ଭଲ ଖାଇବାର ଉପାୟ

ଯଥେଷ୍ଟ ଧନ ବା ଜମି ନଥାଇ ମଧ୍ୟ ଭଲ ଖାଇବାର ଉପାୟ

କ୍ଷୁଧା ଓ ପୁଷ୍ଟିହୀନତାର ବିଭିନ୍ନ କାରଣ ରହିଛି । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହେଉଛି ସେ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କାରଣ । ପୃଥିବୀର ଅନେକ ଭାଗରେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଧନ ଓ ଜମି ମାତ୍ର ଅଳ୍ପ କେତେକ ଲୋକଙ୍କ ହାତରେ ଠୁଳ ହୋଇ ରହିଅଛି । ସେମାନେ ଅଧିକ ଅର୍ଥଲା କରିବା ପାଇଁ ତମାଖୁ ଓ କଫି ପରି ଅର୍ଥକାରୀ ଫସଲ ଚାଷ କରନ୍ତି, ମାତ୍ର ଏ ସବୁର ପୌଷ୍ଟିକତା ଅତ୍ୟନ୍ତ କମ୍ । ଗରିବମାନେ ଯେଉଁ ଅଳ୍ପ ଜମି ଜମିଦାରମାନଙ୍କଠାରୁ ନେଇ ଚାଷ କରିଥାନ୍ତି, ସେଥିରୁ ମିଳୁଥିବା ଫସଲର ଅଧିକ ଭାଗ ଜମିମାଲିକମାନେ ନେଇଯାଆନ୍ତି । ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକମାନେ ନିଜ ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ସୁଷମ ବଣ୍ଟନ ବିଷୟରେ ବୁଝିନାହାନ୍ତି, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷୁଧା ଓ ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ଆଦି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

ମାତ୍ର କେତେକ ଉପାୟ ରହିଛି ଯାହା କରିବା ଦ୍ଵାରା ଗରିବ ଲୋକମଧ୍ୟ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଭଲ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇପାରିବେ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇ ସେ ତା’ର ଅଧିକାର ପାଇଁ ଲଢିବା ନିମନ୍ତେ ସକ୍ଷମ ହେବେ । “ଗ୍ରାମ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଦୁଇପଦ” (ପୁସ୍ତକର ଆରମ୍ଭରେ ଦିଆଯାଇଛି) ଭଲ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ପାଇବାପାଇଁ କେତେକ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି । ଏଥିରେ ଜମିର ଉପଯୁକ୍ତ ଓ ଉନ୍ନତ ବ୍ୟବହାର ଯଥା – ଫସଲ ଅଦଳ ବଦଳ, ଛୋଟ ଛୋଟ ଆଡି ବନେଇବା ଓ ଜଳସେଚନ, ମହୁ ଚାଷ, ଭଲ ଗୋଦାମ ଘର ଓ ଘରର ବଗିଚା ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଯଦି ପୁରା ଗାଁ ବା କେତୋଟି ପରିବାର ମିଶି ଉପରୋକ୍ତ ସୂଚନାରୁ କିଛି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରନ୍ତି, ତେବେ ମଧ୍ୟ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟାର ବହୁତ କିଛି ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ।

ଜମି ଓ ଖାଦ୍ୟ ବିଷୟ ବିଚାର କଲାବେଳେ, ଏହା ମନେ ରଖିବାକୁ ହେବ ଯେ, କିଛି ପରିମାଣର ଜମି କେବଳ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇ ପାରିବ । ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ଜମି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁବିଧା ସୀମିତ, ତେବେ ଆପଣ ପରିବାର ନିୟୋଜନ କରିନେବା ଉଚିତ । ଅଧିକ ପିଲାର ଅର୍ଥ କାମ କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକା ହାତ ହୋଇପାରେ ମାତ୍ର ଏତେ ଜମି ହାତପାଇଁ ସବୁବେଳେ ସୀମିତ ବୋଲି ବୁଝିବା ଦରକାର ।

ଉପଯୁକ୍ତ ପୁଷ୍ଟିସାଧନ ପାଇଁ ଛୋଟ ପରିବାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହତ୍ତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏ ବିଷୟ ଚିନ୍ତାକରି ଭବିଷ୍ୟତର ଯୋଜନା ଗଢନ୍ତୁ । ଜମି ଓ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାରସାମ୍ୟତା ବିଷୟରେ ପୂର୍ବରୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।

