ଆମ ଚତୁର୍ପାର୍ଶ୍ୱର ପଦାର୍ଥ(ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧନ)

ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧନ

ତୃତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଆମେ ମୌଳିକର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ଓ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଗୁଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କରିଛେ  । ଆମ ଚାରିପଟେ ଯାହାସବୁ ଦେଖୁଛେ ତାହା ମୌଳିକ ବା ଯୌଗିକ  । ତୁମେମାନେ ଜାଣିଛ ଏକା ପ୍ରକାର ମୌଳିକ ପରମାଣୁ ମିଶି ଅଣୁ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ପୁନଶ୍ଚ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମୌଳିକର ପରମାଣୁ ମିଶି ଅଣୁ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ତେବେ ଚିନ୍ତା କରିଛ କି ପରମାଣୁମାନେ କାହିଁକି ଯୌଗିକ ଗଠନ କରନ୍ତି  ?

ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ମିଳିଯିବ  । ଆମେ ପ୍ରଥମେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ଅର୍ଥ କ’ଣ  ? ଏବଂ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରମାଣୁମାନେ ମିଳି କିକି ପ୍ରକାରର  ପଦାର୍ଥ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ପରିଶେଷରେ ଆମେ ଜାଣିବା ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ  ।

ବସ୍ତୁର ଧର୍ମ, ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ଗଠନର ପ୍ରକାର ଭେଦ ଓ ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ  । ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଆମେ ଜାଣିବା ଲୁଣ, ଲୁଗାସଫା ସୋଡା କାହିଁକି ପାଣିରେ ଦ୍ରବୀଭୁତ ହେଉଛି ମାତ୍ର ମିଥେନଗ୍ୟାସ ଓ ଗନ୍ଧକର୍ପୁର ଦ୍ରବୀଭୂତ ହେଉନାହିଁ  । ଯୌଗିକମାନଙ୍କର ଦ୍ରବୀଭୂତ ଗୁଣ ଏହାର ବନ୍ଧ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ କ୍ଷମତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ  ।

ଲକ୍ଷ୍ୟ

ଉକ୍ତ ବିଷୟ ପଢିଲା ପରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ –

• ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା, ନୋବେଲ ଗ୍ୟାସର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ବନ୍ଧ ଗଠନ କ୍ଷମତା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବୁଝିବେ  ।
• ଆୟନିକ ବନ୍ଧ କିପରି ହୁଏ ଓ ପରମାଣୁଗୁଡିକ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଦାନ ବା ଗ୍ରହଣ କରି କିପରି ନୋବେଲ ଗ୍ୟାସର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ସଙ୍ଗେ ସମାନ ହୁଅନ୍ତି ତାହା ବୁଝିବେ  ।
• ଆୟନିକ ଯୌଗିକର ସାଧାରଣ ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବୁଝିବେ ଓ ପ୍ରମାଣିତ କରିବେ  ।
• ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ କିପରି ଗଠନ ହେଉଛି ଓ ସେମାନେ କିପରି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ କରନ୍ତି  ତାହା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବେ
• କିପରି ଭାବରେ ଏକବଦ୍ଧ, ଦ୍ଵିବଦ୍ଧ  ଯୌଗିକ ଗଠନ ହେଉଛି ତାହା ବୁଝିବେ ଏବଂ ଲୁଇସ-ଡଟ ପ୍ରଣାଳୀରେ ବୁଝାଇ ପାରିବେ  ।
• ସହ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଯୁକ୍ତ ଯୌଗିକର ସାଧାରଣ ଗୁଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବୁଝିବେ  ।

କାହିଁକି ପରମାଣୁମାନେ ବନ୍ଧ ଗଠନ କରନ୍ତି  ?

ନୋବେଲ ଗ୍ୟାସର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ପାଇବା ପାଇଁ ପରମାଣୁଗୁଡିକ ବନ୍ଧ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ଦେଖା ଯାଇଛି ଯେ ହିଲିୟମ, ନିଅନ, ଆରଗାନ, କ୍ରିପଟନ, ଜେନନ ଏବଂ ରେଡନ ଆଦି ମୌଳିକମାନେ ବନ୍ଧ ଗଠନ କରନ୍ତି ନାହିଁ  । ସେମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୀନ ଅଟନ୍ତି  । ପ୍ରତିରକିୟା ଶୂନ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ମୌଳିକ କୁହାଯାଏ  । ନୋବେଲ ଗ୍ୟାସର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନାକୁ ପହଞ୍ଚିବା ଅର୍ଥ ସେମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥିର କାରଣ ହିଲିୟମ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ରହିଛି  ।

