ନେତୃତ୍ଵ ପରିପେକ୍ଷୀ : ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ନେତୃତ୍ଵ ଦେବା

ଉପକ୍ରମ

ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ଵ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷଣ ସମ୍ବଳଟି ଟେସ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ‘ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ଵ' ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ୨୦ଟି ପୁସ୍ତିକା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ପୁସ୍ତିକାଗୁଡ଼ିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଥିବା ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷୟତ୍ରୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣ ଓ ବୃତ୍ତିଗତରେ ଉନ୍ନତି ଆଣି ଶ୍ରେଣୀ କକ୍ଷରେ ପାଠପଢାରେ ସହାୟତା କରିବ । ଏହି ପୁସ୍ତିକାଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଓ ପରିଚାଳନା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ଭିତ୍ତିକରି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି । ଏହି ପୁସ୍ତିକାରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ତଥ୍ୟକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ନେତୃତ୍ଵ, ଶିକ୍ଷକ ଓ ସହାୟକ କର୍ମାମାନେ ଅଭ୍ୟସରେ ଆଣିଲେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସାମୁହିକ ଉନ୍ନତି ଆସିପାରିବ । ଏହି ପୁସ୍ତିକାଗୁଡ଼ିକ ପଠନ ପାଇଁ ଏକ ବିଦ୍ଧିବଧ ଖସଡା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଯଦିଓ ନାହିଁ ତଥାପି "ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଜଣେ ସାମର୍ଥ୍ୟକାରୀ" ପୁସ୍ତିକାରୁ ପଠନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇପାରେ । ଏହି ପୁସ୍ତିକାଗୁଡ଼ିକ ନିଜସ୍ଵ ପଠନ ପାଇଁ ଉଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଓ ଏହାକୁ ନିଜର ପାଠାଗାରାରେ ରଖାଯାଇପାରେ । ଏହି ପୁସ୍ତିକାଗୁଡିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଥିବା ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷୟତ୍ରୀ, ଉପ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକ ଯେଉଁମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ଵରେ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଧିଷ୍ଟ ।

ଭାରତରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଭିତ୍ତିକ ସହଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷା (ଟେସ-ଇଣ୍ଡିଆ) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ‘ ମୁକ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସଂବଳ' ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ କୈନ୍ଦ୍ରିକ, ସହଭାଗୀ ଶିକ୍ଷାପଦ୍ଧତିଗୁଡ଼ିକର ବିକାଶ କରିବାରେ ସହାୟତା ଦେବା ସହ ଭାରତରେ ଥିବା ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଓ ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଶ୍ରେଣୀ ଗୃହରେ କାର୍ଯ୍ୟଧାରା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି ।  ଟେସ୍-ଇଣ୍ଡିଆର ଏହି 'ମୁକ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସଂବଳ' ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ଏକ ସହଯୋଗୀ ଅଟେ । ଏଗୁଡ଼ିକ, ଅନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକମାନେ ପ୍ରସଙ୍ଗଟିକୁ କିପରି ପଢ଼ାଇଛନ୍ତି ତାହା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ସହ ଶ୍ରେଣୀଗୃହରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ସହ ପ୍ରାକ ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟମାନ ଯୋଗାଇ ଦେଇଥାଏ । ଏହା ବ୍ୟତିତ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପାଠ ଯୋଜନା ଏବଂ ବିଷୟଗତ ଜ୍ଞାନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏହା ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପନ କରେ ।

ଟେସ୍-ଇଣ୍ଡିଆର 'ମୁକ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସଂବଳ ‘ଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ପାଠ୍ୟ ଖସଡ଼ା ଓ ପରିପେକ୍ଷା ଅନୁଯାୟୀ। ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଓ ଆର୍ନ୍ତଜାତୀୟ ଲେଖକମାନଙ୍କ ସହଭାଗୀତାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ଏହା ଉଭୟ ଅନଲାଇନ ଓ ମୁଦ୍ରିତ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଇଣ୍ଟରନେଟ (http://www.tessindia.edu.in/) ରେ ଉପଲବ୍ଧ । 'ମୁକ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସଂବଳ’ ଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇ ଉପଲବ୍ଧ କରାଯାଇଛି ଓ ଟେସ ଇଣ୍ଡିଆର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲୁଥିବା ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ । ଏହାର ବ୍ୟବହାରକାରୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ଓ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଭରଣା କରିବା ନିମିତ୍ତ ସ୍ଥାନୀୟକରଣ କରି ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଆମନ୍ତ୍ରିତ କରାଯାଇଛି । ଟେସ-ଇଣ୍ଡିଆ ଭାରତ ଓ ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମିଳିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଏକ ଅଂଶ ଓ ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ ର ମୁକ୍ତ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ।

ଏହି ଏକକରେ କେତେକ କାର୍ଯ୍ୟମାନ ସଙ୍କେତ ସହ ସମ୍ମିଳିତ କରାଯାଇଛି । ଟେସ-ଇଣ୍ଡିଆର ‘ଭିଡ଼ିଓ ସମ୍ବଳ ସମୂହ' ଶିକ୍ଷା ତତ୍ତ୍ଵ ଆଧାରିତ । ଏଥିରେ ଥିବା ଭିଡ଼ିଓଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଷୟ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଶ୍ରେଣୀଗୃହ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପଢ଼ାଇବାର କୌଶଳଗୁଡ଼ିକୁ ସଚିତ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି । ଆମେ ଆଶାକରୁ ଯେ ଏଗୁଡ଼ିକ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୂପ କାର୍ଯ୍ୟଧାରାଗୁଡ଼ିକର ପରୀକ୍ଷଣ ନିମିତ୍ତ ଅନୁପ୍ରେରିତ କରିବ । ଏହିସବୁ ଆପଣଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କରାଯାଉଥିବା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଆଧାରିତ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅଭିଜ୍ଞତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ନିମିତ୍ର ଅଭିପ୍ରେରିତ । ଟେସ୍-ଇଣ୍ଡିଆ ଭିଡ଼ିଓ ସମ୍ବଳ ସମୂହ ସି.ଡ଼ି. ବା ମେମୋରୀ କାର୍ଡ଼ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟବହାର କରି ପାରିବେ ।

ଏହି ସଂକରଣଟି 'ଟେସ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବଳ’ର ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ଵ ସଂକଳନର ଏକ ଭାଗ ଅଟେ । ମୂଳ ଇଂରାଜୀ ଲେଖାକୁ ଡକ୍ଟର ମମତା ସ୍ଵାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଭାଷାନ୍ତର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ସଂକଳନରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ତୃତୀୟ ପକ୍ଷ ସାଧନ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ସ ମ୍ବଳ/ ଲେଖ http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ ରେ ମୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଅଟେ ।

