ବୃକକ୍ ଏପରି ଏକ ଅଙ୍ଗ ଯାହାକି ଆମ ଶରୀରର ଅନାବଶ୍ୟକ ବିଜାତୀୟ, ଅତିରିକ୍ତ ବିଷାକ୍ତ ଉପାଦାନ ଗୁଡିକୁ ବାହାରକୁ ବାହାର କରି ଆମ ଶରୀରକୁ ସଫା ଏବଂ ସୁସ୍ଥ ରଖିବାରେ ସାହାକ୍ୟ କରିଥାଏ । ଯଦିଓ ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଶରୀରରୁ ବିଷାକ୍ତ ଜିନିଷ ବାହାର କରିବାକୁ ଏହା କେବଳ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ । ବୃକକ୍/ କିଡନୀ ରକ୍ତଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ , ଶରୀରରେ ତରଳ ପଦାର୍ଥର ମାତ୍ରାରେ ଅନୁବାଦ କରିବାରେ ଶରୀରରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋଲାଇଟସ୍ କରିବାରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ । ଯଦିଓ ପ୍ରାୟତଃ ଆମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଦୁଇଟି କିଡନୀ ନେଇ ଜନ୍ମ ହୋଇଥାଉ ତଥାପି ଗୋଟିଏ ବୃକକ୍/କିଡନୀ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ।
ବିଗତ ବର୍ଷମାନଙ୍କରେ ଅହେତୁକ ଭାବରେ ମଧୁମେହ ଓ ରକ୍ତଚାପ ରୋଗୀ ମାନଙ୍କର କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ଫଳରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ରୋଗୀ କ୍ରନିକ୍ କିଡନୀ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଛି । ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଷେଧକ ହେଉଛି ସଚେତନତା ଏବଂ କିଡନୀ ରୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରିବା ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ଉପଚାର କରିବା । ଏହି ବହିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ରୋଗୀକୁ ଏହାର କିଡନୀର ରୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାଇ ସେମାନଙ୍କୁ ରୋଗର ପ୍ରତିକାର ନିମନ୍ତେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବା ଏହା ମଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଛି ଯେ କ୍ରମାଗତ ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ତର ମାଧ୍ୟମରେ ରୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା କରିବା ଓ ସାମ୍ନା କରିବା ।
ବହିର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଭାଗରେ ବୃକକ୍ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଙ୍ଗ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରର ଏବଂ ଏହା ବୃକକ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରୋଗ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ କାରଣ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରତିଷେଧକ ସ୍ୱରୂପ ଏହା କିପରି ନ ହେବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଯାହାହେଉ ଏ ବହିର ଅଧିକାଂଶ ସେବା ବୃକକ୍ ରୋଗୀ, ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ଏବଂ ମୁଖ୍ୟତଃ ବୃକକ୍ ସମ୍ପର୍କିତ ସମସ୍ତ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଉତ୍ସର୍ଗ କରାଯାଇଛି । ଏହି ବହି ରୋଗର କାରଣ, ଲକ୍ଷଣ, ପରୀକ୍ଷଣ, ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ, ଡ୍ରିଡୟ ରୋଗର ପରୀକ୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଆଧାରିତ ଓ ତାହାର ନିଦାନ ଚିକିତ୍ସାର ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଉପଚାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ।
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ତରରେ କ୍ରନିକ ବୃକକ୍ ରୋଗୀ କିପରି ଓ କ’ଣ ଉପଚାର କରିବେ, ଡାୟଲିସିସ୍ ଏପରିକି ବୃକକ୍ ପ୍ରତ୍ୟାରୋପଣକୁ କିପରି ଟାଳି ଦେଇହେବ ସେ ବିଷୟରେ ଆଗୁଆ ସୂଚନା ଦେବାସହ ପ୍ରାଥମିକ ଉପଚାରର ସଠିକ୍ ସୂଚନା ବିଷୟରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଛି । ଡାୟଲିସିସ୍, ବୃକକ୍ ପ୍ରତ୍ୟାରୋପଣ ଏବଂ କାତାଭର ପ୍ରତ୍ୟାରୋପଣ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଅଲଗା କରି ବିଷଦ୍ ଭାବରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