ଏଥିରୁ ଜଣାଗଲା ଯେ ପରମାଣୁର ବାହ୍ୟତମ କକ୍ଷରେ 8 ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଥିଲେ ସେମାନେ ସ୍ଥିର ଏବଂ କୌଣସି ଯୌଗିକ ଗଠନ କରନ୍ତି ନାହିଁ  । ପୁନଶ୍ଚ ଯେଉଁ ମୌଳିକମାନଙ୍କର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ନାହିଁ ସେମାନେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ଯଥା – (Na, H, Cl) ଯେଉଁ ମୋଇଲିକମାନଙ୍କର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ରହିଲା  । ସେମାନେ ସ୍ଥିର ମାତ୍ର ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହିଲିୟମର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ରହିଲେ ବି ସେ ସ୍ଥିର  । ପରମାଣୁ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଧାରଣ କରିବାର ପ୍ରୟାସକୁ ମୌଳିକମାନଙ୍କର “ଅଷ୍ଟକ ସୂତ୍ର” କହନ୍ତି  । ଅଷ୍ଟକ ସୂତ୍ର ରାସାୟନିକ ଯୌଗିକମାନଙ୍କର ବନ୍ଧ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବୁଝାଏ  ।

ପରମାଣୁଗୁଡିକ ପରସ୍ପରକୁ ଆକର୍ଷିତ କରି ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଯୌଗିକ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ଗଠନପରେ କମିଠାଏ  । ମୂଳ ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କର ସାମୂହିକ ଶକ୍ତିଠାରୁ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥର ମୋଟ ଶକ୍ତି କମିଥାଏ ଫଳରେ ଯୌଗିକଟି ଅଧିକ ସ୍ଥିର ହୁଏ  । ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଆମେ ବିଭିନ୍ନ ପଦାର୍ଥରେ କିପରି ଗଠନ ହେଉଛି ସେ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା  । ଆମେ ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଓ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ କିପରି ଗଠନ ହେଉଛି ସେ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା  । ଆମେ ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଓ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କରିବା  । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ କେତେ ବୁଝିଲେ ତାହା ଜାଣିବା  ।

ଆୟନିକ ବନ୍ଧନ

ଗୋଟିଏ ଧାତବୀୟ ପରମାଣୁରୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଧାତବ ପରମାଣୁକୁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଦାନ ବା ଗ୍ରହଣ ଫଳରେ ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ଉପୁଜେ ତାକୁ ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ବା ବିଦ୍ୟୁତ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ କୁହାଯାଏ  ।

ଉଦାହରଣ :- ସୋଡିୟମ ଧାତୁ ଏବଂ କ୍ଲୋରିନ ଗ୍ୟାସ ପାଖାପାଖି ହେଲେ ପ୍ରବଳ ବେଗରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ଏବଂ ଲୁଣ (NaCl) ଗଠନ କରନ୍ତି  । ଏହି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ କରାଗଲା –

2Na(s) +  (g) à 2NaCl (s)

ସୋଡିୟମ କ୍ଲୋରାଇଡ କିପରି ଗଠନ ହେଲା ଆସ ଆମେ ବୁଝିବା –

ସୋଡିୟମ (Na) ର ପରମାଣୁକ୍ରମାଙ୍କ ୧୧ ଏବଂ ଏହାର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨, ୮, ୧  । ଏହାର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ଯଦି Na ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହରାଏ ଏହା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଆୟନରେ ପରିଣତ ହୁଏ  । ଏହି ଯୁକ୍ତ ଚାର୍ଜ କଣିକାକୁ ଆମେ କହିବା ସୋଡିୟମ କାଟାୟନ ବା    ।

ସୋଡିୟମ କାଟାୟନ () ର ୧୧ଟି ପ୍ରୋଟନ ଏବଂ ୧୦ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ଏହାର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ସୋଡିୟମ ପରମାଣୁ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ପ୍ରଦାନ କରି ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସର ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସଂରଚନା ସଙ୍ଗେ ସମାନ ହୋଇଛି  । ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହରାଇବା ଅର୍ଥ ଆୟନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆୟନାଇଜେସନ  କହନ୍ତି  । ଅଷ୍ଟକ ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ ସୋଡିୟମ ପରମାଣୁ  ଆୟନର ଗୁଣ ଧାରଣ କରେ  ।