ଏକକରେ କ'ଣ ଅଛି

ଏହା ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଗର ଦୁଇଟି ଏକକ ଯାହା ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉନ୍ନତିକୁ ପ୍ରୋସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଅଟେ । ଏହା ନେତୃତ୍ଵର ସ୍ତାନ ଅଧିକରଣ - ବିଦ୍ୟାଳୟର ଆତ୍ମନିଜସ୍ଵ ସମୀକ୍ଷା ଏକକକୁ ଅନୁକରଣ କରିଛି । ଏହି ଏକକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ଧାରାର ୫ ଓ ୬ (ବିଦ୍ୟାଳୟ ଉନ୍ନତି ଚକ୍ର) ଚିତ୍ର ୧ ଉପରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛି । ଥରେ ସମୀକ୍ଷା କାମ କରାଗଲେ, ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସଚେତନ ହୋଇଯିବ ଯେ ବିଦ୍ୟାଳୟ କେଉଁଥିରେ ଭଲ କରୁଛି ଓ କେଉଁ ପରିସରରେ ଉନ୍ନତିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଆପଣ ଓ ଆପଣ ନେତୃତ୍ଵ ଦେଉଥିବା ଦଳ ଗୋଟିଏ ଖୁବ ଛୋଟ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଜଣେ ବା ଦୁଇଜଣ ଶିକ୍ଷକ ହୋଇପାରନ୍ତି କିମ୍ବା ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଚାରି ପାଞ୍ଚଜଣ ବରିଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷକ ହୋଇପାରନ୍ତି । ସେମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉନ୍ନତିକୁ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ । ଏହି ଏକକ, ଆପଣଙ୍କୁ ଯୋଜନାର ଧାରା ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇବ ଓ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତିକାଳୀନ ଯୋଜନା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରବା ।

Pic 1

ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀ

ଏହି ଏକକରେ କାମ କରୁଥିବା ସମୟରେ ଆପଣ ନିଜ ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀ, ଖାତା ବା ଫୋଲଡରେ ନିଜ ମନକୁ ଆସୁଥିବା ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଲେଖିବା ପାଇଁ କୁହାଯିବ ।

ଏହି ଏକକରେ ଏକୁଟିଆ କାମ କରୁଥବା ସମୟରେ ଆପଣ ଅଧିକ କିଛି ଶିଖୁପାରିବେ ଯଦି ଆପଣ ଅନ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିବେ । ସେ ଜଣେ ଆପଣଙ୍କର ସହକର୍ମୀ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯାହାଙ୍କ ସହିତ ଆପଣ ପୂର୍ବରୁ କାମ କରିସାରିଛନ୍ତି ବା ଅନ୍ୟ କେହି ଜଣେ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯାହାଙ୍କସହିତ ଆପଣ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ନୂତନ ଭାବରେ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିପାରିବେ । ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଶିକ୍ଷଣ ଓ ବିକାଶ ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିବେ ସେ ସମୟରେ ଆପଣ ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀରେ ଲେଖୁକରି ରଖୁଥବା ତଥ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ବୈଠକରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।

ଏକକରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ କ'ଣ ଶିଖୁବେ

• ଫଳପ୍ରଦ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ । ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ
• ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଯୋଜନା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ଓ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି କରିବା ।
• ଫଳପ୍ରଦ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଲେଖିବା ଯାହା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଫଳାଫଳରେ ଭିନ୍ନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହେବ ।
• ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଫଳାଫଳରେ ଭିନ୍ନତା ପରିଲକ୍ଷିତ ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା
• ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ସହ ପରିଚିତ କରାଇବା

ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଆଧାର ସଦୃଶ କାମ କରିଥାଏ । ଏଥିରେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦର୍ଶନ ଓ ପରିକଳ୍ପନା ପ୍ରତିଫଳିତ ହେବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ଆସନ୍ତା ସମୟ ମଧ୍ୟ ହେବାକୁ ଥିବା କାମଗୁଡିକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଭିଟଟିରେ ତାଲିକା କରିଥାଏ । ବହୁତଗୁଡ଼ାଏ। ବିଦ୍ୟାଳୟ ସାଧାରଣ ଭାବେ ତିନିବର୍ଷିଆ ଯୋଜନା କରିଥାନ୍ତି, ଯାହାକି ବର୍ଷିକିଆ ଯୋଜନାର ପରିପୂରକ ହୋଇଥାଏ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପରବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଆତ୍ମସମୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ବଳପୂର୍ବକ ଆଗକୁ ଠେଲିଥାଏ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀକ ଦେଖେଇ ଦେଇଥାଏ ଯେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯଥାସମ୍ଭବ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଫଳାଫଳ ହାସଲ ପାଇଁ କାମ କରୁଅଛି । ଯୋଜନା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ତାହା ପ୍ରଥମ ଘଟଣା ଅଧୟନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟବିଧିରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

ପରିସ୍ଥିତି ଅଧ୍ୟୟନ -୧ : ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ଶ୍ରୀମତୀ ସୁଚିତ୍ରା ସହରାଞ୍ଚଳ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ପରି ସେ ବି ଜଣେ ବ୍ୟସ୍ତ ମଣିଷ । ଯେଉଁ କାମଗୁଡ଼ିକୁ ମନେରଖି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଦିନ ସେ ତାଲିକା କରିଥାନ୍ତି ।

ସୋମବାର

1. ଛାତ ମରାମତି ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା। କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଚିଠି ଲେଖିବା
2. ଦ୍ଵିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀର ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ମିନତିର ପାଠକୁ ଦେଖିବା କାରଣ ସେ ପାଠରେ ଠିକ୍ ଭାବରେ ଅଗ୍ରଗତି କରିନାହାନ୍ତି ବା ପାଠରେ ତାଙ୍କର ବିଳମ୍ବ ହେବାର କାରଣକୁ ଦେଖିବା ।
3. ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ଯାତ୍ରା କରିବା ସମୟରେ ହୋଇଥବା ଘଟଣା ସମ୍ପର୍କରେ ପାୟଳର ମାତାପିତାଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମୟ ବାହାରେ ଦେଖା କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା/
4. ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ପରେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଚାରିପାଖରେ ବୁଲିବା । (ଆପଣ ଶିଖିବା ପାଇଁ ଚାଲିବେ) - ମୁଖ୍ୟତଃ ପାଠର ବ୍ୟବହାରରେ ଗୁରୁତ୍ଵ |
5. ଗତ ସପ୍ତାହର ଉପସ୍ତାନକୁ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ଓ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ପଠେଇବା ପାଇଁ ଫର୍ମ ପୁରଣ କରିବା ।
6. ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଯେ, ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଆସିଥିବା ସମସ୍ତ ଚିଠିର ଭବର ଦିଆଯାଇଛି ।
7. ସନାତନ ବାବୁଙ୍କ ସହ ବୈଠକ ସ୍ଥିର କରିବା (ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ସଭାପତି)
8. ଆସନ୍ତା ଦିନମାନଙ୍କରେ ସୁଷମାର ଯୋଜନାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ।
9. ନିଶାର ବାପା ଦେଇଥବା ଅଭିଯୋଗରେ ଭରର ଦେବା |

10. ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀରେ ଘଟିଥିବା ଘଟଣାର ତଦନ୍ତ କରିବା ।

ପ୍ରତିଦିନ ସୁଚିତ୍ରାଦେବୀ ଏଭଳି ସମାନ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି । ଯେଉଁ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସେ ଦେଖନ୍ତି ଓ ଆବ୍ୟକୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ କାମକୁ ସେ ଶେଷ କରିଥାନ୍ତି ।

ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟ ୧: ଯୋଜନା କାହିଁକି?

