚୋପା ଓ ସ୍ଵଚ୍ଛପରଦା ସହ କାନ୍ଥଭଳି ଛୋଟ ଛୋଟ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ସୃଷ୍ଟିକରି ରହିଥାନ୍ତି । ପ୍ରତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଗୃହରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବୀଜଥାଏ । ଭ୍ରୁଣ ବନ୍ଧନୀ ବା ଡିମ୍ବାଣୁ ନାଦ ମାୟାପଟି ଦ୍ଵାରା ଦୁଇପରର ମଞ୍ଜି ଅଲଗା ଅଲଗା ରହିଥାନ୍ତି । ମାୟା ପଟି ସହ ବୀଜନାଦ ଲାଗିଥାଏ । ଫଳ ଛୁଇଁ ଭଳି, ପ୍ରତ୍ୟକ ଫଳରେ ୧୨-୧୬ ବୀଜଥାଏ ।
ଜଳବାୟୁ ଓ ଋତୁ :
ସୋରିଷ C ସର୍ବନିମ୍ନ ଓ ସର୍ବାଧିକ ତାପ C ଦରକାର କରେ । ସୋରିଷ ଓ ରାଇ ସୋରିଷ ଶୀତଦିନିଆ ଫସଲ । ଏହି ଫସଲ ଉପ – ଉଷ୍ଣ ଓ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ମଣ୍ଡଳୀୟ ଜଳବାୟୁରେ ଚାଷ କରାଯାଏ । ସୋରିଷ ତାର ଜୀବନକାଳରେ ସନ୍ତୋଷଜନକ ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକାଶ ପାଇଁ ଥଣ୍ଡା ଓ ଶୁଷ୍କ ପରିବେଶ ଦରକାର କରେ । ଅଙ୍ଗୀୟ ବୃଦ୍ଧି ସମୟରେ ମୃତ୍ତିକାରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଜଳ ରହିବା ଦରକାର କରେ । ଅଙ୍ଗୀୟ ବୃଦ୍ଧି ସମୟରେ ମୃତ୍ତିକାରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଜଳ ରହିବା ଦରକାର କରେ ଏବଂ ଜନନାବସ୍ଥାରେ ଜଳବାୟୁ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଓ ଶୁଷ୍କ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଥଣ୍ଡାପାଗ, ସ୍ଵଚ୍ଛ ଶୁଷ୍କ ପାଗ, ବହୁଳ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଲୋକ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକାରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଆଦ୍ରତା ତୈଳ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ । ଏହା ଗୋଟିଏ ଦୀର୍ଘ ଦିବାଲୋକର ଫସଲ । ଫସଲର ମରୁଡି ସହଣୀ କ୍ଷମତା ନାହିଁ ।ବାର୍ଷିକ ୩୫-୪୫ ସେ.ମି. ବର୍ଷା ଯଥେଷ୍ଟ । ପାଣି ଜମି ରହିଲେ ସୋରିଷ ଫସଲର କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ । ଓଡିଶାରେ ସୋରିଷ ଅକ୍ଟୋବର ଶେଷ ସପ୍ତାହରୁ ନଭେମ୍ବର ମଧ୍ୟଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୁଣାଯାଏ ଏବଂ ଫେବୃୟାରୀ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଅମଳ କରାଯାଇଥାଏ । ଓଡିଶାର ଉପକୂଳ ଜିଲ୍ଲା ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଅନ୍ତଃଜିଲ୍ଲାଗୁଡିକର ପାହାଡିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୋରିଷ ଚାଷ କରାଯାଏ । ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ତାପମାନ କମ୍ ବହୁଦିନ ଧରି ରହୁଥିବାରୁ ଏହି ଫସଲର ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକାଶ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ଏବଂ ଅମଳ ଅଧିକ ହୁଏ ।