ଯେତେବେଳେ ଟଙ୍କା ସୀମିତ, ତାହାକୁ ବୁଦ୍ଧିମତାର ସହ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହାର ଅର୍ଥ ସହଯୋଗ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ଯୋଜନା । ଅନେକ ସମୟରେ ଏକ ଗରିବ ପରିବାରର ପିତା ନିଜ ପରିବାର ପାଇଁ ପୌଷ୍ଟିକ ଆହାର ଯଥା – ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ କୁକୁଡା କିଣିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ତାଙ୍କର ସ୍ୱଳ୍ପ ସମ୍ବଳକୁ ତମାଖୁ ଓ ମଦ କିଣିବାରେ ଅଯଥାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରି ଦେଇଥାନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ଏକାଠି ବସି ମଦ୍ୟପାନ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ନ ପିଇଥିବା ସମୟରେ ଯଦି ଏକତ୍ର ବସି ରହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତେ ଖୁବ ଭଲ ହୁଅନ୍ତା ।

ବେଳେବେଳେ ମା’ ମାନେ ପିଲାଙ୍କୁ ମିଠାଇ କିଣିଦିଅନ୍ତି । ମାତ୍ର ସେମାନେ ଏହି ପଇସାକୁ ଦୁଧ,ଅଣ୍ଡା ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୌଷ୍ଟିକ ଆହାର କିଣିବାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିପାରନ୍ତେ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଏକା ପଇସା ଖର୍ଚ୍ଚ କରି ସେମାନେ ତାଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବାନ୍ କରିପାରନ୍ତେ ।

ଭିଟାମିନ କେଉଁ ଠାରୁ ପାଇବା – ବଟିକା, ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ, ସିରପ ନା ଭୋଜନରୁ :

ଠିକ୍ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସମସ୍ତ ଭିଟାମିନ ସେଇଥିରୁ ହିଁ ମିଳିଯାଇଥାଏ । ଭିଟାମିନ ବଟିକା,ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଓ ସିରପ୍ ଇତ୍ୟାଦି କିଣିବା ଅପେକ୍ଷା ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟଖାଇବା ଯଥେଷ୍ଟ ଭଲ ।

ବେଳେବେଳେ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାଟିରେ ଖିଆଯାଉଥିବା ଭିଟାମିନ, ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ପରି କାମ କରିଥାଏ, ଏଗୁଡ଼ିକର ଦାମ୍ କମ୍ ଏବଂ ଏଗୁଡିକ ବିପଦଜନକ ନୁହଁନ୍ତି । ଭିଟାମିନର ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଏହାକୁ ପାଟିରେ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ । ଯଦି ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଆକାରରେ ଖିଆ ଯାଏ ତେବେ ଭଲ ।

ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ଅନ୍ୟ କିଛି ଭିଟାମିନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ, ଫୋଲିକ ଏସିଡ (ଫୋଲିସିନ) ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଭିଟାମିନ ‘କ’, ଭିଟାମିନ ‘ଗ’ (ଆସର୍ବିକ ଏସିଡ), ଭିଟାମିନ ‘ଘ’ ଭିଟାମିନ ଖ (ପାଇରିଡକସିନ) ଛୋଟ ପିଲା ତଥା ଟି.ବି. (ଯକ୍ଷ୍ମା) ରୋଗ ପାଇଁ ଔଷଧ ଖାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ କ୍ୟାଲସିୟମ – ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏବଂ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମାଆମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଯେଉଁମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର ଦୁଧ, ଛେନା ଓ କ୍ୟାଲସିୟମ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ ।

ଆୟୋଡିନ (ଯେଉଁ ସ୍ଥାନ ମାନଙ୍କରେ ଗଳଗଣ୍ଡ ରୋଗର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ଅଧିକ) । ଆମ ଖାଦ୍ୟରୁ ବାଦଦେବା ଜିନିଷ ବହୁତ ଲୋକ ଏହା ଭାବିଥାନ୍ତି ଯେ ଅନେକ ଖାଦ୍ୟ ଅଛି ଯାହାକି ସେମାନଙ୍କର କ୍ଷତି କରିବ, ତେଣୁ ଅସୁସ୍ଥ ଥିବା ସମୟରେ ସେମାନେ କେତେକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ କେତେକ ଖାଦ୍ୟକୁ ‘ଗରମ’ ଓ କେତେକ ଖାଦ୍ୟକୁ ‘ଥଣ୍ଡା’ ବୋଲି ଭାବିଥାନ୍ତି ଓ ଗରମ ହେତୁ ଅସୁସ୍ଥତା ସମୟରେ ତଥାକଥିତ ‘ଗରମ’ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଥଣ୍ଡା ଜନିତ ଅସୁସ୍ଥତା ସମୟରେ ‘ଥଣ୍ଡା’ ଖାଦ୍ୟକୁ ଖାଇ ନ ଥାନ୍ତି ।

ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କେତେକ ଖାଦ୍ୟକୁ ବାଦ୍ ଦିଅନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ପିଥମ୍ ଅଛି ବୋଲି ଭାବନ୍ତି । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି ଯେ ସଦ୍ୟ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିବା ମାଆମାନଙ୍କ ପାଇଁ କେତେକ ଖାଦ୍ୟ କ୍ଷତିକାରକ। ଏଭୟ ବିଶ୍ଵାସ ଉପକାର କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅଧିକ କ୍ଷତି କରିଥାଏ । ଫଳରେ ରୋଗରେ ପଡିଥିବା ସମୟରେ ଏଭଳି ବହୁତ ଖାଦ୍ୟ ସେମାନେ ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ ଯାହା ତାଙ୍କୁ ସୁସ୍ଥ ହେବାପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରନ୍ତା ।

ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟବାନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ରୋଗାଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ପୌଷ୍ଟିକ ତଥା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକାରକ ଖାଦ୍ୟ ଅଧିକ ଦରକାର । ଆମର, କେଉଁ ଖାଦ୍ୟ କ୍ଷତି କରିଥାଏ, ସେ ବିଷୟରେ ବେଶୀ ଚିନ୍ତା ନ କରି, କେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ରୋଗୀ ସୁସ୍ଥ ହୋଇପାରିବ, ସେ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଚିନ୍ତା କରିବା ଉଚିତ୍ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ – ଫଳ, ପାରିବା, ଦୁଧ, ମାଂସ, ଅଣ୍ଡା ଏବଂ ମାଛ ଇତ୍ୟାଦି । ସାଧାରଣ ନିୟମ ଅନୁସାରେ –

ଯାହା ସୁସ୍ଥ ଲୋକପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ, ତାହା ଅସୁସ୍ଥ ଥିବା ସମୟରେ ଅଧିକ କ୍ଷତି କରିଥାଏ, ତେଣୁ ଏ ସବୁ ଜିନିଷଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହନ୍ତୁ ।

• ମଦ୍ୟପାନ ଯକୃତ, ପେଟ ଓ ସ୍ନାୟୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଓ ଏହା ମଧ୍ୟ ସମାଜରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
• ଧୂମପାନ ଦ୍ଵାରା ଲଗାତାର କାଶ, ଫୁସ୍ ଫୁସ୍ ରେ କର୍କଟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ ଫୁସ୍ ଫୁସ୍ ରୋଗୀ ଯଥା – ଟି.ବି. (ଯକ୍ଷ୍ମା), ଶ୍ଵାସରୋଗ, ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟସ୍ ଓ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଧୂମପାନ ବହୁତ କ୍ଷତିକାରକ ।
• ଅତ୍ୟଧିକ ତେଲିଆ ଖାଦ୍ୟ, ଲଙ୍କା, ଗରମ ମସଲା ଓ କଫି, ପାକସ୍ଥଳୀ ଓ ଅନ୍ତ୍ରନଳୀରେ ହଜମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ମାନଙ୍କର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।
• ଅତ୍ୟଧିକ ମିଠା ଓ ଚିନି ଭୋକ ମାରିଦିଏ, ଦାନ୍ତ ଖରାପ କରେ, ହୃଦରୋଗର ସମ୍ଭାବନା ତଥା ଅନ୍ତ୍ର କର୍କଟର କାରଣ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଅଳ୍ପପରିମାଣର ଚିନି, ରୋଗୀ ତଥା ପୁଷ୍ଟିହୀନ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ ।