ସୁଚିତ୍ରା ଦେବୀଙ୍କ ସୋମବାର ଦିନର ତାଲିକାକୁ ଦେଖନ୍ତୁ

• ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଥବା କାମ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ କାମଟି ପ୍ରଶାସନ ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅଟେ ?
• ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା କାମ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ ଦକ୍ଷତାଗୁଡ଼ିକର ଜବାବ / ଉତ୍ତର ଦିଆଯିବା ଜରୁରୀ ଅଟେ ?
• ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା କାମଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁ କାମଟି ଶିକ୍ଷାଦାନ ଓ ଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ନେତୃତ୍ଵ ଦିଆଯାଇପାରିବ ।
• ଯଦି ସେ ବହୁତ ବ୍ୟସ୍ତ। ତେବେ କେଉଁ କାମଗୁଡ଼ିକୁ ନ କରି ମଧ୍ୟ ଛାଡ଼ି ଦିଆଯାଇପାରିବ ।
• ସୁଚିତ୍ରାଦେବୀ କାମଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ ଭାବରେ ପରିଚାଳନା କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ କ’ଣ ଉପଦେଶ ଦେବେ ତାହା ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀରେ ଟିପିକରି ରଖନ୍ତୁ ।

ଆଲୋଚନା

ଆପଣ ବୋଧେ ଅନୁଭବ କରିସାରିଥିବାଣି ଯେ, ଦଶଟି ମଧ୍ୟରୁ ଆଠଗୋଟି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ପ୍ରଶାସନିକ କାମ ବା ଜବାବ ଦେବା ଭଳି ଅଟେ । ଦୁଇଟି କାମ କେବଳ - ଚାରିପାଖରେ ବୁଲିବା (କାମ୪) ଓ ଆସନ୍ତା ଦିନମାନଙ୍କର ପାଠ ଯୋଜନାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରିବା, (କାମ ୮) ହିଁ ପିଲାଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଥବା ଭଳି କାମ ଅଟେ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବୁଲିବା ସମୟରେ ସେ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହେବେ ଓ ଯାହାଦ୍ଵାରା ସେ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଅଧିକ ସମର୍ଥ ହେବେ । ସେ ନିଶ୍ଚିତ ହେବେ ଯେ ଆସନ୍ତା ଆଠ ଦିନ ଧରି ହେବାକୁ ଅବା ଯୋଜନା ଭଲଭାବେ ଚାଲିଛି ଏବଂ ଏହା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ସକରାତ୍ମକ ଅଭିଜ୍ଞତା ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । କାମ ୪ ଓ ୮ ଜରୁରୀ ନୁହେଁ ତେଣୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସହଜରେ ଉପେକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ । ଯଦି ସୁଚିତ୍ରା ଦେବୀ ତାଙ୍କ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣରେ କିଛି ଭିନ୍ନତା ଆଣିବା ପାଇଁ ଚାହିଁବେ ତାହାହେଲେ ଏହି କାମଗୁଡ଼ିକୁ ଅଗ୍ରାଧକାର ଦେବା ଉଚିତ । ଏମିତି ବି କିଛି ପ୍ରଶାସନିକ କାମ ଥାଇପାରେ, ଯାହାକୁ ସେ ଅନ୍ୟ କାହାକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିପାରିବେ । ଶ୍ରେଣୀ ଶିକ୍ଷକ ହୁଏତ କାମ ୫ ଓ ୯ ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇପାରନ୍ତି ।

ଜଣେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ପ୍ରତିଦିନର ଘଟଣା ଓ ପ୍ରଶାସନିକ କାମରେ ସହଜରେ କାର୍ଯ୍ୟବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଯାନ୍ତି । ବେଳେବେଳେ ସମୟ ବାହାର କରି ବଡ଼ ବଡ଼ ଜଟିଳ ସମସ୍ୟାକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଶେଷ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସାଧନ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । କାମଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ଅଗ୍ରାଧକାର ଘିରିରେ ସଜାଡ଼ିଲେ, ତାହା ପରିଶେଷରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ । ବିକାଶମୂଳକ ଯୋଜନା ଆପଣଙ୍କୁ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । କାମଗୁଡ଼ିକୁ ଅଗ୍ରାଧକାର ଭିରିରେ ସଜାଡ଼ିଲେ, ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟର ସମୀକ୍ଷା କରୁଥବା ବେଳେ ଆପଣ ଓ ଆପଣଙ୍କର ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଥବା ଦଳ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ କ’ଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଥିବେ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଏଥରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ |

• ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମାପ୍ତ ପରେ ପିଲା ଅନର୍ଗଳ ଭାବରେ ପଢ଼ି ପାରୁଥବା ସଂଖ୍ୟାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟ ଦିନର କାମଗୁଡ଼ିକରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସାମଗ୍ରିକ ନିରପ୍ପର ମୂଲ୍ୟାୟନର ବ୍ୟବହାରରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ।

ପ୍ରଥମେ କେତେକ ଅଗ୍ରାଧକାର ପରିସରକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଏଥରେ କଥାବାର୍ଗା ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ପୁକ୍ତ ଥବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ସାମିଲ କରିବା ଏବଂ ବାଛିଥବା ଅଗ୍ରାଧକାରଗୁଡ଼ିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ସାମୂହିକ ପରିକଳ୍ପାନୀର ଅନୁରୂପ ହୋଇଥିବ । (ନେତୃତ୍ଵର ସ୍ଥାନ : ନିଜ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ଅଂଶୀଦାର ପରିକ ବିନା ଗଠନ କରିବା)

ଥରେ ଯଦି ଆପଣ ପରିକଳ୍ପନା ଓ ଅଗ୍ରାଧକାରଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥିର କଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ ଯେ ଆପଣ ଆଶା କରୁଥିବା ପରବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଭାବିଚିତି ଯୋଜନା କରିବେ । ଉଦାହରଣସ୍ଵରୂପ - ଯଦି ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଅଗ୍ରାଧାକାର ଭିତ୍ତିରେ ରାଜି ହୋଇଥିବେ ତାହା ହେଲେ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥବା କାମଗୁଡ଼ିକ ଏଭଳି ହେବ :

• ବିଦ୍ୟାଳୟର ଦୈନିକ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀର ବିକଳ୍ପ ପାଇଁ ଦୁଇ ବା ତିନିଟି ବିକଳ୍ପକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବ ।
• ସର୍ବାଧକ ଉପଯୁକ୍ତ ବିକଳ୍ପକୁ ଶିକ୍ଷକ, ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଓ ମାତାପିତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ କରି ଚିହ୍ନଟ କରିବା ।
• ପସନ୍ଦ କରିଥିବା ବିକଳ୍ପକୁ ସୁହାଇବା ଭଳି ରୁଟିନ୍ । ଦୈନିକ ନିର୍ଘଣ୍ଟକୁ ପୁନର୍ବାର ଲେଖିବା ଓ ସହକର୍ମୀ ଓ ମାତାପିତାଙ୍କ ସାମନାରେ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ।
• ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଯୋଜନା ବାବଦରେ ଜଣାଇବା ଓ କେଉଁ ଦିନଠୁ ନୂତନ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ଆରମ୍ଭ ହେବ ତାହା ସ୍ଥିର କରିବା ।