ମୃତ୍ତିକା :
ବାଲିଆ ଦୋରସା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମଟାଳ ଦୋରସା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମୃତ୍ତିକାରେ ସୋରିଷ ଫସଲ ହୋଇପାରିବ । କିନ୍ତୁ ସୋରିଷ ହାଲୁକା ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା ବା ପଟୁ ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକାରେ ଭଲ ହୁଏ । ମଟାଳ ମାଟିରେ ଜଳାନୁବୋଧନ ସୋରିଷ ସହ୍ୟ କରିପାରେନାହିଁ କୀ ଗୁରୁ ମୃତ୍ତିକାରେ ଭଲହୁଏ ନାହିଁ । ମୃତ୍ତିକାର ପି.ଏଚ୍ ୭ ରହିବା ଭଲ । ଏହି ଫସଲ ସାମାନ୍ୟ ଲୁଣୀ ବା କ୍ଷାରୀ ସହ୍ୟ କରିପାରେ ।
ବିହନ କିସମ :
ସୋରିଷ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ସୋରିଷ ବିହନ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ । ଓଡିଶାର ଜଳବାୟୁକୁ ସୁହାଉଥିବା କେତେକ ଉନ୍ନତ ବିହନ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ।
କିସମ |
ଅବଧି ଦିନ |
ଏମ୍ - ୨୭ |
୭୫ |
ଟି – ୯ |
୮୫ |
ପି.ଟି – ୩୦୩ |
୮୦ |
ବି.ଟି.ଏସ୍ – ୨୯ |
୭୫ |
ବିନୟ (YSB - ୯) |
୯୦ |
ପୁଷ୍ପା ବୋଲଢ |
୧୦୫ |
ପୁଷ୍ପା ବାହାର |
୧୦୦ |
କ୍ରାନ୍ତି |
୧୧୦-୧୧୫ |
କ୍ରିଷ୍ଣା |
୧୧୦-୧୧୫ |
ବରୁଣ |
୧୧୫ |
ଅଣ ଜଳସେଚନ କମି ପାଇଁ ସହଜ ଅମଳ କିସମ ଓ ଜଳସେଚିତ ଜମି ପାଇଁ ଅଧିକ ଦିନର ଅମଳ ହେଉଥିବା କିସମ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ।
ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ :
ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି :
ସୋରିଷ ଫସଲ ଗୁଣ୍ଡମାଟି ଦରକାର କରେ । ଏଣୁ ଜମି ପାଗିଥିବା ସମୟରେ ୩-୪ ଓଡ କାଠ ଲଙ୍ଗଳରେ ଚାଷ କରି ଟେଳା ଭାଙ୍ଗି ମଇ ଦେଇ ମାଟି ଗୁଣ୍ଡ କରି ସମତୁଲ କରିଦେବା ଦରକାର । ଜମିରେ ଢେଲା ରହିଗଲେ ସୋରିଷ ମଞ୍ଜି ଛୋଟ ଛୋଟ ହୋଇଥିବାରୁ ମଞ୍ଜି ଟେଳା ତଳେ ରହିଯିବା ଫଳରେ ଗଜା ହୁଏନାହିଁ । ବା ଗଜା ହୋଇ ମରିଯାଏ । ଏଣୁ ସୋରିଷ ଫସଲ ପାଇଁ ଗୁଣ୍ଡ ଚାଷ ଦରକାର । ଜମିରୁ ଅନାବନା ଘାସ ବାଛି ସଫା କରିଦେବା ଦରକାର । ବିହନ ବୁଣିବା ଜମିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଆର୍ଦ୍ରତା ରହିବା ଉଚିତ ।
ବିହନ ବୁଣିବା ସମୟ :