ସୋଡିୟମ ପରମାଣୁରୁ ସୋଡିୟମ ଆୟନ ହେବାପାଇଁ ୪୬୯ KJ/ ଶକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି  । ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁର କ୍ରମାଙ୍କ ୧୭ ଯାହାର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨, ୮, ୭ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସୋଡିୟମ (୨, ୮, ୧) ରୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ  । ଉଭୟ  ଓ  ଆୟନ ଦ୍ୱୟ ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ NaCl ଗଠନ କରନ୍ତି  ।

କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁରୁ  ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରି, ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ  ରେ ପରିଣତ ହୁଏ  । ଏହି ଭଳି (-Ve) ଚାର୍ଜଯୁକ୍ତ ଆୟନରେ ପରିଣତ ହୁଏ  । ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜଯୁକ୍ତ କଣିକାକୁ ଏନାୟନ କହନ୍ତି  । ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ଲୋରିନ ତା ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରି ଅଷ୍ଟକ ସୂତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ରୂପ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି  । କ୍ଲୋରିନ () ଆୟନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ୩୪୯ କି.ଜୁ/ମୋଲ ଶକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକ ରହିଛି  ।  ଓ  ଉଭୟ ବିପରୀତ ଚାର୍ଜ ଯୁକ୍ତ କଣିକା ଫଳରେ ସେମାନେ ପରସ୍ପର କୁଳମୀୟ ବଳ ବା ସ୍ଥିର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବଳ ଦ୍ଵାରା ଆକର୍ଷିତ  । ଏହି ବୈଦ୍ୟୁତିକ  ବଳ ଯିଏ କି କାତାୟନ ଆନାୟନକୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ ଏବଂ ପରସ୍ପରକୁ ଏକତ୍ରିତ କରେ ତାକୁ ବିଦ୍ୟୁତ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ବା ଆୟନିକ ବନ୍ଧ କହନ୍ତି  । ଏହାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଲେ  ।

(g) + (g) à   ବା NaCl (s)

ଏଠାରେ ଟିପି ରଖନ୍ତୁ ଯେ ପରମାଣୁ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷର ଇଲେକ୍ଟ୍ରନକୁ ଦର୍ଶାଯାଇଛି  । ଏହି ଗଠନକୁ ଲୁଇସଙ୍କ ଅଣୁ ସଂରଚନା କୁହାଯାଏ  ।

ଯଦି ଆମେ ତୁଳନା କରିବା ସୋଡିୟମ ଆୟନ () ଓ କ୍ଲୋରିନ ଆୟନ () ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମୋଟ ଅଭାବ ଶକ୍ତିର ପରିମାଣ ୧୪୭ କି.ଜୁ/ମୋଲ ସୋଡିୟମ କ୍ଳୋରାଇଡକୁ ଆମେ ସ୍ଫଟିକ ରୂପରେ ପାଇଥାଉ କାରଣ ସ୍ଫଟିକ ଗଠନ ବେଳେ  ଓ  ଶକ୍ତି ବିତରଣ କରନ୍ତି  । ଅଭାବ ଶକ୍ତିର ପୂରଣ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭରଣ ହୁଏ  ।

NaCl ଗଠନବେଳେ ଆମେ ଦେଖିପାରିବାଯେ  ର ଚାରିପାଖରେ 6ଟି କ୍ଲୋରିନ ଆୟନ () ଅଛି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟକ  ଆୟନର ଚାରିପାଖରେ 6ଟି  ଅଛି  । ତେଣୁ  ଓ  ର ଆକର୍ଷଣ ସବୁଦିଗକୁ ସମାନ ରହେ  । କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ  କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ  ଆୟନକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେନାହିଁ  । ତେଣୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ପ୍ରଜାତିର NaCl ନାହିଁ  । ତେଣୁ NaCl କୁ ପରୀକ୍ଷା ସିଦ୍ଧ ସୂତ୍ର କୁହାଯାଏ  । ପୁନଶ୍ଚ କୌଣସି ଗୋଟିଏ  ପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ  ନାହିଁ  ।

ସେହିପରି ଆମେ ବୁଝାଇ ପାରିବା ଲିଥିୟମ ଓ ପଟାସିୟମ କିପରି କାଟାୟନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ  ଏବଂ କ୍ଲୋରିନ ଅକ୍ସିଜେନ ଓ ଗନ୍ଧକ ଏନାୟନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ  ।

ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ବୁଝିବା ଅନ୍ୟ ଏକ ଆୟନିକ ଯୌଗିକ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ କ୍ଲୋରାଇଡ କିପରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି  । Mgର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୧୨  । ତେଣୁ ଏହାର ପ୍ରୋଟନ ସଂଖ୍ୟା ୧୨ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସଂଖ୍ୟା ୧୨  । ଏମାନଙ୍କର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨, ୮, ୨

ଆସନ୍ତୁ ଆଲୋଚନା କରିବା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟନ ଆୟନ କିପରି ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ପରମାଣୁରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଛି  । ଆମେ ଜାଣିଛେ ଯେ Mg ର ବହିସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ଯଦି Mg ପରମାଣୁ ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଦାନ କରେ ତେବେ ସେ ୨, ୮ ର ରୂପ ଗ୍ରହଣ କରିବ  । ଏହା ସୂଚୀତ କରେ

Mg à  + 2

ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଆୟନ () ର ୧୦ଟି  ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ଏହାକୁ  ଆକାରର ସୁଚାଯାଏ   । ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ହରାଇଥିବା ଦୁଇଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନକୁ ୨ଟି କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁରୁ ଗ୍ରହଣ କରି ୨ ଗୁଣ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି  ।

ଯଥା 2[Cl (g) +  à Cl(g)]

ଗୋଟିଏ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଆୟନୋ ଦୁଇଟି କ୍ଲୋରାଇଡ ଆୟନ ଏକତ୍ର ମିଶି Mg ବା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ କ୍ଲୋରାଇଡ ଗଠନ କରନ୍ତି

ଆସନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଲୋଚନା କରିବା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଆୟନ ଓ ଅକ୍ସାଇଡ ଆୟନ ମିଶିଲେ କ’ଣ  ହୁଏ  । ଅମ୍ଳଜାନ ପ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୮ ତେଣୁ ଏହାର ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସଂଖ୍ୟା ୮  । ଅମ୍ଳଜାନର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨,୬  । ଯଦି ଅମ୍ଳଜାନ ପରମାଣୁ ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରେ ସେ ଏକ ସ୍ଥିର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା (୨, ୮ ) ର ରୂପ ନେବ  । ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଆୟନ ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହରାଇ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନ ୨ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଗ୍ରହଣ କରି ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି  ।

O+  à

ଅମ୍ଳଜାନ ପରମାଣୁର ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସଂଖ୍ୟା ଅପେକ୍ଷା ଅକ୍ସାଇଡ ଆୟନର ୨ଟି ଅଧିକ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ତେଣୁ ଏହାର ୨ଟି ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଚାର୍ଜ ଅଛି  । ଏହା  ଆକାରରେ ସୂଚୀତ କରାଯାଇ ପାରେ  ।

ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଆୟନ () ଓ ଅକ୍ସାଇଡ ଆୟନ  ପରସ୍ପର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବଳର ଆକର୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି  ।

ଏହି ପରି ଭାବରେ ଦ୍ଵି – ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ  ଓ ଦ୍ଵିଗୁଣିତ () ପରସ୍ପର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବଳ ଦ୍ଵାରା ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ Mgo ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡ ଗଠନ କରନ୍ତି  ।

ସୋଡିୟମ କ୍ଲୋରାଇଡର ଅଣୁ ଗଠନ ପରି ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡର ଅଣୁ ଗଠନ ବେଳେ ଶକ୍ତିର ଉଣା ଘଟେ ଯାହାକି ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଅକ୍ସାଇଡକୁ ଅଧିକ ସ୍ଥିର ରଖେ  । ପୁନଶ୍ଚ Mgo ର ଶକ୍ତି Mg ଓ O ର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଶକ୍ତିଠାରୁ କମ୍  ।

ପୁନଶ୍ଚ ଯେ କୌଣସି ଯୌଗିକର ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧ ଗଠନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇ ପାରିବ  । ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଯୁକ୍ତ ଯୌଗିକଗୁଡିକ ନିମ୍ନ ଧର୍ମ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି  ।

ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଯୁକ୍ତ ପଦାର୍ଥର ଧର୍ମ  :

ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଥିବା ପଦାର୍ଥରେ ଥିବା ଆୟନଗୁଡିକ (କାଟାୟନ ଓ ଏନାୟନ) ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବଳ ଦ୍ଵାରା ପରସ୍ପର ଆକର୍ଷିତ  । ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମଗୁଡିକ ହେଲା :-

ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା

ଆୟନିକ ଅବସ୍ଥା

ଆୟନିକ ଯୌଗିକଗୁଡିକ ସ୍ଫଟିକ ଅଟନ୍ତି  । ଏହି ସ୍ଫଟିକରେ ଆୟନଗୁଡିକ ନିୟମିତ ଭାବରେ ସଜ୍ଜୀକରଣ ହୋଇଥାନ୍ତି  । ଆୟନିକ ଯୌଗିକଗୁଡିକ କଠିନ ଏବଂ ଭଙ୍ଗୁର  ।