ଏଠାରେ ବୃକକ୍ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନ କରି, କ୍ରମାଗତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ । ବୃକକ୍ ଅଚଳ ହେବା ବ୍ୟତୀତ ସାଧାରଣ ଅସୁବିଧା ବିଷହୟରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ । ସତର୍କତା ଏବଂ ଉପଚାର ପାଇଁ କାରତ ଓ ତଥ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ । ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ବୃକକ୍ ରୋଗୀ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରି ମଧ୍ୟ ଉପକୃତ ହୋଇଥାଏ ।
ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ଖାଦ୍ଯ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କଲେ । କ୍ରନିକ୍ ବୃକକ୍ ରୋଗୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରାଇମାନ ପ୍ରକାର ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵ ବହନ କରେ । ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପୂର୍ବ ସତର୍କତା ଦ୍ଵାରା ରୋଗୀ ଅନେକାଂଶରେ ସୁସ୍ଥ ହୋଇପାରେ । ଗ୍ଲୋସାରୀ ଏବଂ ଅନେକ ଟର୍ମ ସବୁ ଦ୍ଵାରା ବହିଟିରେ ଅନେକ ଜଟିଳତାକୁ ସହଜରେ ବୁଝାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ ।
ବୃକକ୍ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଅଙ୍ଗ, ଏହାର ଅଚଳତା ରୋଗୀକୁ ଅସୁସ୍ଥ, ଗୁରୁତର କିମ୍ବା ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ପକାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ଏହା ଏକ କଠିନ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀ ।
ବୃକକ୍ ର ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଲା ଶରୀରରୁ ସମସ୍ତ ବିଜାତୀୟ ଦୂଷିତ ପଦାର୍ଥକୁ ନିଷ୍କାସିତ କରିବା ଏବଂ ଶରୀରରେ ଜଳ, ଲବଣ, ରାସାୟନିକ ଏବଂ ମିନେରାଲ ଗୁଡିକର ପରିମାଣ ଓ ସମତା ରକ୍ଷା କରିବା ।
ବୃକକ୍ ଶରୀରରୁ ପରିଶ୍ରା ମ୍ମରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ୟୁରେଟରମ୍ମରେ ପ୍ରବେଶ କରି ବ୍ଲାଡରକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଛାଣି ହୋଇ ପରିଶ୍ରା ମ୍ମାମରେ ନିଷ୍କାସିତ ହୁଏ ।
ପରିଶ୍ରା ତିଆରି କରିବା ଏବଂ ରକ୍ତ ବିଶୁଦ୍ଧିକରଣ ହେଉଛି ବୃକକ୍ ର ପ୍ରାଥମିକ କାର୍ଯ୍ୟ । ବୃକକ୍ ଶରୀରର ଅଦରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ, ମାତ୍ରାଧିକ ଲବଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନାବଶ୍ୟକ ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ବାହାର କରିବା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏଗୁଡିକ ଶରୀର ପାଇଁ ଅନାବଶ୍ୟକ ଦ୍ରବ୍ୟ । ନିମ୍ନରେ ବୃକକ୍ ର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।‘
ଅଦରକାରୀ ଲବଣ ଓ ଦ୍ରବ୍ୟର ନିଷ୍କାସନ ଦ୍ଵାରା ରକ୍ତ ବିଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ପୁଷ୍ଟିସାର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଆମେ ଖାଇଥାଉ ଏବଂ ଏହି ପୁଷ୍ଟିସାର ଆମ ଶରୀର ବିକାଶ ଓ ଶରୀର ମରାମତି ପାଇଁ ବହୁତ ଦରକାରୀ କିନ୍ତୁ ଶରୀର ଦ୍ଵାରା ପୁଷ୍ଟିସାରର ବ୍ୟବହାର ପରେ ଏଥିରୁ ଅଦରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ସବୁ ବାହାରିଥାଏ । ଏହି ଅଦରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟର ଆକ୍ୟୁମୁଲେସନ ଆମ ଶରୀର ପାଇଁ ବିଶତୁଲ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟକ୍ସିନ ଜାତୀୟ ଅଦରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପରିଶ୍ରା ଦ୍ଵାରା ନିର୍ଗତ ହୁଏ।