ଅଧିକ ଉପାଦାନ କରିବାକୁ ହେଲେ ସୋରିଷକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ବୁଣିବା ଦରକାର । ସୋରିଷ ମଞ୍ଜିରେ ତୈଳଭାଗ ପରିବେଶ ଅର୍ଥାତ୍ ଉତ୍ତାପ, ଆର୍ଦ୍ରତା, ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଆଗରୁ ବୁଣିଲେ ବା ଡେରିରେ ବୁଣିଲେ ପରିବେଶର କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁ ତୈଳାଂଶ କମିଯାଏ ଏବଂ ଅମଳ ମଧ୍ୟ କମିଯାଏ । ଯଦି ବିଳମ୍ବରେ ବୁଣାଯାଏ ତେବେ ପରିବେଶର କୁପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁ ଫସଲର ଅଙ୍ଗୀୟ ବୃଦ୍ଧି ଭଲ ହୁଏ ନାହିଁ । ଫୁଲ ହେବା ସମୟ କମିଯାଏ । ଛୁଇଁ ହେବା, ମଞ୍ଜି ହେବା ଏବଂ ମଞ୍ଜୀର ଆକାର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପରିବେଶର କୁପ୍ରଭାବ ପଡେ । ତୋରିଆ ସୋରିଷ ବୁଣିବାପାଇଁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରୁ ଅକ୍ଟୋବର ଶେଷଯାଏ ହେଉଛି ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ଯଦି ବୁଣିବା ବିଳମ୍ବ ହୁଏ ତେବେ ଫସଲକୁ ଜଉପୋକ ଲାଗିଯିବା । ରାଇସୋରିଷ ଓ ସୋରିଷ ବୁଣା ଅକ୍ଟୋବର ୩ ସପ୍ତାହ ସୁଦ୍ଧା ଶେଷ ହେବା ଦରକାର । ଏହି ସୋରିଷ ନଭେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ବୁଣାଯାଇପାରିବ ।
ବିହନ ପରିମାଣ ଓ ବିହନ ବିଶୋଧନ :
ହେକ୍ଟର ପିଛା ୮ କେଜି ବିହନ ସହ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ ପ୍ରତି ୩ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ଥିରାମ ବା କ୍ୟାପଟାନ ଗୁଣ୍ଡ ଗୋଳାଇ ବିଶୋଧନ କରନ୍ତୁ ।
ବୁଣିବା ପ୍ରଣାଳୀ :
ବିହନ ବୁଣିବା ସମୟରେ ମାଟିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ବତର ଥିବା ଦରକାର । ସହ କିସମଗୁଡିକୁ ଧାଡିକୁ ଧାଡି ୨୦ ସେ.ମି. ଓ ଡେରି କିସମଗୁଡିକୁ ୩୦ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ରଖି ଗଛକୁ ଗଛ ୮-୧୦ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନ ରଖି ୨.୫ ସେ.ମି. ଗଭୀରରେ ବୁଣନ୍ତୁ ।
ଜଳସେଚିତ ବରୁଣ କିସମ ପାଇଁ ଧାଡିକୁ ଧାଡି ୪୫ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନ ରଖନ୍ତୁ । ଧାଡିରେ ବୁଣିଲେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଯତ୍ନନେବା ସହଜ ହୁଏ । ଖର୍ଚ୍ଚ ମଧ୍ୟ କମିଯିବ । ଏଣୁ ସବୁବେଳେ ଧାଡିରେ ବୁଣିବା ଭଲ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଜମିରେ ଗଛସଂଖ୍ୟା ଠିକ୍ ରଖିହେବ ଫଳରେ ଭଲ ଅମଳ ମିଳିବ । ଖାତା ଓ ସାରର ମଧ୍ୟ ସଦଉପଯୋଗ ହେବ ।
ଖତ ଓ ସାର ପ୍ରୟୋଗ :