ପ୍ରତିଟି କାମର ଦାୟିତ୍ଵ ନେବା ପାଇଁ ଆପଣ କାହାକୁ ବି ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଉଚିତ । କାମଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟରେ ସମାପନ ହେବ ସେଥିପାଇଁ ଆପଣ କାହାକୁ ବି ଦାୟିତ୍ଵ ଦେବା ଉଚିତ । କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଗତିକୁ ତଦାରଖ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ କେତେକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ । ଆପଣଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କରିବାରେ ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟ ୨ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଏହା ବହୁତ ସହଜରେ ଲେଖାଯାଇପାରିବ ଯେ, "ଝିଅଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କର ଉପସ୍ଥାନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଦରକାର ।" କିନ୍ତୁ କେହି ବି ଜଣେ ଯଦି ଏଥିପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେବେ ନାହିଁ ତାହାହେଲେ କିଛି ହେବ ନାହିଁ ।

ଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟ ୨ : ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା

ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ "ମୋ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଝିଅଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କର ଉପସ୍ଥାନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା" ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀରେ ଚାରି ପାଞ୍ଚଟି କାର୍ଯ୍ୟ ଲେଖନ୍ତୁ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ସମ୍ବଳ ୧ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ମୁଣ୍ଡ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଏହି ଏକକର ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏ ବିଷୟରେ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଭାବେ ଆଲୋଚନା କରିବା । ବର୍ତମାନ କିନ୍ତୁ ଦେଖନ୍ତୁ । ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ କ'ଣ ?

ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ହେଉଛି ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ଅଗ୍ରାଧୁକାର ଦେବା ପରିସରଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା (ସାରଣୀର ପ୍ରଥମ ସ୍ତମ୍ଭ) । ନିଜସ୍ଵ ସମୀକ୍ଷା ଦ୍ଵାରା ବହୁତ ଗୁଡ଼ିଏ ଧାରଣା ଆସିବ । କିନ୍ତୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ସଂପୃକ୍ତି ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

୨ ସମ୍ପୁକ୍ତି ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ କାମ କରିବା

ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ନିରନ୍ତର ଭାବେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଏକ ହତିଆର ସଦୃଶ କାମ କରେ । ଏହା ଶିକ୍ଷା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ ଅଟେ । ଶିକ୍ଷା ଅଧୁକାର ଆଧୁନିୟମ ୨୦୦୯ ମାଧମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ଅଧୁକାରକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଛି । ଏହା ସରକାରଙ୍କ ପାଖାପାଖୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଉପାଦାନ ଅଟେ । ଏହି ଆଧୁନିୟମରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ,

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ନିମ୍ନମତେ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କରିବ । ଯଥା

1. ବିଦ୍ୟାଳୟର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତଦାରଖ କରିବା ।
2. ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଓ ସୁପାରିସ କରିବା ।
3. ସରକାର ବା ସ୍ଥାନୀୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉତ୍ସରୁ ମିଳୁଥିବା ଅନୁଦାନର ସଦ ଉପଯୋଗକୁ ତଦାରଖ କରିବା ।
4. ଏଭଳି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାମ କରିବେ ଯାହା ସମୟ ସମୟରେ କୁହାଯିବ ।

ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଅଧିନିୟମ । ୨୦୦୯ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିକୁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷଣକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରିଛି । ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଏକ ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ଯେଉଁଠି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ଦଳ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତରର ପ୍ରତିନିଧି ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ନିକଟତର ହୋଇ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଓ ସହଯୋଗ ପାଇଁ କାମ କରିପାରିବେ ।

ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଅଧିନିୟମ ୨୦୦୯ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ କମିଟି ଗଠନ କରିବେ ଯାହା କି ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ଶାସକ ଭାବେ କାମ କରିବ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରଶାସନ, ଶୈକ୍ଷିକ ଓ ଅଣବୈଶିକ୍ଷିକ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହେବା ଉଚିତ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଏକ ଦଲିଲ ଅଟେ । ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତେ ଏକମତ ହୋଇଥାନ୍ତି ଓ ଅଂଶୀଦାର ହୁଅନ୍ତି । ଏହି ଦଲିଲରେ ସହମତି ଓ ଅଂଶୀଦାର ହେବା ଉଚିତ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷକ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ମାତାପିତା, ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବାନ ଅର୍ନ୍ତଦୃଷ୍ଟି ଏଥିରେ ଗୁଢ଼ତତ୍ତ୍ଵ ଯୋଗାଇଥାନ୍ତି । ପ୍ରଥମତଃ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଦଲିଲ ଟି ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚଳାନା କମିଟି ଦ୍ଵାରା ରାଜି ହେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବା ଦ୍ଵିତୀୟରେ ଏଥିରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା ବିକାଶ କମିଟି ରାଜି ହେବା ଦରକାର । ଏଥିରେ ମୁଖ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଆପଣ, ଆପଣଙ୍କର ସହକର୍ମା, ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି, ମାତାପିତା ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସହ କାମ କରିବା

ଭାଗୀଦାରିତା ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିହେବ । ଏହି ସମ୍ପର୍କ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳ । ଏହି ସବୁ କାମ କରିବା ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ଆପଣ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସହ ଏକ ଜୋରଦାର ବା ବଳିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ରଖୁବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

• ନିୟମିତ ଭାବରେ ଭାବ ବିନିମୟ କରନ୍ତୁ ଯେମିତି କି ସେମାନେ ଅନୁଭବ କରିବେ ଯେ ସେମାନେ ଗୋଷ୍ଠୀର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ ଅଟନ୍ତି ।
• ସଫଳତାର ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତୁ ।
• ସେମାନଙ୍କର ଉପଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଯତ୍ନର ସହ ଶୁଣନ୍ତୁ ।
• ପାଠ୍ୟକ୍ରମକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ବିଶେଷ ଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।

ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟ ୩: ଉତ୍ସାହୀ ଓ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ସଭାପତି

ଗୋଟିଏ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଶ୍ଵାସ, ଖୋଲା ଆଲୋଚନା ଓ ସାଧୁତା ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଉଚିତ । ଯାହା ବି ହେଉ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ଆପେ ଏହି ଆହ୍ଵାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯେ ଜଣେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସଭାପତି ଚାହୁଁଥିବା ତାଙ୍କର ପଦବୀ ଶକ୍ତି ଓ ପ୍ରଭାବକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରିପାରନ୍ତି ।

ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆପଣ କ'ଣ କାମ କରିବେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ ଓ ଆପଣ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ପାଇଥିବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତଗୁଡ଼ିକୁ ନିଜ ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀରେ ଟିପିକରି ରଖନ୍ତୁ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ସଭାପତି ଜଣେ ଉତ୍ସାହୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଟନ୍ତି । ସେ କେତେକ ସହକର୍ମୀ ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସହ ଅନେକ ବୈଠକ କରିସାରିଛନ୍ତି । ସେ ସହପାଠ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରତିବଦ୍ଧ ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ସେ ସବିଶେଷ ଯୋଜନା କରନ୍ତି ଏବଂ ଚାହାନ୍ତି ଯେ ଆପଣ ସେହି ଯୋଜନାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରନ୍ତୁ । ଆପଣ ଏହାର ଜବାବ କିଭଳି ଭାବେ ଦେବେ ?