ଅଳ୍ପ କେତେକ ରୋଗରେ କେତେକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ମନା । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଉଚ୍ଚରକ୍ତଚାପ, ହୃଦରୋଗ ଓ ପାଦଫୁଲା ହୋଇଥିବା ଲୋକ ଲୁଣ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ଖାଇଲେ ବି ବହୁତ କମ୍ ପରିମାଣ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ । ଅତ୍ୟଧିକ ଲୁଣ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଭଲ ନୁହେଁ । ପେଟର ଘା’ ଓ ବହୁମୁଟ୍ରା ରୋଗ ପାଇଁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭୋଜନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ ।

ଖାଦ୍ୟ ବିଷୟରେ କେତେକ ଭୁଲ ଧାରଣା

ପିଲା ଜନ୍ମ ପରେ ମା’ର ଖାଦ୍ୟ

• କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଏକ ବିପଦଜନକ ବିଶ୍ଵାସ ଅଛି ଯେ, ଶିଶୁକୁ ଜନ୍ମ ଦେଲା ପରେ ପରେ ମା’ କେତେକ ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ଏହି ବିଶ୍ଵାସ ଫଳରେ ମାଆମାନେ କେତେକ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥାନ୍ତି ଓ କେବଳ ପାଣିଆ ଡାଲି, ଭାତ ତଥା ରୁଟି ଖାଇ ଦୁର୍ବଳ ଓ ରକ୍ତହୀନ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଓ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତିରୋଧ କ୍ଷମତା କମିଯାଏ ଓ ସେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ ମଧ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି ।
• ରକ୍ତପାତ କିମ୍ବା ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ସହିତ ଲଢିବା ବା ପିଲାକୁ ଅଧିକ କ୍ଷୀର ଦେବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ନବଜାତ ଶିଶୁର ମାଆଙ୍କୁ ଅତ୍ୟଧିକ ପରିମାଣରେ ଶରୀର ଗଠନରେ ସହାୟକାରୀ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା – ଶିମ୍ବ, କୁକୁଡାମାଂସ, ଅଣ୍ଡା, ଦୁଗ୍ଧଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ, ମାଛ, ମାଂସ, ଫଳ ଓ ପନିପରିବା ଖାଇବା ଉଚିତ୍ । ଏସବୁ ଖାଦ୍ୟ ତା’ର କିଛି କ୍ଷତି କରି ନ ଥାଏ, ବରଂ ଏହା ତା’ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଭଲ ରଖିଥାଏ ।
• ଶର୍ଦ୍ଦି, କାଶ ବା ଥଣ୍ଡାରେ ପୀଡିତ ବ୍ୟକ୍ତି କମଳା, ପିଜୁଳୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଫଳ ଖାଇଲେ କିଛି କ୍ଷତି ହୁଏ ନାହିଁ । ଅପର ପକ୍ଷରେ, କମଳା ଓ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଭଳି ଫଳରେ ଭିଟାମିନ୍ ‘ଗ’ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଥାଏ ଓ ଏହା ଥଣ୍ଡା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ କବଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ ।
• ଏହା ଠିକ୍ ନୁହେଁ ଯେ ଔଷଧ ଖାଇବା ସମୟରେ ପିଜୁଳୀ ଓ ମସଲା ଖିଆଯିବା କଥା ନୁହେଁ । ଔଷଧ ଖାଉଥାନ୍ତୁ ବା ନ ଖାଉଥାନ୍ତୁ ପେଟ ବା ହଜମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ଥିଲେ ଚର୍ବି ଓ ମସଲା ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା କ୍ଷତିକାରକ ।
• ମାଛ ଓ ମାଂସ ସହିତ କ୍ଷୀର ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ନୁହେଁ ।

ଗର୍ଭବତୀ ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମହିଳାମାନଙ୍କର ପୋଷଣ

• ଗର୍ଭ ଏପରି ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ମହିଳାର ଗର୍ଭରେ ପିଲା ରହିଥାଏ । ଗର୍ଭସ୍ଥ ପିଲା ବଢିବା ପାଇଁ ମା’ର ପୋଷଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଯଦି ମା’ ଗର୍ଭ ସମୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣରେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ନ ଥାଏ ତେବେ ପିଲା ଦୁର୍ବଳ ଓ ଛୋଟ ହୋଇ ଜନ୍ମ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଦୁର୍ବଳ ଓ ଛୋଟ ପିଲା ଅଧିକ ସମୟ ଜ୍ଵରରେ ପଡିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ଓ ପ୍ରାୟ ଅଧିକାଂଶ ମରିଯାଆନ୍ତି । ଏଥି ସହିତ ଏହି ପିଲାମାନେ କୁପୋଷଣର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି । ଗର୍ଭବତୀ ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମହିଳା ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାନ୍ତି ।
• ଜଣେ ମହିଳାର ଖାଦ୍ୟରେ ଶକ୍ତିଦାୟକ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା – ଗହମ, ଚାଉଳ, ଶରୀର ଗଠନକାରୀ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା – ଡାଲି, ମଟର, ବିନ୍, ସବୁଜ, ପନିପରିବା ଓ ତେଲ ଓ ଶ୍ଵେତସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଗର୍ଭ ସମୟରେ ପୁଷ୍ଟିକାରକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଦ୍ଵାରା ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଶିଶୁପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣର କ୍ଷୀର ମା’ଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।
• ଗର୍ଭ ବା ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଉଥିବା ମହିଳା ଯଦି କାମ କରୁଥାନ୍ତି ସେ ଅଧିକ ପୁଷ୍ଟିକାରକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ । ଯାହାଦ୍ଵାରା ମା’ଠାରେ କ୍ଷୀର ଅଧିକ ହୋଇପାରିବ ଓ ପିଲା ଠିକ୍ ଭାବରେ ବଢିପାରିବ ଯଥାସମ୍ଭବ ଅଧିକ ବିଶ୍ରାମ ନେବା ଉଚିତ୍ ।

ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା

• ମା’ ବା ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ପିଲାର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସମୟରେ ନିଜ ହାତ ପାଣି ଓ ସାବୁନରେ ଭଲ ଭାବେ ଧୋଇବା ଉଚିତ୍ । ଅପରିଷ୍କାର ହାତ ଯୋଗୁଁ ହାତରେ ଥିବା ଜୀବାଣୁମାନେ ଖାଦ୍ୟରେ ମିଶିଯାଆନ୍ତି ଯାହାଦ୍ଵାରା ପିଲାକୁ ତରଳ ଝାଡା ହୋଇଥାଏ । ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିସାରିବା ପରେ ଏହାକୁ ଘୋଡାଇ ରଖିବା ଉଚିତ୍ ।
• ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଭଲ ଆହାର ପ୍ରଥମ ୪ ମାସ ।

• ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସବୁଠାରୁ ଭଲ ଓ ଶୁଦ୍ଧ ଖାଦ୍ୟ ଅଟେ, ବଜାରରୁ କିଣାଯାଉଥିବା ଯେ କୌଣସି ଶିଶୁ ଖାଦ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ଭଲ । ଯଦି ପିଲାକୁ ପ୍ରଥମ ୨ରୁ ୪ ମାସ କେବଳ ମା’ କ୍ଷୀର ପିଆଇବେ ; ତେବେ ଝାଡାବାନ୍ତି ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ହୋଇପାରିବ ।
• ଅଧିକାଂଶ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ତନରେ ପିଲାପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର କ୍ଷୀର ଥାଏ । ପିଲା ଅଧିକ ଥର କ୍ଷୀର ଖାଇଲେ ମା’ଠାରୁ ଏହା ଅଧିକ ବାହାରିଥାଏ ।

ଯଦି ମା ସ୍ତନରୁ ଯଥେଷ୍ଟ କ୍ଷୀର ନମିଳେ

• ମା’ ବହୁତ ପାଣି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ପିଇବା ଦରକାର । ସେ ଯେତେ ଅଧିକ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ପିଇବେ, ତାଙ୍କ ସ୍ତନରୁ ସେତେ ଅଧିକ କ୍ଷୀର ବାହାରିବ।
• ମା’ ଭଲ ଖାଇବା ଉଚିତ । ପ୍ରୋଟିନ ଓ ଭିଟାମିନଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା – ଶିମ୍ବ, ସବୁଜ ପନିପରିବା, ଅମୃତଭଣ୍ଡା, ରସୁଣ, ମାଂସ, ଦୁଧ, ଛେନା, ଅଣ୍ଡା, ଶୁଖୁଆ ପ୍ରଭୃତି ଖାଦ୍ୟ, ତା’ର ପିଲାପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ କ୍ଷୀର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ମା’କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

ଯଦି ମା’ର ସ୍ତନରୁ ଆଦୌ କ୍ଷୀର ନବାହାରେ

• ଭଲ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପ୍ରଚୁର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଆବଶ୍ୟକ । ଶିଶୁକୁ ବାରମ୍ବାର ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଇବା ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ । ଏପରି କଲେ ମା’ ସ୍ତନରୁ କ୍ଷୀର ବାହାରିଥାଏ ।
• ଯଦି ଉପରୋକ୍ତ ଉପାୟ କାମ ନକରେ, ତେବେ ପିଲାକୁ ଅନ୍ୟ କ୍ଷୀର ଯଥା – ଗାଈ କ୍ଷୀର,ଛେଳି କ୍ଷୀର ଓ ଡବା କ୍ଷୀର ଦିଅନ୍ତୁ । ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାର କ୍ଷୀରରେ ଅଳ୍ପ କିଛି ଚିନି ମିଶାଇ ପିଲାକୁ ଦିଅନ୍ତୁ । (କୃତ୍ରିମ ଉପାୟରେ ବହଳିଆ କ୍ଷୀର ପିଆନ୍ତୁ ନାହିଁ )।
• ଯଦି ସର କଢା ହୋଇଥିବା କ୍ଷୀର ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ଗୋଟିଏ ଟେବୁଲଚାମଚ ବନସ୍ପତି ବା ଖାଇବା ତେଲ ପକାନ୍ତୁ ।
• ସବୁ ସମୟରେ କ୍ଷୀର ଓ ପାଣିକୁ ଗରମ କରନ୍ତୁ। କ୍ଷୀରଖିଆ ବୋତଲ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଅପେକ୍ଷା ଗୋଟିଏ କପ୍ ଓ ଗୋଟିଏ ଚାମଚରେ ପିଲାକୁ ଖୁଆଇବା ଅଧିକ ନିରାପଦ । ରବର ଓ ବୋତଲକୁ ସଫା ରଖିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୋଇପାରେ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଝାଡାବାନ୍ତି ପରି କେତେକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ହୋଇପାରେ । ଯଦି ବୋତଲ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ତେବେ ପ୍ରତି ଥର ପିଲାକୁ ଖୁଆଇବା ପୂର୍ବରୁ ବୋତଲ ଓ ରବରକୁ ଗରମ ପାଣିରେ ଧୋଇବା ଦରକାର ।

ଯଦି ପିଲା ପାଇଁ କ୍ଷୀର କିଣିବାପାଇଁ ପଇସା ନାହିଁ ; ତେବେ ଚାଉଳ, ଯଅ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶସ୍ୟ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ହାଲୱା କରି ଦିଅନ୍ତୁ । ଯଦି ସମ୍ଭବ ହୁଏ, ଏଥିରେ ସବୁ ସମୟରେ ଚୋପା ଛଡା ଶିମ୍ବ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ମିଶାନ୍ତୁ । ଏସବୁକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଚକଟି ତରଳ ଭାବରେ ଦେବା ଦରକାର । ଯଦି ସମ୍ଭବ ଏଥିରେ ତେଲ ବା ଚିନି ମିଶାନ୍ତୁ ।

୪ ମାସରୁ ୧ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ

1. ଯଦି ସମ୍ଭବ ହୁଏ ପିଲାଟି ୨ ବର୍ଷର ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ଚାଲୁରଖନ୍ତୁ ।
2. ପିଲାଟି ୪ ମାସର ହୋଇଗଲେ ତାକୁ ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ । ଏସବୁ ଖାଦ୍ୟ ଭଲଭାବରେ ରନ୍ଧା ହୋଇଥିବା ଦରକାର । ଶିଶୁଟି ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମେ ଏସବୁ ଖାଦ୍ୟ ଥୁକି ପକାଇଦିଏ, ଏହାର ସ୍ଵାଦ ତା ପାଇଁ ଅଦ୍ଭୁତ ଥାଏ କାରଣ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଏ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ନ ଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଛୁଆକୁ ସେ ଖାଦ୍ୟ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ୍ ।

ଅତି ଶୀଘ୍ର ଛୁଆଟି ଖାଦ୍ୟକୁ ଆରେଇ ଯିବ ଓ ଖାଇବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିବ । ନିମ୍ନଲିଖିତ ଖାଦ୍ୟ ବିଭାଗରୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ନେଇ ଅତି କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପିଲାପାଇଁ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇପାରେ ।

ଶିଶୁକୁ ୪ ମାସ ପୁରିଗଲେ ମା’କ୍ଷୀର ତା’ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ତା’କୁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ନିମ୍ନରେ କେତେକ ଖାଦ୍ୟର ଉଦାହରଣ ଦିଆଗଲା ।

୪ ରୁ ୬ ମାସ

• ଡାଲି ଓ ବହୁତ ପନିପରିବା ସିଝା ହୋଇଥିବା ପାଣିରେ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ କ୍ଷୀର ଓ ଗୁଡ ମିଶାଇ ରାନ୍ଧିକରି ଦିଅନ୍ତୁ । ଭଲ ଭାବରେ ରନ୍ଧା ହୋଇ ମିଶା ଯାଇଥିବା ଡାଲି ସହିତ ରୁଟି ବା ଭାତ ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ।
• ଭଲ ଭାବରେ ରନ୍ଧା ହୋଇଥିବା ସବୁଜ ପନିପରିବା ଦିଅନ୍ତୁ ।
• କଦଳୀ, ଅମୃତଭଣ୍ଡା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାଚିଥିବା ଫଳର ମିଶ୍ରଣ ଦିଅନ୍ତୁ ।
• ଅଧା ସିଝା ଅଣ୍ଡାର କେଶରକୁ କ୍ଷୀର କିମ୍ବା ରୁଟିରେ ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ଡାଲି, ଗହମ, ମାଣ୍ଡିଆ, ଯଅ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶସ୍ୟର ହାଲୱା ଦିଅନ୍ତୁ ।

୬ ମାସରୁ ୧ ବର୍ଷ

• ମିଳାଇ ଯାଇଥିବା ଭାତ ସହିତ ଡାଲି, ସବୁଜ ପନିପରିବା, ଦୁଧ, ଅଣ୍ଡା, ଆଳୁ ଓ ପାଚିଲା ଫଳ ଇତ୍ୟାଦି ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ।

• ଛୋଟ ପିଲାର ପେଟ ଛୋଟ । ଗୋଟିଏ ଥରରେ ସେ ବହୁତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ତାକୁ ବାରମ୍ବାର ଖୁଆନ୍ତୁ । ଯେତେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇପାରିବେ ସେତେ ଦିଅନ୍ତୁ । ୬ମାସ ବେଳକୁ ପିଲାଟି ଦିନକୁ ୫ ରୁ ୬ ଥର ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ।

ଏକ ବର୍ଷ ବା ତଦୁର୍ଦ୍ଧ୍ଵ

• ବର୍ଷକର ପିଲା ବଡଲୋକ ଖାଉଥିବା ସବୁ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇପାରିବ, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ସମ୍ଭବ ସେ ମା’ କ୍ଷୀର ପିଇବା ଉଚିତ୍ କିମ୍ବା ପ୍ରତିଦିନ ପିଲାକୁ ସମସ୍ତେ ଯାହା ଖାଉଛନ୍ତି ତା’କୁ ଦିଅନ୍ତୁ ଏହାଦ୍ଵାରା ଶିଶୁକୁ ଖାଦ୍ୟସାର, ଭିଟାମିନ, ଲୌହଅଂଶଯୁକ୍ତ ଓ ଖଣିଜସାର ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ମିଳିଥାଏ ତା’ ହେଲେ ହିଁ ପିଲା ସୁସ୍ଥ ସବଳ ହୋଇବଢିବ ।
• ପିଲା ଓ ଚକୋଲେଟ – ଛୋଟ ପିଲାଙ୍କୁ ଚକୋଲେଟ, ମିଠାଇ, ସର୍ବତ ଇତ୍ୟାଦି ପିଇବାରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ କରାନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଅଧିକ ମିଠା ଜିନିଷ ପାଇଲେ ଅନ୍ୟ ଉପକାରୀ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥଗୁଡିକୁ ସେମାନେ ଖାଇବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ମିଠା, ସେମାନଙ୍କର ଦାନ୍ତ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଖରାପ ।
• କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଖାଦ୍ୟ ମିଳିବା କଷ୍ଟକର ହୁଏ, ସେତେବେଳେ କିଛି ଚିନି ବା ବନସ୍ପତି ତେଲକୁ ଦୁଧ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟରେ ମିଶାଇଲେ ସେମାନେ ପୁରା ମାତ୍ରାରେ, ପ୍ରୋଟିନ ପାଇପାରନ୍ତି ।

ଆଧାର – ଓଡିଶା ଭଲ୍ୟୁଣ୍ଟାରୀ ହେଲଥ ଆସୋସିଏସନ