ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଗର୍ଭରେ ଥିବା ଭୃଣକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଏବଂ କନ୍ୟା ଭୃଣ ହୋଇଥିଲେ ତାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେବା । ଆମ ଦେଶରେ ୧୯୯୪ ମସିହାରୁ ଏହାକୁ ଆଇନ ଦ୍ଵାରା ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଛି ।
ତଥାପି ଏବେ ଏହା ବେଆଇନ୍ ଭାବେ ଚାଲୁରହିଛି । ଫଳରେ ଆମ ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଅନୁପାତ କମିଯାଉଛି । ଓଡିଶାରେ ମଧ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁରୂପ ହୋଇଛି ।
ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ୧୯୮୧ ଜନଗଣନାରେ ଜନ୍ମରୁ ୬ବର୍ଷ ବୟସ ଭିତରେ ପ୍ରତି ୧୦୦୦ ପୁଅଙ୍କ ପାଇଁ ୯୯୫ ଜଣ ଝିଅ ଥିବାବେଳେ ୨୦୦୧ ଜନଗଣନାରେ ଏହି ଅନୁପାତ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ୯୫୩ ଜଣ ଝିଅ ରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ବାସ୍ତବରେ ଏହା ଏକ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହୋଇଛି ।
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ଆମ ସାମାଜରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ନିମ୍ନ ସାମାଜିକ ଆର୍ଥିକ ଓ ଧର୍ମଗତ କାରଣରୁ ଅଧିକାଂଶ ପରିବାରରେ ଝିଅ ଅପେକ୍ଷାରେ ପୁଅକୁ ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଆମର ସାମାଜିକ ମାନସିକତା ଯୋଗୁଁ ଝିଅମାନେ ସର୍ବଗୁଣ ସଂପନ୍ନା ହୋଇମଧ୍ୟ ଅବହେଳା ଓ ପକ୍ଷପାତିତାର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି । ବିଶେଷତଃ ଖାଦ୍ୟପେୟ, ଶିକ୍ଷା ଦୀକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାତର ଅନ୍ତରର ପରିସରର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧିକ ।
ପରିବାର ତଥା ସମାଜରେ ଝିଅକୁ ସାଧାରଣତଃ ବୋଝ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି । ଏହାର ବିଭିନ୍ନ କାରଣ ରହିଛି ।
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ କିପରି ଜଣାଯାଏ
ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ମେସିନ୍ ବା ଅନ୍ୟ କେତେକ ପରୀକ୍ଷା ଦ୍ଵାରା ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ କରାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏପରି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ବା କରାଇବାକୁ ଆଇନ୍ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଛି । ପି.ସି. ଏଣ୍ଡ ପି.ଏନ୍.ଡି.ଟି. ଏକ୍ଟ ୧୯୯୪ ଦ୍ଵାରା ଏହାକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଛି।
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ଗର୍ଭପାତଠାରୁ ଭିନ୍ନ
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ କରିବା ଏବଂ ଗର୍ଭପାତ କରାଇବା ସମାନ ବୋଲି କେତେକ ଭାବନ୍ତି : କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବରେ ଦୁଇଟି ଯାକ ଏକାକଥା ନୁହେଁ । ୧୯୭୨ ମସିହାରୁ ପ୍ରଚଳିତ ଏମ୍.ଟି.ପି ଆଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ କେତୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗର୍ଭପାତକୁ ଆଇନ୍ ଅନୁମୋଦିତ କରାଯାଇଛି ଯଥା ;
ଏସବୁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗର୍ଭପାତ କରାଯାଇପାରିବ ; କିନ୍ତୁ ପି.ସି. ଏଣ୍ଡ ପି. ଏନ.ଡି.ଟି.ଏକ୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଭୃଣର ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ କରିବା ବା କରାଇବା କିମ୍ବା ଏ ସଂପର୍କରେ ବିଜ୍ଞାପନ ଦେବାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ କରାଯାଇଛି । ଏଣୁ ଗର୍ଭପାତ ଓ ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଏହି ପ୍ରଭେଦକୁ ବୁଝିବା ଉଚିତ୍ ।
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଭାବ ଭିତରୁ ଏଠାରେ ଅଳ୍ପ କେତୋଟି ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।
ପୁଅ ଣ ହୋଇ ଝିଅ ଜନ୍ମ ହେଲେ ସାଧାରଣତଃ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ଦାୟୀ କରାଯାଏ ଏବଂ ସବୁଦୋଷ ତାଙ୍କର ମୁଣ୍ଡରେ ଲଦି ଦିଆଯାଏ; କିନ୍ତୁ ପୁଅ ହେବ ବା ଝିଅ ହେବାଟା ସ୍ଵାମୀ ବା ପୁରୁଷ ଉପରେ ହିଁ ନିର୍ଭର କରେ । ତାହା ଏକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପରେ ଆଧାରିତ ବିଷୟ ଅର୍ଥାତ୍ “ଏକ୍ସ ଓ ୱାୟ” କ୍ରୋମୋଜମ୍ ର ସଂଯୋଗ ଉପରେ ଏହା ନିର୍ଭର କରେ ।
ପି.ସି. ଏଣ୍ଡ ପି.ଏନ.ଡି.ଟି. ଏକ୍ଟ ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣକୁ ବିଶେଷକରି ଭୃଣ ନଷ୍ଟ ପାଇଁ ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଛି । ଏଥିରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ରହିଛି ।
ଏହି ଆଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ସମସ୍ତ ଅଲଟ୍ରା ସାଉଣ୍ଡ ପରୀକ୍ଷା କେନ୍ଦ୍ର ପଞ୍ଜିକୃତ ହେବା ବାଧ୍ୟତା ମୂଳକ ଏବଂ ଏକ ସାଇନ୍ ବୋର୍ଡ ଲଗାଇବାକୁ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥିବ:
“ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ କରିବା, ଭୃଣର ଲିଙ୍ଗ ଜାଣିବା ଓ ଜଣାଇବା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବେଆଇନ” । ଏହି ବୋର୍ଡକୁ ସାଧାରଣରେ ଦେଖିପାରିବା ଭଳି ଜାଗାରେ ଲଗାଯିବା ଦରକାର ।
ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଭୃଣର ଲିଙ୍ଗ ଜାଣିବା ଓ ଜଣାଇବା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ପରୀକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ରର ବା ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କର ସାହାଯ୍ୟ ଖୋଜନ୍ତି ବା ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାନ୍ତି, ତେବେ –
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ସଂପର୍କରେ ଖାଲି ଜାଣିଲେ ଚଳିବ ନାହିଁ । ଏହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଏ ସଂପର୍କରେ କାହା ପାଖରେ ଅଭିଯୋଗ କରାଯିବ, ତାହା ଜାଣିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ।
ଆପଣ ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ହେଉଥିବା ସଂପର୍କରେ ଜାଣିବା ମାତ୍ରେ ପ୍ରାଧିକୃତ, କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଜଣାଇଦେବେ । ସେମାନେ ହେଲେ –
ପଦକ୍ଷେପ
ଲିଙ୍ଗ ନିରୁପଣ ଏକ ସାମାଜିକ କଳଙ୍କ । ଏଣୁ ଏହାର ନିବାରଣ ନିମନ୍ତେ କେତୋଟି କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି –
ଆଧାର – ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ
Last Modified : 7/9/2020
ଭୃଣର ଲିଙ୍ଗ ନିରୂପଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଭିଯୋଗ କରିବା ସଂପର୍କରେ ...