ଆଲୋଚନା

ଗୋଟାଏ ପକ୍ଷରେ ଆପଣ ସଭାପତିଙ୍କର ଉତ୍ସାହ ଓ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସ୍ଵୀକୃତି ଦେବାକୁ ଚାହିଁବେ ଏବଂ ସହପାଠ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସକରାତ୍ମକ ଚିନ୍ତାଧାରା ରଖିବେ ।

ଯାହା ବି ହେଉ ଆପଣ ଦଳରେ ଅଧିକ ଭଲ ଭାବେ କାମ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । କାମଗୁଡ଼ିକ ପୃଥକ ଭାବେ ବା ସମ୍ଭବତଃ ଦୃନ୍ଦାତ୍ମକ ରାସ୍ତାରେ ଯେମିତି ନ ହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ଆପଣ ସଭାପତିଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ଭା କରିବେ । ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ କିଛି ସୂଚନା ଥିବ । ସହପାଠ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ ଆପଣଙ୍କର କିଛି ମତାମତ ମଧ୍ୟ ଅବ । ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଚାହିଁବେ ଯେ କୌଣସି ପରାମର୍ଶ ଏକ ସୁଚିତ୍ତିତ ଧାରା ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥାଉ । କେବଳ କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ଭା ହେବା ଯେଉଁମାନେ ସେହି ଦଳର ନୁହନ୍ତି । ଏହା ଆପଣ କେବେ ବି ଚାହିଁବେ ନାହିଁ ।

ଏଥିପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଏହା ସ୍ଥାନିତ ହେବା ଦରକାର । ଆପଣ ଏଥିପାଇଁ ସରଭାପତିଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବେ ଯେ କିପରି ସହପାଠ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ୟ ବିଭାଗ/ ପରିସରକୁ ମାଡି ଯାଉଛି । ଯଦି ସେଗୁଡିକ ଯୋଜନାରେ ନାହିଁ ( କାରଣ ବହୁତ ଗୁଡାଏ ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଥିବ ଯାହା ବାବଦରେ ସେ ଜାଣି ନ ଥିବେ), ତାଙ୍କୁ ଆପଣ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଉନ୍ନତି ଚକ୍ରକୁ ବୁଝାନ୍ତୁ ଏବଂ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତୁ ଯେ ସେ ସହପାଠ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟର ସମୀକ୍ଷା କରିବେ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ବା ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ କେହି ବି ଏକୁଟିଆ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ନ ଥାନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପକୁ ସାମୂହିକ ପରିକଳ୍ପନା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚିନ୍ତା କରିବା । ଆତ୍ମସମୀକ୍ଷା ଓ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଯୋଜନାରେ ରାଜି ହେବା ଦରକାର ।

ଆପଣଙ୍କର ସହକର୍ମୀଙ୍କ ସହ କାମ କରିବା

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା କାମଗୁଡ଼ିକୁ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ ଓ ଆପଣଙ୍କର ସହକର୍ମୀମାନେ ଦାୟୀ ରହିବେ । ଆପଣଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କିନ୍ତୁ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ, ଆପଣଙ୍କର ଶିକ୍ଷକଗଣ ବିକାଶମୂଳକ ଯୋଜନାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ସହିତ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି । ଘଟଣା ଅଧୟନ – ୨ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ କେତେବେଳେ ନରସିଂହ ବାବୁ ତାଙ୍କର ଜଣେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ଅବହେଳା କଲେ ସେତେବେଳେ କ’ଣ ଘଟିଲା ।

ପରିସ୍ଥିତି ଅଧ୍ୟୟନ ୨ : ନରସିଂହ ବାବୁ କଠିଣ ରାସ୍ତାରେ ଶିଖିଲେ

ନରସିଂହ ବାବୁ ଜଣେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ସେ ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି ଯେଉଁଠି ଅଷ୍ଟମରୁ ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏଁ ଅଛି । ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ବୈଠକରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ମୁଁ ଖୁବ ଅଧୀର ଥୁଲି କାରଣ ସେ ଦିନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ବୈଠକରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେବାର ଅଲା । ମୁଁ ଏବଂ ମୋର ଅନ୍ୟ ସହକର୍ମୀମାନେ ଯୋଜନା ପାଇଁ ଖୁବ୍ ଭତ୍ତେଜିତ ଥିଲୁ କାରଣ ଆମେ ସେଥିରେ କେତେକ ମୌଳିକ ପରିବର୍ତନ କରିଥିଲୁ । ବିଶେଷ ଭାବରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ରାଜି ହୋଇଥିଲୁ ଯେ ଦୁଇଟି କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପରେ ରୁଟିନରୁ ଗୋଟିଏ

ଦିନକୁ ଆମେ ଛୁଟି କରିଥିଲୁ । ଯେଉଁ ଦିନ ଆମେ ସମସ୍ତେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ପାଠ୍ୟ ବିଷୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବୁ । ଏହା ଛୁଟି ସମୟରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରକଛି କାମ ହାତକୁ ନେବାରେ, ସାମାଜିକ ପାଠ ଓ ବିଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟାକୁ ଅଧୟନ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ କରେଇବ । ଯାହା ବିଷୟବସ୍ତୁରେ ନାହିଁ । ସେସବୁ କାମ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ କରିବେ । ଏହା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ପଛ ପାଖରେ ଥାଏ । ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ବିଷୟର ସମସ୍ୟା ଅନ୍ୟ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ମାଡ଼ିଯାଇଥାଏ । ଆମେ ବିଶ୍ବାସ କରୁଥିଲୁ ଯେ ଏହା ମାଧମରେ ଅନେକ ସମୟ ବଞ୍ଚେଇକି ରଖିପାରିବୁ ।

ଆମେ ଯେତେବେଳେ ଯୋଜନାର ସେହି ଭାଗକୁ ଆସିଲୁ, ତିନିଜଣ ମାତାପିତା ଗମ୍ଭୀର ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କର ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରିଥୁଲେ ଓ ଯୁକ୍ତି କଲେ ଯେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ ଧାନ ଦେବା ଉଚିତ ହେବ । ବୈଠକରେ ମଝିରେ ଘୋର ମନେପଡ଼ିଗଲା। ଯେ ସେମାନଙ୍କ ମଧରୁ ଦୁଇଜଣରୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଶିବଶଙ୍କର ବାବୁଙ୍କ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢ଼ନ୍ତି । ଶିବଶଙ୍କର ବାବୁ ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ସେ ଏହି ପରିବର୍ତନକୁ ବିରୋଧ କରୁଥୁଲେ । ମୁଁ ସହକର୍ମୀମାନଙ୍କର ବୈଠକକୁ ମନେପକେଇଲି ଯେ କେତେଜଣ ଉତ୍ସାହୀ ଶିକ୍ଷକ କିପରି ଭାବରେ ପାଟି କରି ତାଙ୍କ ଉପରେ ମାଡ଼ି ବସିଥୁଲେ । ତା'ପରେ ସେ 'ନୀରବ ହୋଇଯାଇଥୁଲେ । ମୁଁ ସନ୍ଦେହ କଲି ଯେ ସେ ହୁଏତ ମାତାପିତାଙ୍କ ସହ ଏ ବାବଦରେ କଥାବାର୍ଭା ହୋଇଥିବେ ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଏ ଯୋଜନାକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବା ପାଇଁ ଚାହୁଁଥିବେ ।