ହେକ୍ଟର ପିଛା ୫ ଟନ୍ ଗୋବର ଖତ ବା କମ୍ପୋଷ୍ଟ ଶେଷ ଓଡ ଚାଷ କରିବା ସମୟରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମଇ ଦେଇ ମାଟିରେ ମିଶାଇ ଦିଆଯାଏ । ଏହା ଛଡା ନିମ୍ନଲିଖିତ ପରିମାଣର ରାସାୟନିକ ସାର ହେକ୍ଟର ପିଛା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
ସୋରିଷର ରାସାୟନିକ ସାର ଆବଶ୍ୟକ (କେଜି / ହେକ୍ଟର) :
|
ଜଳସେଚିତ |
ଅଣଜଳସେଚିତ |
ଯବକ୍ଷାରଜାନ (N) |
60 |
30 |
ଫସଫରସ୍ () |
30 |
15 |
ପଟାସ (O) |
30 |
15 |
ଜଳସେଚିତ ଫସଲରେ ବିହନ ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ୫୦% ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଜାତୀୟ ସାର, ସବୁତକ ଫସଫରସ୍ ଓ ପଟାସ ଜାତୀୟ ସାର ସିଆରରେ କିଛି ଖତ ସହ ମିଶାଇ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତୁ ତାପର ମାଟି କିଛି ଘୋଡାଇ ବିହନ ବୁଣନ୍ତୁ । ଅବଶିଷ୍ଟ ୫୦% ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଜାତୀୟ ସାରକୁ ଗଛ ଉଠିବାର ୨୧ ଦିନ ବେଳକୁ ପ୍ରାଗ କରି ପାଣି ମଡାନ୍ତୁ । ଅଣଜଳସେଚିତ ଫସଲରେ ବିହନ ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ସବୁସାରକୁ ଲଙ୍ଗଳ ସିଆରରେ ୭-୧୦ ସେ.ମି. ଗଭୀରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମାଟି ଘୋଡାଇ ବିହନ ବୁଣନ୍ତୁ ।
ଅନ୍ତଃଚାଷ :
ଗଛ ଉଠିବାର ୩ ସପ୍ତାହ ବେଳକୁ ଖୁସାଖୁସି କରି ଘାସବାଛି ଦିଅନ୍ତୁ । ଧାଡିରେ ଅଧିକ ବହଳ ଥିଲେ ୮-୧୦ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ଭଲଗଛ ରଖି ଦୁର୍ବଳ ଓ ରୋଗୀଣା ଗଛ ସବୁ ଉପାଡି ଦିଅନ୍ତୁ ।
ଜଳ ସେଚନ :
ଶୀର୍ଷ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ପରେ ଥରେ ଓ ଫଳ ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଆଉଥରେ ଏହି ପରି ୨ ଥର ପାଣି ମଡାଯାଇ ପାରିବ ।
ସୋରିଷ କଟା ଓ ଅମଳ :
ଗଛ ଓ ଛୁଇଁ ଗୁଡିକ ହଳଦିଆ ପଡିଗଲେ ସୋରିଷ ଗଛ କଟାଯାଏ ବା ଉପାଡି ଦିଆଯାଏ । ତା’ ପରେ ଗୋଛାରେ ବାନ୍ଧି ଲିପା ଖଳାରେ ଶୁଖାଯାଏ । ଖରାରେ ଗଛ ଶୁଖିଗଲେ ଠେଙ୍ଗାରେ ପିଟି ବା ବଳଦ ମଡାଇ ସୋରିଷ ଅମଳ କରାଯାଏ ।
ସୋରିଷ ଭଲଭାବେ ଉଡାଇ ସଫା କରି ୮-୯% ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଥିବା ସମୟରେ ସାଇତି ରଖାଯାଏ । ହେକ୍ଟର ପିଛା ୧୦-୧୫ କୁଇଣ୍ଟାଲ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ । ପଲିଥିନ୍ ଦେଇ ଅଖାରେ ସୋରିଷ ରଖିବା ଉଚିତ୍ । ଅଖାକୁ ଶୁଖିଲା ଜାଗାରେ ରଖିଲେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ ନାହିଁ ।ଆଧାର - ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ
Last Modified : 9/19/2019