ଔଷଧ ଯୋଗୁଁ ବୃକକ୍ ରେ କ୍ଷତି ହେଉଥିବାର କାରଣ
ସାଧାରଣଭାବେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଔଷଧ ବୃକକ୍ ଖରାପ ହେବାପାଇଁ ଦାୟୀ । ଶରୀରର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଅପେକ୍ଷା ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବେ ଔଷଧର ବିଷାକ୍ତ ପ୍ରତି ବୃକକ୍ କାହିଁକି ଅତି ଦୁର୍ବଳ ?
ଔଷଧ ଯୋଗୁଁ ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି ହେଉଥିବାର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି :
- ବୃକକ୍ ଦ୍ଵାରା ଶରୀରରୁ ଔଷଧର ବର୍ହିଗମନ ହୁଏ : ବୃକକ୍ ଶରୀରର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଙ୍ଗ ଏବଂ ଏହା ଶରୀରରୁ ଔଷଧ ଏବଂ ଏହାର ଉପାଦାନ ଗୁଡିକୁ ନିଷ୍କାସିତ କରିଥାଏ । ଔଷଧ ନିଷ୍କାସିତ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା କରିଥିବା ସମୟରେ କେତେକ ଔଷଧ କିମ୍ବା ତାର ଉପାଦାନ ବୃକକ୍ ର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତିକରେ ।
- ବୃକକ୍ କୁ ଉଚ୍ଚରକ୍ତ ପ୍ରବାହ : ପ୍ରତ୍ୟକ ମିନିଟ୍ ରେ ଶରୀରରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଡ଼ାକ୍ତର ୨୦% ଭାଗ ରକ୍ତ ହୃଦୟଦ୍ଵାରା ଉଠାଯାଇ (୧୨୦୦ ମି.ଲି. ରକ୍ତ) ଉଭୟ ବୃକକ୍ ରେ ପରିଷ୍କୃତ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରବେଶ କରେ । ଅନ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ତୁଳନାରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବୃକକ୍ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତ ଯୋଗାଣ କାରଣରୁ କ୍ଷତିକାରକ ଔଷଧ ଏବଂ ଏହାର ଉପାଦାନ ବୃକକ୍ ରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ । ଯଦ୍ୱାରା ବୃକକ୍ ର ପ୍ରଭୃତ କ୍ଷତି ଘଟିଥାଏ ।
ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି କାରକ ମୁଖ୍ୟ ଔଷଧ
ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ
ଶରୀର ପୀଡା, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା, ସନ୍ଧି ଓ ଗଣ୍ଠି ଯନ୍ତ୍ରଣା ଏବଂ ଜ୍ଵର ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧ ବଜାରରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ । ଡାକ୍ତରଙ୍କ ବିନା ପରାମର୍ଶରେ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ କିଣି ଖାଇଥାଆନ୍ତି । ଏହିସବୁ ଔଷଧ ସାଧାରଣଭାବେ ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି ନିମନ୍ତେ ଦାୟୀ ।
ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି କ’ଣ? କେଉଁସବୁ ଔଷଧ ଏହି ଦଳ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ?
ନନ୍ ଷ୍ଟେରାଇଡାଲ ଆଣ୍ଟିଇନ୍ ଫ୍ଲାମେଟାରି ଔଷଧ (ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି) ହେଉଛି ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଯାହାକୁ ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଜ୍ଵର, ଦରଜ ବିନ୍ଧା ନିବାରଣ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହି ଔଷଧ ମଧ୍ୟରେ ଆସ୍ପିରିନ, ଡାଇକ୍ଲୋଫେନାକ୍, ଆଇବ୍ରୁଫେଣ, ଇଣ୍ଡୋମେଥାସିନ, କେଟୋପ୍ରୋଫେନ, ନାପ୍ରୋକ୍ସେନ, ନିମେସୁଲାଇଡ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଔଷଧ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ବୃକକ୍ ହାନିର କାରଣ କି ?
ଯଦି ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁସାରେ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କୌଣସି ଔଷଧ ଖିଆଯାଏ ତେବେ ତାହା ସୁରକ୍ଷିତ । କିନ୍ତୁ ଏହା ମନେରଖିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଯେ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ର ଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ତରର ଔଷଧ ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ ହେଉଛି ବୃକକ୍ ହାନିର ସାଧାରଣ କାରକ ।
କେତେବେଳେ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ବୃକକ୍ ହାନି କରେ ?
ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ର ବିପଦ ହେଇଛି ଏହା ବୃକକ୍ କୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ । ଯଦି –
- ଯଦି ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଘଝଇଓଊ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଅନ୍ତର୍ଗତ କୌଣସି ଔଷଧର ବ୍ୟବହାର କରିଥାଉ ଏବଂ ଏହା ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ବିନା କରାଯାଏ ।
- ବହୁପ୍ରକାର ସମ୍ମିଶ୍ରଣରେ ହୋଇଥିବା ଗୋଟିଏ ଔଷଧକୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ବ୍ୟବହାର କଲେ । (ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଏ ପି ସି ଯାହାକି ଆସ୍ପିରିନ, ଫେନୋସେଟିନ, କ୍ୟାଫେନର ମିଶ୍ରଣରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଗୋଟିଏ ବଟିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ)।
- ପରିଣତ ବୟସରେ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ବୃକକ୍ର ହାନି, ମଧୁମେହ କିମ୍ବା ଜଳୀୟାଂଶ କମିଯିବା ପରି ପରିସ୍ଥିତି ହୋଇଥାଏ।
କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ ବୃକକ୍ ହାନି ହୋଇଥିବା ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷିତ ?
- ପାରାସିଟାମଲ (ଏସିଟୋମିନୋଫେନ) ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିବର୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଔଷଧଠାରୁ ନିରାପଦ ।
- ଅନେକ ହୃଦରୋଗୀଙ୍କୁ ଡାକ୍ତର ସାରାଜୀବନ ଆସ୍ପିରିନ ଖାଇବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥାନ୍ତି । ତାହା କ’ଣ ତାଙ୍କ ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି କରେ କି ?
- ଯେହେତୁ ଜଣେ ହୃଦରୋଗୀକୁ ଅତି ଅଳ୍ପମାତ୍ରାରେ ଆସ୍ପିରିନ ଔଷଧ ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ ତେଣୁ ତାହା ସୁରକ୍ଷିତ ।
ବୃକକ୍ ହାନି
ବୃକକ୍ ହାନି - ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ବିପରୀତ ହେବ କି ?
କମ୍ ଦିନ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିର ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥିବା ବୃକକ୍ ହାନି, ଔଷଧ ବନ୍ଦକରି ନିୟମିତ ଚିକିତ୍ସା କରିବାଦ୍ଵାରା ପୂର୍ବାବସ୍ଥାକୁ ଫେରିଆସିଥାଏ ।
ନା, ଅନେକ ଗଣ୍ଠି ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୀର୍ଘଦିନ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଖାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ କ୍ରମାଗତ ଦୀର୍ଘବର୍ଷ ବ୍ୟାପି ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଖାଇଥାଆନ୍ତି ଏହା ଧୀରେ ଧୀରେ ବୃକକ୍ ହାନି ଘଟାଏ ଯାହାକି ଅପ୍ରତିହତ । ଦୀର୍ଘଦିନ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡି ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ବୟସ୍କ ରୋଗୀ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁସାର ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ।
ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ରୋଗୀର ବୃକକ୍ କ୍ରମାଗତ ହାନି କ୍ରମାଗତଭାବେ ହେଉଥିବାର ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାକୁ କିପରି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯିବ ?
ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିଗୁଡିକର ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ବୃକକ୍ ହାନି ଜାଣିବା ପାଇଁ ପରିଶ୍ରା ପରୀକ୍ଷା, ଅର୍ଥାତ୍ ପରିଶ୍ରାରେ ପ୍ରୋଟିନ ମାତ୍ରାର ଉପସ୍ଥିତି ବୃକକ୍ ହାନି ହେଉଥିବାର ସୁରାକ୍ ପ୍ରଦାନ କରେ ।
ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତିରୁ ବୃକକ୍ ର ସୁରକ୍ଷା କରାଯାଇ ପାରିବ କିପରି?
- ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ କ୍ଷତି ହେଉଥିବା ବୃକକ୍ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ପାଇଁ ସାଧାରଣ ମାପକ ଗୁଡିକ ହେଉଛି ।
- ଅଧିକ ବିପଦ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବୃକକ୍ ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିର କୌଣସି ଔଷଧକୁ ଖାଇବା ଅନୁଚିତ୍ ।
- ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ କିମ୍ବା ଓ ଟି ସି ଯନ୍ତ୍ରଣାରୁ ମୁକ୍ତ କରୁଥିବା ଔଷଧ ସେବନ ନ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
- ଦୀର୍ଘଦିନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଡୁଥିବା ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିର କୌଣସି ଔଷଧ ଡାକ୍ତରନକ ବିନା ଅନୁମତି’ରେ ଖାଇବା ଅନୁଚିତ୍ ।
- ଏନ୍ ଏସ ଏ ଆଇ ଡିର ସେବନ ସୀମିତ ମାତ୍ରାରେ କମ୍ ସମୟ ପାଇଁ କରାଯାଇପାରେ ।
- ମିଶ୍ରିତ ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ ମଧ୍ୟ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସେବନ କରିବା ଅନୁଚିତ୍ ।
- ବୃକକ୍ କୁ କ୍ଷତିରୁ ରକ୍ଷାକରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ଉଚିତ୍ ମାତ୍ରାର ରକ୍ତ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଜଳ ବା ତରଳ ଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସ
ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସ ହେଉଛି ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଦଳ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହାର ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର ଏକ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ଯାହାକି ବୃକକ୍ ହାନିର କାରଣ । ଏହି ଚିକିତ୍ସା ଆରମଭ ହେବାର ୭ରୁ ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସାଧାରଣତଃ ବୃକକ୍ ହାନି ହୋଇଥାଏ । ପରିଶ୍ରା ପରିମାଣ ଅପରିବର୍ତ୍ତନୀୟ ହେଉଥିବାରୁ ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ସହଜରେ ଚିହ୍ନଟ କରିହୁଏ ନାହିଁ ।
ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସରେ ଜଳୀୟାଂଶର ଅଭାବ, ପୂର୍ବରୁ ରହିଥିବା ବୃକକ୍ ରୋଗ, ପୋଟାସିୟମ ଏବଂ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଏବଂ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମର ପରିମାଣ କମିଯିବା, ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଖାଉଥିବା ଔଷଧର ନିୟମିତ ପରିଚାଳନା, ମିଶ୍ରିତ ଚିକିତ୍ସା ସହିତ, ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି କରୁଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଔଷଧ, ସେପ୍ ସିସ୍, ଲିଭର ରୋଗ ଏବଂ କନଜେଷ୍ଟିଭ ହୃଦଘାତ ଇତ୍ୟାଦି ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସର ପ୍ରଭାବ ବୃକକ୍ କ୍ଷତି ପାଇଁ ଦାୟୀ ହୋଇଥାଏ ।
କିପରି ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସ ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତିକୁ ପ୍ରତିହତ କରାଯାଇପାରିବ ?
ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସ ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ବୃକକ୍ ହାନିରୁ ସୁରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ :
- ଉଚ୍ଚ ବିପଦଯୁକ୍ତ ଲୋକଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସର ସତର୍କ ବ୍ୟବହାର । କ୍ଷତି ବା ବିପଦର କାରଣକୁ ଠିକ୍ କରିବା ଅଥବା ବାହାର କରିଦେବା।
- ଥରେ ଥରେ କରି ଖାଇବା ବଦଳରେ ଦିନକୁ ଥରେ ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡର ଔଷଧକୁ ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ।
- ଆମିନୋଗ୍ଲାଇକୋସାଇଡ୍ସର ଆବଶ୍ୟକ ସୁରକ୍ଷିତ ମାତ୍ରା ଏବଂ ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ଅନୁସାରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍ ।
- ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତିକୁ ଆକଳନ କରି ବର୍ତ୍ତମାନର ମାତ୍ରାକୁ ପୁନର୍ଗଠନ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
- ସଅଳ ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତିର ପରିମାଣକୁ ଜାଣିବାପାଇନ ଦିନେ ଛଡା ଦିନେ ରୋଗୀର ସେରମ କ୍ରିଏଟିନର ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ଜରୁରୀ ।
ରେଡିଓକନଟ୍ରଷ୍ଟା ଇକ୍ ସନ
- ରେଡିଓଗ୍ରାଫିକ କଟ୍ରଷ୍ଟା ମେଡିଆ (ଢ-ଜବଚ୍ଚ-ୟଚ୍ଚରଗ୍ଡ ) ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ତୀବ୍ର ବୃକକ୍ ହାନି କାରଣରୁ ଚିକିତ୍ସିତ ହେଉଥିବା ରୋଗୀର ବୃକକ୍ ପୁନଃ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇ ପୂର୍ବାବସ୍ଥାକୁ ଫେରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥିବାର ଦର୍ଶାଏ ।
- ମଧୁମେହ, ନିର୍ଜଳୀୟନ, ହୃଦଘାତ, ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି, ପରିଣତ ବୟସ ଏବଂ ସଦାସର୍ବଦା ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଔଷଧର ପାର୍ଶ୍ଵପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଜନିତ ବୃକକ୍ ର କ୍ଷତି ଇତ୍ୟାଦି ବୃକକ୍ ହାନିର ବିପଦକୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ବଢାଇ ଦିଏ ।
- ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ବୃକକ୍ କ୍ଷତିର ସୁରକ୍ଷା ବିଭିନ୍ନ ମାପକ ଦେଇପାରେ ବା କରାଯାଇପାରେ । ଅତି ଅଳ୍ପମାତ୍ରାର ବିରୋଧରେ ବ୍ୟବହାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ମାପକ ହୋଇପାରେ, ନୋନିଓନିକ୍ କଟ୍ରାଷ୍ଟ ଏଜେର ବ୍ୟବହାର,
- ଆଭିଫ୍ଲୁଇଡ ଦ୍ଵାରା ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଜଳୀୟାଂଶର ସୁପରିଚାଳନା ବା ଠିକ୍ ରଖିବା, ସୋଡିୟମ ବାଇକାର୍ବୋନେଟ ଏବଂ ଆସେଟାଇଲସାଇଷ୍ଟେଇନର ସମାନତା ରକ୍ଷା କରିବାଦ୍ଵାରା ବୃକକ୍ କ୍ଷତିକୁ ରୋକାଯାଇପାରେ ।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଔଷଧ
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଯାହାକି ବୃକକର କ୍ଷତି କରେ ତାହା ହେଉଛି, କେତେକ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ସ ଆଣ୍ଟିକ୍ୟାନସର ଚିକିତ୍ସା ଆଣ୍ଟିଟ୍ୟୁବେରୋକ୍ଲୋସ ଔଷଧ ଇତ୍ୟାଦି ।
- ସାଧାରଣତଃ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ସମସ୍ତ ପ୍ରାକୃତିକ ଔଷଧ (ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଔଷଧ ଏବଂ ଚାଇନିଜ୍ ଚେରମୂଳି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ) ଏବଂ ପଥ୍ୟ ବା ଆହାର ଅନୁରୂପକ ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ ବୃକକ୍ ର କୌଣସି କ୍ଷତି କରେ ନାହିଁ ।
- ବୃକକ୍ ହାନି ହୋଇଥିବା ରୋଗୀ ଏହି ବର୍ଗର କୌଣସି ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କଲେ ତାହା ବୃକକ୍ ହାନି କରିବା ସହ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପାରେ ।
- ଉଚ୍ଚ ପୋଟାସିୟମ ଯୁକ୍ତ କେତେକ ଔଷଧ ପ୍ରାଣଘାତକ ହୋଇପାରେ ବୃକକ୍ କ୍ଷତି ବା ବୃକକ୍ ପାଇଁ ମାରାତ୍ମକ ହୋଇପାରେ ।
ଆଧାର - କିଡନୀ ଏଜୁକେଶନ ଅନ୍ଲାଇନ ପୋର୍ଟାଲ