ଏହି ବୈଠକ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବଡ଼ ମୁସ୍କିଲ ହୋଇଥଲା । ବୈଠକ ଶେଷରେ ସେ ରାଜି ହୋଇଥୁଲେ ଯେ ପାଠ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ପରସ୍ପରର ଆଲୋଚନା କରି କମିଟି ସାମନାରେ ରଖୁବେ ଏବଂ ତାହା କିପରି ଶିକ୍ଷଣକୁ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବ । ମୁଁ ଏକାମ ପାଇଁ ଶିବଶଙ୍କର ବାବୁଙ୍କର ସାହାଯ୍ୟ ମାଗିଥୁଲି । ଏହି ଘଟଣା ମତେ ଅନୁଭବ କରେଇଥିଲା ଯେ ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ଅବହେଳିତ ହୁଅନ୍ତି ସେମାନେ କିପରି ନୀରବରେ ବ୍ୟାଘାତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି । ମୁଁ ଶିବଶଙ୍କର ବାବୁଙ୍କ ଚିନ୍ତାକୁ ଗମ୍ଭୀର ଭାବରେ ବୈଠକରେ ନେବାର ଉଚିତ ଥିଲା ଏବଂ ବୈଠକ ପରେ ତାଙ୍କ ସହିତ କଥାବାର୍ଭା ହେବାର ଉଚିତ ଥିଲା ଓ ବୋର୍ଡରେ ସିଧାସଳଖ ଭାବରେ ରଖୁବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିବାର ଥିଲା ।

ଜଣେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ଆପଣ ନିୟମିତ ସହକର୍ମାମାନଙ୍କ ବୈଠକ କରୁଥିବେ । ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଆହ୍ଵାନ ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟଠାରୁ ସମୟ ବାହାର କରି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବା । ଆପଣ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ଯୋଜନାର କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ଯାହା ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ସମୟ ଅବଧିର ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।

ମାତାପିତାଙ୍କ ସହ କାମ କରିବା

ଯଦି ଆପଣ ମାତାପିତାଙ୍କର ସହାୟତା ଦେଇପାରିବେ ତାହାହେଲେ ପ୍ରକୃତରେ ସେମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ସମ୍ପତ୍ତି ଅଟନ୍ତି । ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ଆପଣ ଓ ଆପଣଙ୍କର ଶିକ୍ଷକମାନେ ଆଗକୁ ନେବେ କିନ୍ତୁ ମାତାପିତାଙ୍କୁ ଆତ୍ମସମୀକ୍ଷା ଓ ଅଗ୍ରାଧିକାରର ଆଲୋଚନା ସମୟରେ ସାମିଲ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହନ୍ତୁ ।

ଯଦିଓ ଏହା ଯେଉଁଠି ବି ହୋଇଥାଏ ଶକ୍ତିର ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅନଧିକାର ଭାବରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । କେତେକ ମାତାପିତା ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ଵାର୍ଥପାଇଁ ଠେଲିବାକୁ ଚାହିଁଥାନ୍ତି, ହୁଏତ ତାହା ବୃହତ୍ତର ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ହୋଇ ନ ପାରେ । କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀର ମାତାପିତା ଚାହାନ୍ତି ଯେ ଯାହା ଚାଲୁଥିଲା। ସେଭଳି ଚାଲୁ । କୌଣସି ଉନ୍ନତି ସେମାନେ ଚାହାନ୍ତି ନାହିଁ । ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଏଭଳି ସମସ୍ୟା ପ୍ରତି ସଚେତନ ହେବେ ଏବଂ ନେତୃତ୍ଵର କୌଶଳ ଅବଲମ୍ବନ କରି କିପରି ଭାବରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ତର ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ବାଛିଥିବା ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କ ସହ ଫଳପ୍ରଦ ଭାବେ କାମ କରିବେ ତା’ର ରାସ୍ତା ବାହାର କରିବେ ।

ପରିସ୍ଥିତି ଅଧ୍ୟୟନ ୩ : ଶ୍ରୀ ମେଘନାଥନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିକୁ ସାକ୍ଷାତ କଲେ ।

ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ମେଘନାଥନ ଅଟନ୍ତି । ଗତବର୍ଷ ଆମେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲୁ ଯେ ବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବୁ । ଆମେ ସ୍ଥିର କଲୁ ଯେ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀର ବାଳିକାମାନଙ୍କୁ କାଠକାମ ବିଷୟରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେବୁ ଓ ପୁଅଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ରୋଷେଇ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଲୁଗାକୁ ସିଲେଇ କରିବା କାମ ଦିଆଯିବ ।

ବାଳିକାମାନେ କାଠ କାମକୁ ବହୁତ ଉପଭୋଗ କଲେ ଓ ଆମେ ଆଶା କଲୁ ଯେ ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ । ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଥିବା ସୃଜନାତ୍ମକ ଶକ୍ତିର ବ୍ୟବହାର କରି ବିଭିନ୍ନ  ଦରକାରୀ ଜିନିଷ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିବେ । ଚାରି ପାଞ୍ଚଜଣ ମାତାପିତା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇ ପ୍ରତିନିଧୁତ୍ କରୁଥିବାରୁ ସେଥିପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ବୈଠକରେ କିଛି ନୂତନ ମୁହଁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀରେ ସଭାପତି ହସ୍ତଶିଛି କାରିଗରୀ ବିଷୟକୁ ଦେଖିବା ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲି । ଆମେ ଯେତେବେଳେ ସେ ବିଷୟକୁ ଗଲୁ, ଅଭିଭାବକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ମତାମତ ରଖିଲେ ଯେ ଝିଅଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ କାଠକାମ ଓ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢ଼ାଇବା ଜମା ଉପଯୁକ୍ତ ନୁହେଁ ଓ ପୁଅଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ରାନ୍ଧିବା ଓ ସିଲେଇ ଶିଖିବା ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ସେ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିଲେ ଯେ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ବଦଳିଯାଇଛି ତେଣୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ହସ୍ତଶିଟିରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି ।

ଏଥିପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସରଗରମ ଆଲୋଚନା ହେଲା । ଏ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ସମର୍ଥନ ମିଳିଲା । ଏହା ଦେଖାଗଲା ଯେ କେତେଜଣ ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଯୋଜନାକୁ ବାସ୍ତବରେ ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲା। ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ମନ ବଦଳେଇ ଦେଲେ । ମୁଁ ବହୁତ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲି। ପରିଶେଷରେ ମୁଁ କ୍ଷମା ମାଗିଲି ଯେ ଏହି କାମଟି କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀରେ ନାହିଁ । ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ କାଗଜରେ ଲେଖାଯିବ ତା'ହେଲେ କମିଟିର ସଭ୍ୟମାନେ ବହୁପୂର୍ବରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖିବାବାକୁ ସୁଯୋଗ ପାଇବେ । ସଭାପତି ଆସନ୍ତା ବୈଠକରେ ସେ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ ରାଜି ହୋଇଗଲେ ।

ତା’ପରେ କିଛି ସପ୍ତାହ ଧରି ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ମୁଁ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ହସ୍ତଶିଛି କାମଟିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଇଲି ଯେଉଁଠି ସେମାନେ ପରିଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ଭା ହେଲେ ଓ କହିଲେ ସେମାନେ କାଠ କାମକୁ କିପରି ଭାବରେ ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ରାନ୍ଧିବା ଓ ସିଲେଇ କାମ (ପୁଅ ପିଲାମାନେ) ପାଠରେ ଥିବା ଫଟୋଗ୍ରାଫକୁ ଲଗେଇ କିପରି ସେମାନେ ଥିଏଟର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି ତାହା ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥିଲୁ । ମୁଁ ଅଭିଭାବକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଆସି ପାଠକୁ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କରିବା ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥୁଲି । ମୋର ଅଭିଯାନ ସଫଳ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ଅଧୁକାବିଂଶ ସଭ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ବିପକ୍ଷରେ ଭୋଟ ଦେଇଥିଲେ ।

ଟିକିଏ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ

• ଏ ପରିସ୍ଥିତି ଅଧୟନରେ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ'ଣ ?
• ନିଜ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସମ୍ପର୍କରେ ଭାବନ୍ତୁ । ଆପଣ ସେମାନଙ୍କୁ ଜଣେଇବା ପାଇଁ କଣ ତାକୁ o ସବୁ କାମ କରିବେ ।
• ଆପଣଙ୍କ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିରେ ଜଟିଳ ଚରିତ୍ର ଅଛନ୍ତି କି ? ଯଦି ହଁ ତେବେ ଆପଣ ତାଙ୍କ ସହ କିପରି ଭାବରେ କାମ କରିବେ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସହ କଥାବାର୍ଭା ହେବା ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ଅଟେ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ କଣ ସବୁ ଚାଲିଛି ସେ ବିଷୟରେ ସର୍ବଦା ଅଭିଭାବକଙ୍କୁ ଜଣାଇବେ । ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ସାହ ଓ ଶକ୍ତିକୁ ଏ ମାଧ୍ୟମରେ ବଜାୟ ରଖୁପାରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ । ଏହା ନିଶ୍ଚିତ କରିବେ ଯେ ସେମାନେ ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଅଗ୍ରାଧକାରୀକୁ ବୁଝିବେ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଯୋଗଦାନ

ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଜୀବନରେ ବହୁତ ଦିଗ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଶିକ୍ଷଣ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିପାରିବେ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଆତ୍ମସମୀକ୍ଷାରେ ସାମିଲ କରିବା ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଏକ ନୂତନ ଧାରଣା । ଆପଣଙ୍କ ସହକର୍ମୀ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ସମ୍ଭବତଃ ନୂତନ କଥା ।

ଯାହାବି ହେଉ ସେମାନଙ୍କର ମତାମତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ଗୁଣାତ୍ମକ ବିକାଶ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଚାରିପାଖରେ ବୁଲୁଥିବା ସମୟରେ ଆପଣ ଏହି କାମକୁ କରିପାରିବେ ଏବଂ ଔପଚାରିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କରି ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ବିଷୟରେ ଜାଣିପାରିବେ । ଆପଣ ଯେତେ ଅଂଶଗ୍ରହଣାତ୍ମକ ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରିବେ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପିଲା ଓ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ସେତିକି ଗଣତାନ୍ତିକ ହେବ। (ଏହା ନିର୍ଭର କରେ ଯେ ଆପଣ କେଉଁ ସ୍ତରର ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରୁଛନ୍ତି, ଏହି ଅଧାୟ ଦେଖନ୍ତୁ : ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ରୂପାନ୍ତରୀକରଣ : ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉନ୍ନତିକରଣ ବା ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉନ୍ନତିକରଣ) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ମତାମତ ଦେବା ପାଇଁ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ଵାସ ରଖିବେ । ଆପଣ "ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ପରିଷଦ' ଗଠନ କରିବା ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରିପାରନ୍ତି, ଯେଉଁଠି ପିଲାମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଜୀବନ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିପାରିବେ ।

୩ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ଲେଖିବା ଓ ତଦାରଖ କରିବା ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ସାଧାରଣ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ରହିବା ଉଚିତ ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ଉପକମିଟି ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ।
• ତିନିବର୍ଷିଆ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ । ତା’ ସହିତ ବର୍ଷିକିଆ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଯୋଜନା ସବିଶେଷ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ।

• ରାଜ୍ୟ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥିବା ଯୋଜନାକୁ ମାନବ ସମ୍ଭଳ ମାନବ ସମ୍ବଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ଦାଖଲ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଆମେ ଏହାକୁ କ୍ଲଷ୍ଟର, ବ୍ଲକ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଜିଲ୍ଲାକୁ ପଠାଇବା ।
• ଯୋଜନାରେ ଏମିତି କିଛି ଅଂଶ ଥିବ ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଅନୁଦାନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଇ ନ ପାରେ । ଗୋଷ୍ଠୀର ସାହାଯ୍ୟ ସମାପନ ହୋଇପାରୁଥିବା କାମ ଗୁଡିକୁ ଏଥିରେ ସାମିଲ କରାଯାଇପାରିବ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଏକ ସର୍ବସାଧାରଣ ଦଲିଲ ଅଟେ । ତେଣୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବେ ଯେ ଆପଣ ହାସଲ ହୋଇପାରୁଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିବେ ଏବଂ ସହଜରେ କରି ହେବା ଭଳି ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବେ । ସମ୍ବଳ-୧ ମୁକ୍ତରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିଶେଷଗୁଡ଼ିକ ଏହି ଦିଗରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଉଚ୍ଚାକାଂକ୍ଷାଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ବାହ କରିବା ପାଇଁ ମୋଟା ଖଣ୍ଡରେ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ପାଇବେ । ଯୋଜନାର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରଗୁଡ଼ିକ ଏକ ରୁ ଷଷ୍ଠ ସ୍ତମ୍ଭ, ମୁଣ୍ଡରେ ଅଛି ଯାହା ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଛି ।

1. ଅଗ୍ରାଧୁକାରର ମୁଖ୍ୟ ପରିସର : ଏଗୁଡ଼ିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସାମୂହିକ ପରିକଳ୍ପନାରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେବା ଉଚିତ । ଏଥିରେ ସହକର୍ମା ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ରାଜି ହେବା ଦରକାର । ଏହି ଆଲୋଚନା ଗୁଡ଼ିକୁ ଜଣେଇବା ପାଇଁ ଆତ୍ମସମୀକ୍ଷା ବିବରଣୀ ପ୍ରମାଣ ଯୋଗାଇବ । ଆପଣ ଅସମ୍ଭବ ଭାବେ ସବୁକିଛି ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ହେବେ । ତେଣୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପରିକଳ୍ପନା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଯାହାଫଳରେ ଆପଣ ଅଗ୍ରାଧକାରଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରିବେ ।
2. କାର୍ଯ୍ୟ : ଏହି ସ୍ତମ୍ଭଟି ଆପଣ ଓ ଆପଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପୂରଣ ହେବ । ଏହାକୁ ଆପଣ କିଭଳି ଭାବରେ କରିବେ ତାହା ଆପଣଙ୍କର ସମସ୍ୟା ଓ ନେତୃତ୍ଵନେବାର କୌଶଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । କେତେଗୁଡ଼ିଏ ସମସ୍ୟା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କର ଶିକ୍ଷକମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ନିଜର ଭାବିଲେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହା ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ । ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆପଣ ଉପଯୁକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ  କରିବେ ।
3. କିଏ ଏହି କାମକୁ ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇ ସମାପନ କରିବେ! ଯେଉଁମାନେ ଏଥୁପାଇଁ ଚିତ୍ତିତ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ଆବଶ୍ଯକ ।
4. କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ସମୟସୀମା : ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ଗୁରୁଦ୍ରାରୋପ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ଯେ, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ନାମ ସ୍ତମ୍ଭ୩ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ସେ ହିଁ ସେଥୁପାଇଁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ରହିବେ । କୌଣସି ପ୍ରକାରର ବିଳମ୍ବକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ସାମନାରେ ବୁଝାଇବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
5. ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ସମ୍ବଳ: ଯଦି ସମ୍ବଳଗୁଡ଼ିକ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ ଯୋଜନାର ସଫଳତାରେ ଆଶଙ୍କା ଦେଖାଯିବ । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସୋପାନରେ ଯଥାସମ୍ଭବ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ସମ୍ବଳଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯାହାଫଳରେ କାମଗୁଡ଼ିକ ଆରମ୍ଭ କରିହେବ ଓ ଦରକାର ମୁତାବକ ବାହାରୁ ସାହାଯ୍ୟ ନିଆଯାଇପାରିବ ।
6. ଯୋଜନାକୁ ତଦାରଖ କରିବାର ଆଧାର : ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ଚିନ୍ତା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇବ ଯେ ଆପଣ କିପରି ଭାବରେ ନିଶ୍ଚିତ ହେବେ ଯେ କାମଗୁଡ଼ିକ ଠିକ ଭାବରେ ଚାଲିଛି ଓ ଯୋଜନାଟି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି । ଏହି ସ୍ତମ୍ଭରେ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଆସନ୍ତା ସମୀକ୍ଷା ବୈଠକରେ ଜଣାଇଦେବ ।

ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ଦ୍ଵାରା ଯୋଜନାଟି ସହମତି ଓ ରାଜିନାମା ହେଲାପରେ ଆପଣ ନିୟମିତ ଭାବେ ଏହାର ପ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିକୁ ଖବର ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଯଦିଓ ଯୋଜନାଟି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଓ ଆପଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷକମାନେ କ’ଣ କରୁଛନ୍ତି ଓ କାହିଁକି କରୁଛନ୍ତି ଏ ପ୍ରକାର ସଙ୍ଗଠିତ ବାର୍ଭାଳାପ ପାଇଁ ଯୋଜନା ଏକ ଆଧାର ଭଳି କାମ କରିଥାଏ । ଗୋଷ୍ଠୀର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ମିଳିମିଶି କାମ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ । ଯଦି ବି କେହି ଏହି ଯୋଜନାକୁ ବିରୋଧ କରନ୍ତି ତାହା ହେଲେ ସେମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ମାଧମରେ କରିବାକୁ ହେବ ।

ଶିକ୍ଷଣକାର୍ଯ୍ୟ ୪: ପୂର୍ବସୁତ୍ରୀ ସହ କାମ କରିବା

ଏହି ଯୋଜନାକୁ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧି, ବରିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷକ ବା ଅନ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ଶେଷ କରିବା ଉଚିତ ।

କୌଣସି ଗୋଟିଏ ସମସ୍ୟାକୁ ବାଛନ୍ତୁ । ନିଜ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତାହାକୁ କିପରି ସମାଧାନ କରିବେ । ସେହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମସ୍ୟାକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ ମିଳିମିଶି କାମ କରି ସମ୍ବଳ-୧ର ଖାଲିଥିବା ମୁଖ୍ୟ ସ୍ତମ୍ଭକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପୂରଣ କରିବେ ।

ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଚିନ୍ତା କରିବା :

• ଏହା କରିବା ପାଇଁ କଷ୍ଟକର ହେଲା କି ?
• ପୂର୍ବସୂଚୀ ମୁଖ୍ୟସ୍ତମ୍ଭ ଆପଣଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ସଙ୍ଗଠିତ ତରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କଲା କି ?
• ଆପଣଙ୍କ ଯୋଜନାରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ସଭାପତି କିପରି ଭାବରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ସଭାପତି କିପରି ଭାବରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବେ । ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଆପଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣ ଡାଏରୀରେ ଟିପିକରି ରଖନ୍ତୁ ।

ସାରାଂଶ

ଏହି ଏକକରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଆପଣ କିପରି ଭାବରେ ବର୍ଷିକିଆ ବା ତା'ଠୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ । ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଟେ । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାଧନ ଅଟେ । ସମ୍ବଳ ୧ ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ପୂର୍ବ ସୂଚୀ ଆପଣଙ୍କୁ ନିଜର ଯୋଜନା ପାଇଁ ସଙ୍ଗଠିତ ଭାବରେ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଏହା ଶେଷ କଥା ନୁହେଁ ।

ଆପଣ ଯେଉଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ବିକଶିତ କରିଛନ୍ତି ତାହା ଗୋଷ୍ଠୀର ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇବ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀର ଭାଗୀଦାରିତାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରାଇବ । ଏହା ନିରନ୍ତର ମୂଲ୍ୟୟନ ଓ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ ପାଇଁ ସହଯୋଗ କରିଥାଏ । ଏହା ଏକ ଦଲିଲ ଅଟେ ଯାହା ଶାସନ ନୀତି ଓ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା, କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇବା ଓ ମୂଲ୍ୟୟନ କରିବା ସବୁଠୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ପରିଶେଷରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କର ଉପଲବ୍ଧୁ ହାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଗୋଟିଏ ପରିଚାଳକ ଭାବେ କାମ କରେ ।

ଏହି ଏକକ ନେତୃତ୍ଵର ଆପେକ୍ଷିକ ସ୍ଥାନର ମୁଖ୍ୟ ବିଭାଗ ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ଅଟେ । ଆପଣ ନିଜର ଜ୍ଞାନ ଓ କୌଶଳକୁ ଗଠନ କରିବା ପାଇଁ ପରବର୍ତୀ ଅଧାୟ ଦରକାରରେ ଆସିପାରେ ।

• ନିଜ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ଅଂଶୀଦାର ପରିକଳ୍ପନା ଗଠନ କରିବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟର ନିଜସ୍ଵ ସମୀକ୍ଷାକୁ ନେତୃତ୍ଵ ଦେବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ବିବିଧତାର ତଥ୍ୟକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପରିବର୍ତନ ଆଣିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିବା ଓ ନେତୃତ୍ଵ ନେବା ।
• ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପରିବର୍ତନ ଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇବା ।

ସମ୍ବଳଗୁଡିକ

ସମ୍ବଳ ୧: ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା

ସାରଣୀସ ୧.୧ ରେ ଗୋଟିଏ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନାର ଉଦାହରଣ ଦିଆଯାଇଛି । ସାରଣୀ ଆର ୧.୨ ଗୋଟିଏ ଖୋଲା ସ୍ତମ୍ଭ ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଛି ।

ସାରଣୀ ସ ୧.୧ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକାଶ ଯୋଜନା – ଯାହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଛି ତା’ର ଉଦାହରଣ

ଆଧାର : ଟ୍ରେସ୍ ଇଣ୍ଡିଆ