ଗଳନାଙ୍କ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ

ଆୟନିକ ଯୌଗିକଗୁଡିକ ଉଚ୍ଚ ଗଳନାଙ୍କ ଓ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟନ୍ତି  । ସୋଡିୟମ କ୍ଲୋରାଇଡର ଗଳନାଙ୍କ 1074K(C)  ଏବଂ ଏହାର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 168K (C) ଆୟନିକ ଯୌଗିକ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା କାଟାୟନ ଓ ଏନାୟନ ପରସ୍ପର ଅତ୍ୟଧିକ ଆକର୍ଷିତ ଥିବା ଯୋଗୁଁ ଉଚ୍ଚ ଗଳନାଙ୍କ ଓ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ଗୁଣ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୁଏ  । ଏହି ଆକର୍ଷିତ ବଳକୁ ଛିନ୍ନ କରିବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟଧିକ ତାପ ଶକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକ  । ତାପଶକ୍ତି ଆୟନ-ଆୟନ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଆକର୍ଷଣକୁ ଛିନ୍ନ କରିଥାଏ  । ମନେରଖ କାଟାୟନ ଓ ଏନାୟନ  ତ୍ରିବିମୀୟ ଭାବରେ ନିୟମିତ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି ତେଣୁ ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ “ସ୍ଫଟିକ ଜାଲି” କହନ୍ତି  । ତାପ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ସ୍ଫଟିକ ଜାଲି ଛିନ୍ନ ହୁଏ  ତାହା ତରଳ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସେ  । ଏବଂ କାଟାୟନ ଓ ଏନାୟନଗୁଡିକ ମୁକ୍ତଭାବରେ ବୁଲନ୍ତି  ।

ବିଦ୍ୟୁତ ପରିବାହିତା :

ଆୟନିକ ପଦାର୍ଥ ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ବା ଜଳମିଶ୍ରିତ ଅବସ୍ଥାରେ ବିଦ୍ୟୁତଶକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ  । ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଆୟନଗୁଡିକ ମୁକ୍ତ ଥିବାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ ଗୋଟିଏ ଅଗ୍ରରୁ ଅନ୍ୟ ଅଗ୍ରକୁ ଚାଲିଯାଏ  । ତରଳ ଅବସ୍ଥାରେ ଆୟନଗୁଡିକ ବିଦ୍ୟୁତଶକ୍ତି ସ୍ଫଟିକ ଜାଲିରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରେନାହିଁ  ।

ଆୟନିକ ପଦାର୍ଥର ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ଜଳ ଏକ ଦ୍ରାବକ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ  । ଜଳୀୟ ଦ୍ରବଣରେ ଆୟନ-ଆୟନ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଆକର୍ଷଣ ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ ଫଳରେ ଆୟନଗୁଡିକ ଗତିଶୀଳ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ ପରିବହନ କରନ୍ତି  ।

ତୁମପାଇଁ କାମ

୧ ଚାମଚ ଲୁଣ ୧୦୦ ମି.ଲି. ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ କରାଯାଉ  । ଏହି ଦ୍ରବଣକୁ ଗୋଟିଏ ୨୦୦ ml ବିକରରେ ନେଇ ଦୁଇଟି ବିଦ୍ୟୁତ ଅଗ୍ର ନିଆଯାଉ  । ଏହାକୁ ପରିପଥରେ 3v  ବ୍ୟାଟେରୀ ଏବଂ ବଲ୍ବ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଯାଉ  ।

ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ଜଳ ନେଇ ଏହି ପରୀକ୍ଷା କଲାବେଳେ ଦେଖିବା ବଲ୍ବଟି ଜଳିବ  । ମାତ୍ର ଜଳ ବଦଳରେ NaCl ଦ୍ରବଣ ନେଲେ ବଲ୍ବର ଅବସ୍ଥା କ’ଣ ହେବ ? ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅନୁଧ୍ୟାନ କର  । ଏହାର ଉତ୍ତର ଆୟନିକ ବନ୍ଧ ଗଠନକୁ ନେଇ ବୁଝିପାରିବ  ।