କ୍ରିଏଟିନିନ୍ ୟୁରିଆ ହେଉଛି ଦୁଇଟି ଅଦରକାରୀ ଉତ୍ପାଦନ ଯାହାର ପରିମାଣ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀର ସହଜରେ ମାପିଦେଇପାରେ । ସେମାନଙ୍କ “ଗୁରୁତ୍ଵ” ରକ୍ତରେ ଥିବା ପରିମାଣ ବୃକକ୍ ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତାକୁ ସୁଚିତା କରେ । ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କଲେ, ଯଦି କ୍ରିଏଟିନିନ୍ ଏବଂ ୟୁରିଆର ପରିମାଣ ମାତ୍ରାଧିକ ହୋଇଯାଏ ସେତେବେଳେ ବୃକକ୍ ଠିକ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁନାହିଁ ବୋଲି ଜଣାପଡେ ।
ବୃକକ୍ ର ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଶରୀରରେ ଆବଶ୍ୟକ ମାତ୍ରାର ତରଳ ପଦାର୍ଥର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା । ପରିଶ୍ରାରେ ମାତ୍ରାଧିକ ତରଳ ପଦାର୍ଥର ନିଷ୍କାସନ କରିବା ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ମାତ୍ରାର ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଶରୀରକୁ ଯୋଗାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଅଧିକ ଜଳ ଶରୀରକୁ ଯୋଗାଇ ଥାଏ ।
ବୃକକ୍ ଆଉ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରେ ତାହା ହେଉଛି ଖଣିଜ ଲବଣ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ସୋଡିୟମ, ପଟାସିୟମ, କ୍ୟାଲସିୟମ, ‘ସ’ ରସ, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଏବଂ ଶରୀରର ଯୌଗିକ ମାତ୍ରାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖେ ।
ବୃକକ୍ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ହରମୋନ ଉତ୍ପାଦନ କରେ (ଯଥା – ରେନିନ୍, ଆଞ୍ଜିଓଟେନସିନ୍ ଆଲାତୋଷ୍ଟେରନ୍, ପ୍ରୋଷ୍ଟାଗ୍ଲାଡିନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କେତେକ) ଜଳ ଏବଂ ଲବନର ମାତ୍ରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖେ ।
ବୃକକ୍ ରେ ଏରିଥ୍ରୋପୋଏଟିନ୍ ଉତ୍ପାଦନ ହେବାଦ୍ଵାରା ଏହା ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକା ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ ।
ବୃକକ୍ କାର୍ଯ୍ୟହୀନ ହେଲେ ଏରିଥ୍ରୋପୋଏଟିନ୍ ର ଉତ୍ପାଦନ କମିଯାଏ ଯଦ୍ୱାରା ଲୋହିତ ରକ୍ତ କଣିକା ଉତ୍ପାଦନ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ଶରୀରରେ ରକ୍ତହୀନତା ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ ।
ସ୍ୱଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ଏରିଥ୍ରୋପୋଏଟିନ୍ ଉତ୍ପାଦନ ହେବା କାରଣରୁ ରୋଗୀର ରେନାଲ ଏଲ୍ୟୁଅର ହୋଇଥାଏ ।
ଲୌହ ଏବଂ ପୃଷ୍ଟିସାର ଖାଦ୍ୟର ପରିମାଣ ଔଷଧ ମ୍ମାମରେ ବଢାଯାଇଥାଏ । ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର ନ କରିଛି ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୋଗୀର ରକ୍ତ କଣିକା ପରିମାଣରେ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।
ବୃକକ୍ ଖାଦ୍ୟସାର ‘ଘ’ କୁ ସଚଳ କରେ । ଯଦ୍ୱାରା ଖାଦ୍ୟରୁ ଖାଦ୍ୟରୁ କ୍ୟାଲସିୟମକୁ ଦ୍ରବିଭୂତ କରାଇ ହାତ ଏବଂ ଦନ୍ତ ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହେବା ସହିତ ଶକ୍ତ ଏବଂ ସୁସ୍ଥ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ବୃକକ୍ ଠିକ୍ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ ନକଲେ ଖାଦ୍ୟସାରା ‘ଘ’ ର ଅଭାବ ଦେଖାଦିଏ । ହାଡ ବୃଦ୍ଧି ପରିବର୍ତ୍ତେ କ୍ଷୟ ହୋଇ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଏ ।
ପରିଶ୍ରା ସୃଷ୍ଟି ହେବାର କଠିନ ଏବଂ ଆମୋଦ ଦାୟକ ପ୍ରଣାଳୀ ବିଷୟରେ ।
ସୁସ୍ଥ ବୃକକ୍ ଧାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିର ପରିଶ୍ରା ପରିମାଣରେ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଦେଖାଯାଇପାରେ ?
Last Modified : 5/9/2020