ଦ୍ରବଣୀୟତା : ସାଧାରଣତଃ ଆୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ମାତ୍ର ଜୈବିକ ଦ୍ରବଣ ଇଥର, ଆଲକହଲ ଓ କାର୍ବନଟେଟ୍ରା କ୍ଲୋରାଇଡରେ ଅଦ୍ରବଣୀୟ  । ମାତ୍ର କେତେକ ଆୟନିକ ଯୌଗିକରେ କାଟାୟନ ଓ ଏନାୟନ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୃଢ ଆକର୍ଷଣ ବଳ ଯୋଗୁଁ ସେମାନେ ଜଳରେ ଅଦ୍ରବଣୀୟ  । ଯଥା ବେରିୟମ ସଲଫେଟ, ସିଲଭର କ୍ଲୋରାଇଡ ଏବଂ କାଲସିୟମ ଫ୍ଲୋରାଇଡ  ।

ତୁମପାଇଁ କାମ

ପ୍ରାୟ ୧୦ ଗ୍ରାମ ଲୁଣ ଓ ଦୁଇଟି ପରୀକ୍ଷା ନଳୀ ନିଆଯାଉ  । ପ୍ରଥମ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀରେ ୪gm ଲୁଣ ଓ ୧୦ ml ଜଳ ନିଆଯାଉ  । ଅନ୍ୟ ଏକ ପରୀକ୍ଷା ନଳୀରେ ୪ଗ୍ରାମ ଲୁଣ ୧୦ml ଇଥାଇଲ ଆଲକୋହଲରେ ନିଆଯାଉ  । ପରିକ୍ଷାନଳୀ ଦ୍ୱୟ ଜୋରରେ ହଲାଅ । କ’ଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଛ ?

ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧନ

ଏହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଆମେ ସହ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧନ ଉପରେ ପଢିବା  । ସହ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧନ ମଧ୍ୟ ଯୌଗିକ ଗଠନରେ ସହାୟକ ହୁଏ  । ଏକ ପ୍ରକାର ପରମାଣୁ ଥିବା ଯୌଗିକ ଯଥା , , ,  ଏବଂ ଅଲଗା ପରମାଣୁଥିବା ଯୌଗିକ HCl, ,  ର ବନ୍ଧନଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆମେ ଆଲୋଚନା କରିବା   ।

ଆସ ଆମେ  ଅଣୁଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆଲୋଚନା କରିବା  । ଉଦଜାନ ପରମାଣୁରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଉଦଜାନ ପରମାଣୁର ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହ ବାନ୍ଧି ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ ହିଲିୟମର ରୂପ ନେଇପାରିବ  । ଯେତେବେଳେ ଦୁଇଟି ଉଦଜାନ ପରମାଣୁ ପରସ୍ପର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ହୁଅନ୍ତି, ଆକର୍ଷଣ ବଳ ଯୋଗୁଁ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତିଜ ଶକ୍ତି କମ ହୁଏ  । ସ୍ଥିତିଜ ଶକ୍ତି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ବା ସର୍ବନିମ୍ନସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚେ  ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ପରସ୍ପର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଦୂରତାରେ ପହଞ୍ଚନ୍ତି  ।

ପୁନଶ୍ଚ ଯଦି ଦୁଇ ଉଦଜାନ ପରମାଣୁର ଦୂରତା କମିଯାଏ, ବିକର୍ଷଣ ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ସ୍ଥିତିଜ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧିପାଏ, ଯେତେବେଳେ ପରମାଣୁ-ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଆକର୍ଷଣ ଓ ବିକର୍ଷଣ ବଳ ସମାନ ରହେ ଏବଂ ସ୍ଥିତିଜ ଶକ୍ତି ସର୍ବନିମ୍ନ ହୁଏ ସେତେବେଳେ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ  । ଶକ୍ତିର ହ୍ରାସ ଯୋଗୁଁ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ  ।

H + H à H: Hà

ଆମେ ଆଲୋଚନା କରିବା  ଅଣୁ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା  । କ୍ଲୋରିନ () ଅଣୁ ଦୁଇଟି କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁକୁ ନେଇ ଗଠିତ  । ଆଲୋଚନା କରନ୍ତୁ କିପରି ଭାବରେ  ଗଠିତ ହେଉଛି  । ଆମେ ଜାଣୁ କ୍ଲୋରିନର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨, ୮, ୭  । ପ୍ରତ୍ୟକ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁ ଦରକାର କରନ୍ତି ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ  । କ୍ଲୋରିନର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ରହିବା ଦ୍ଵାରା ସେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ସୃଷ୍ଟି କରିବ  ।

ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନ ସହ ଭାଜନ ଯୋଗୁଁ

ଦୁଇଟି କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ ଫଳରେ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ  । ଏହିପରି ଭାବରେ ପ୍ରତ୍ୟକ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁ ତା’ର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସୃଷ୍ଟିକରନ୍ତି  । ସହଭାଗିତା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁ ଦ୍ୱୟ ବନ୍ଧ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ପରମାଣୁଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ ଫଳରେ ଯେଉଁ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ, ତାକୁ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ କୁହାଯାଏ  ।ଏହି ଉପାୟରେ ଗୋଟିଏ ସହ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଦୁଇଟି କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଗଠିତ ।

କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିନ୍ଦୁଗୁଡିକ ଦୂରେଇ ଦିଆଯାଏ ଏବଂ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଭାବରେ ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ  ।

ଏହିପରି ଭାବରେ ଆମେ ବୁଝିପାରିବା ଅକ୍ସିଜେନ () ଅଣୁ କିପରି ଅକ୍ସିଜେନ ପରମାଣୁକୁ ନେଇ ଗଠିତ  । ଅକ୍ସିଜେନର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୮  । ଏହାର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା (2, 6)  । ପ୍ରତ୍ୟକ ପରମାଣୁର ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ କମ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ରହିଛି  । ଅଷ୍ଟକ ସୂତ୍ର ପାଳନ ପାଇଁ  । ଅମ୍ଳଜାନ ପରମାଣୁ ଦ୍ୱୟ ୨ଟି ଲେଖାଏଁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରଦାନ କରି ବହିଃସ୍ଥ  କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସୃଷ୍ଟିକରନ୍ତି  ।

ଅକ୍ସିଜେନ ଅକ୍ସିଜେନ ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ୪ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ ହୋଇ ସହସଂଘଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ  । ଦୁଇ ଯୋଡା ଇଲେକ୍ଟ୍ରନକୁ ଦୁଇଟି ବନ୍ଧ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି  । ଏହିପରି ଭାବରେ ଅକ୍ସିଜେନ  ଅଣୁକୁ ଦର୍ଶାଯାଇଛି  ।

ଅକ୍ସିଜେନ ପରମାଣୁର ବନ୍ଧଗଠନକୁ ସହସଂଘଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି  । ଯେଉଁ ବନ୍ଧଗୁଡିକ ୨ଟି ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ ତାକୁ ଦ୍ଵି-ବନ୍ଧ କୁହାଯାଏ  ।

ଆସ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଅଣୁ () ର ଗଠନରେ ୨ଟି ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ପରମାଣୁ କିପରି ବନ୍ଧ ବାନ୍ଧି ଯୌଗିକ ଗଠନ କରନ୍ତି  । ଯବକ୍ଷାରଜାନର ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୭  । ଏହାର ଅର୍ଥ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ପରମାଣୁରେ ୭ଟି ପ୍ରୋଟନ ଓ ୭ଟି ଇଲେତ୍କ୍ରନ ଅଛି  । ଯବକ୍ଷାରଜାନର ଇଲ୍କେଟ୍ରୋନିକ ସଂରଚନା ୨, ୫ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହେବା ପାଇଁ ଆଉ ୩ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି  ।

ଗୋଟିଏ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ପରମାଣୁର ୩ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବଡହ୍ନା ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାଗ ନିଏ  ଅର୍ଥାତ ୨ଟି N  ପରମାଣୁର ୬ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ବନ୍ଧ ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାଗନିଅନ୍ତି  । ଏହିପ୍ରକାର ବନ୍ଧ ଯେଉଁଥିରେ ୩ଟି ସହ ସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଥାଏ ତାକୁ ତ୍ରିବନ୍ଧ କୁହାଯାଏ  । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଆମେ ଏକ ପ୍ରକାର ପରମାନଉର ବନ୍ଧ ଗଠନ ଆଲୋଚନା କରିଛେ  । ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଅଲଗା ଅଲଗା ପରମାଣୁର ବନ୍ଧ ଗଠନ ବେଳେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ  ।

HCl ର ଉଦାହରଣ ନେଇ ଆମେ ଏହା ବୁଝିପାରିବା   ।

: N= N:

ଏକ ଉଦଜାନ ପରମାଣୁର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି ଏବଂ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୭ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଛି  । ପ୍ରତ୍ୟକ ପରମାଣୁର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଦରକାର କାରଣ ସେମାନେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ହେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରନ୍ତି  । ଉଦଜାନ ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ପାଇଁ He ର ରୂପ ନେବ ଏବଂ କ୍ଲୋରିନ ପରମାଣୁର ବହିଃସ୍ଥ କକ୍ଷରେ ୮ଟି ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ହେବ  । HCl ଅଣୁ ଗଠନ ହେବେ  । ଉଭୟ ପରମାଣୁର ଗୋଟିଏ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ସହଭାଜନ ଫଳରେ  ।  ଏହିପରି ଭାବରେ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ଯୌଗିକରେ କିପରି ବନ୍ଧ ଗଠନ ହୁଏ ତାହା ଜାଣିପାରିବା  ।

ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ବନ୍ଧ ଥିବା ଯୌଗିକର ପ୍ରକୃତି ଜାଣିବାପରେ ଏମାନଙ୍କର ଧର୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କରିବା  ।

ସହସଂଯୋଜକ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥର ଧର୍ମ

ସାଧାରଣତଃ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ ପଦାର୍ଥଗୁଡିକ ବିଦ୍ୟୁତ ନିରପେକ୍ଷ  । ପରମାଣୁ – ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଆକର୍ଷଣ ଆୟନିକ ବନ୍ଧତୁଳନାରେ କ୍ଷୀଣ  । ତେଣୁ ସହସଂଯୋଜକ ପଦାର୍ଥ ଧର୍ମ ଆୟନିକ ପଦାର୍ଥର ଧର୍ମଠାରୁ ଫରକ  । ସହସଂଘଯୋଜକ ପଦାର୍ଥର ଧର୍ମ ତଳେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲା  ।

ଭୌତିକ ଅବସ୍ଥା :

ପରମାଣୁ-ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଦୁର୍ବଳ ଆକର୍ଷଣ ବଳ ଯୋଗୁଁ ଯୌଗିକ ତରଳ, ଗ୍ୟାସୀୟ ବା କଠିନ, ଯଥା -  ଗ୍ୟାସ ଅଟନ୍ତି, O ଓ  ତରଳ ମାତ୍ର, ଆୟୋଡିନର ଅଣୁ କଠିନ  ।

ଗଳନାଙ୍କ ଓ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ :

ପରମାଣୁ : ପରମାଣୁ ମଧ୍ୟରେ ଆକର୍ଷଣ ବଳ କ୍ଷୀଣ ହେତୁ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର ତାପ ତାକୁ ତରଳେଇବା ବା ଫୁଟେଇବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ  । ତେଣୁ ସହସଂଯୋଜ୍ୟ  ପଦାର୍ଥର ଗଳନାଙ୍କ ଓ ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ଆୟନିକ ଯୌଗିକ ତୁଳନାରେ କମ, ଏକ ଉଦାହରଣ ନିଆଯାଇପାରେ – ଗନ୍ଧକର୍ପୁରର ଗଳନାଙ୍କ 353K (C) । ସେହିପରି କାର୍ବନ ଟେଟ୍ରା କ୍ଲୋରାଇଡ () ର ସସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ 350K (C)  ।

ବିଦ୍ୟୁତ ପରିବାହିତା

ସହସଂଘଯୋଜ୍ୟ ପଦାର୍ଥଗୁଡିକର ନିରପେକ୍ଷ ଯୌଗିକ ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କର ଯୁକ୍ତ ବା ବିଯୁକ୍ତ ଚାରଜିତ ଆୟନ ନାହିଁ  । ତେଣୁ ଏହି ଯୌଗିକଗୁଡିକ ବିଦ୍ୟୁତ ଶକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ ନାହିଁ  । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ବଳ ବିଦ୍ୟୁତ  ପରିବାହୀ  ।

ଦ୍ରବଣୀୟତା

ସହସଂଯୋଜକ ପଦାର୍ଥଗୁଡିକ ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ନୁହେଁ ମାତ୍ର ଆଲକହଲ, କ୍ଲୋରୋଫର୍ମ, ବେଞ୍ଜିନ, ଇଥର ଆଦି ଜୈବ ଦ୍ରାବକରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ  ।

ତୁମପାଇଁ କାମ

ଗୋଟିଏ ପରୀକ୍ଷାନଳୀରେ 5ml ଇଥାଇଲ ଆଲକହଲ ନିଅ  ।ଏଥିରେ କିଛି ଆୟୋଡିନର ସ୍ଫୁଟକ ଦ୍ରବୀଭୂତ କରାଯାଉ  । ପରୀକ୍ଷାନଳୀକୁ ଏପଟ ସେପଟ କରାଯାଉ  । ତୁମେ କ’ଣ ଦେଖିବ, ଇଥାଇଲ ଆଲକହଲ ରଙ୍ଗ ଧୂସର କଳା ହୋଇଯିବ  । ତୁମର ପରୀକ୍ଷଣ ଲେଖ  । ସମାନ ପରିମାଣର ଆୟୋଡିନକୁ ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ କରାଯାଉ  । କ’ଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲ ?

ଆଧାର – ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା