ବରଗଡ ଜିଲ୍ଲା

ଜିଲ୍ଲା ସମ୍ବନ୍ଧରେ

ବରଗଡ଼ ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶା ର ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲା । ୧୯୯୨ ଆଗରୁ ଏହା ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ର ଗୋଟିଏ ଉପ ବିଭାଜନ ଥିଲା । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୯୩ ରେ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଥିଲା । ଏହି ଜିଲ୍ଲା ଓଡିଶା ର ବିଖ୍ୟାତ ଜିଲ୍ଲାରେ ଗୋଟେ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ର ନାମ ଜିରାରିଭର ବ୍ୟାଙ୍କ ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଥିବା ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଳୟ ବରଗଡ଼ ନଗର ର ନାମ ଅନୁସାରେ ରକ୍ଷା ଯାଇଛି । ଏହି ଜିଲ୍ଲା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପଥ ୬ ରେ ଅଛି ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ରେ ୫୯ କି.ମି ଦୂରରେ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ବ୍ୟତିତ ଝାରସୁଗୁଡା ରୁ ଟିଟଲାଗଡ ଡି.ବି.କେ ରେଳ ମଧ୍ୟ ଚାଲେ। ରେଳ ସ୍ଟେଶନ ବରଗଡ଼ ନଗର ର ରୁ ୩ କି.ମି ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏକ ମିଟର ଲମ୍ବ ରେଳ ଲାଇନ ବରଗଡ଼ କୁ ଡୁଙ୍ଗରୀ ରେ ନିମ୍ବୁ ପଥର ପଥର ଖଣି ରେ ମିଶି ଥାଏ । ମୁଖ୍ୟ ହୀରାକୁଦ ନାଳ ନଗର ର ମଧ୍ୟରେ ଯାଇଛି ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ବରଗଡ଼ ନାଳ କୁହାଯାଏ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ୨୦ ଡିଗ୍ରୀ ୪୩’ ରୁ ୨୧ ଡିଗ୍ରୀ ୪୧’ ଉତ୍ତର ଅକ୍ଷାଂଶ ଏବଂ ୮୨ ଡିଗ୍ରୀ ୩୯’ ରୁ ୮୩ ଡିଗ୍ରୀ ୫୮ ‘ ପୂର୍ବ ଦ୍ରାଘିମା ର ମଝିରେ ଅଛି । ଏହା ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶା ର ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲା ଅଟେ ଏବଂ ୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୯୩ ବର୍ଷରେ ଜିଲ୍ଲା ରୂପେ ଘୋଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଜିଲ୍ଲା ର ଉତ୍ତରରେ ଛତିଶଗଡ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ପୂର୍ବ ପଟେ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ଅବସ୍ଥିତ, ଦକ୍ଷୀଣରେ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ସୁବର୍ନପୁର ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ପଶ୍ଚିମରେ ନୂଆପଡା ଜିଲ୍ଲା ଅବସ୍ଥିତ।

ଏହାର ମୂଳ ନାମ ବାଗହାର କୋଟା ଥିଲା ଯାହା ୧୧ ଶତାବ୍ଦୀ ରେ ଶିଳାଲିପି ନାମରେ ଜଣା ଯାଉଥିଲା । ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ର ପ୍ରଥମ ଚୌହାନ ରାଜା ବଳରାମଦେବ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଳୟ ତିଆରି କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ବଡ ଦୁର୍ଗ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ, ଏହାକୁ ବରଗଡ଼ କୁହାଯାଉ ଥିଲା । ନୂଆ ଗଠନ ହୋଇ ଥିବା ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା କୁ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଅବିଭାଜିତ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା କୁ ଅନଦେଖା କରି ହେବ ନାହି କାରଣ ବରଗଡ଼ ହେଉଛି ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ର ପୁରୁଣା ଉପ ବିଭାଜନ ଥିଲା । ଏହି ଜିଲ୍ଲା ସମ୍ବଲପୁର ଉପ ବିଭାଜନ ମହାନଦୀ ନଦୀ ର ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଚୌହାନ ବହୁତ ଶକ୍ତି ଶାଳି ଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶା ଏବଂ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ର ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳ ର ୧୮ ଟି ରାଜ୍ୟ କୁ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ।

୧୯୦୫ ଆଗରୁ , ସମ୍ବଲପୁର ଏବଂ ବରଗଡ଼ ଇପ ବିଭାଜନ ଛତିଶଗଡ ରାଜ୍ୟ ରେ ଥିଲେ । ୧୯୩୬ ରେ ଓଡିଶା କୁ ଅଲଗା ପ୍ରଦେଶ ରେ ଗଠନ କର ଯାଇଥିଲା ।୧୯୪୮ ରେ ବାମ୍ରା ଏବଂ ରାଇରାଖୋଲ କୁ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ରେ ଯୋଗ କରା ଯାଇଥିଲା ।୧୯୬୯ରେ ଗୋଟିଏ ନୂଆ ଉପ ବିଭାଜନ, ପଦମପୁର ପୁରୁଣା ଉପ ବିଭାଜନ ବରଗଡ଼ ର ବେଜେପୁର , ଗାଇସିଲେଟ , ଜଗଦଲପୁର , ମେଳଛାମୁଣ୍ଡା , ପାଇକମାଲ ଏବଂ ସୋହେଲା ରେ ପୋଲିସ ସ୍ଟେଶନ ଗଠନ କର ଯାଇଥିଲା । ସୁନ୍ଦର ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ର କାର୍ଯ୍ୟଉନ୍ନୟନ କୁ ନଜରରେ ରଖି ଓଡିଶା ର ୧୩ ଟି ଜିଲ୍ଲା କୁ ୧୯୯୨ , ୧୯୯୩, ଏବଂ ୧୯୯୪ ମସିହା ରେ ୩୦ ଟି ଜିଲ୍ଲା ରେ ବିଭାଜିତ କରାଯାଇ ଥିଲା ।  ଏହି ପ୍ରକିୟା ପାଇଁ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା କୁ  ୪ ଟି ଜିଲ୍ଲା ରେ ବିଭାଜିତ କର ଯାଇଥିଲା ଯାହା ସମ୍ବଲପୁର , ଝାରସୁଗୁଡା , ବରଗଡ଼ ଏବଂ ଦେଓଗଡ଼। ଅଧିସୂଚନା ସଂଖ୍ୟା . ୧୪୨୧୮/ର . ତାରିକ ୨୭.୦୩.୧୯୯୩ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁସାରେ ସମ୍ବଲପୁର ର ପୂର୍ବ ଜିଲ୍ଲା ରୁ ବରଗଡ଼ ଏବଂ ପଦମପୁର ୨ ଟି ଉପ ବିଭାଜନ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ଗଠନ କର ଯାଇ ଥିଲା । ୧୯୯୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ର କ୍ଷେତ୍ର ୧୭୫୧୬.୦୦ ବର୍ଗ.କିମି ଏବଂ ବରଗଡ଼ ର ୫୮୩୧.୫୭ ବର୍ଗ.କିମି । ଅବିଭାଜିତ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ର ମୋଟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୩୩.୨୯ ଶତକଡା ହେଉଛି ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ।

ପ୍ରଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଓଡିଶା ର ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ଜିଲ୍ଲା ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଳୟ ଭୁବନେଶ୍ଵର ସହିତ ଯୋଡି ହୋଇ ରହିଛି ଯାହା ୩୭୦ କି.ମି ସଡକ ଏବଂ ରେଳ ଦ୍ଵାରା । ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ଅନୁସାରେ ଜିଲ୍ଲା ର ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଙ୍କୁ ବିପୁଳ ଏବଂ ବିବିଦ୍ଦ ଶକ୍ତି ସହିତ ସ୍ଥାପିତ କରିବାର ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର କୁହା ଯାଏ । ଜିଲ୍ଲାପାଳ ହେଉଛନ୍ତି ନିୟମ ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ର ରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା ର ଉଚ୍ଛ ଅଧିକାରୀ ଅଟନ୍ତି । ଜିଲ୍ଲାକୁ ୨ଟି ଉପ ବିଭାଜନରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ବରଗଡ଼ ଏବଂ ପଦମପୁର ଏବଂ ପ୍ରତି ଉପ ବିଭାଜନରେ ଗୋଟିଏ ଉପ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଅଛନ୍ତି ଯାହା ଉପ ବିଭାଜନ ର ନିୟମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ତାର ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ର କାର୍ଯ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ କୁ ରକ୍ଷଣ କରନ୍ତି । ରାଜ୍ୟ ର ପ୍ରଶାସନ ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା କୁ ୧୨ ଟି ତହସିଲ ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା ପାଇକମାଳ, ପଦମପୁର, ସୋହେଲା, ବରପାଲି, ଭେଡ଼େନ , ବରଗଡ଼, ଭଟଲି, ଅତାବିରା, ଗାଇସିଲେଟ, ବିଜେପୁର, ଆମ୍ଭଭୋନା ଏବଂ ଝାରବନ୍ଧ ଏବଂ ପ୍ରତି ତହସିଲ ରେ ଗୋଟିଏ ତହସିଲଦାର ଅଛନ୍ତି । ନିୟମ ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା କୁ ୧୬ ଟି ପୁଲିସ ସ୍ଟେଶନ ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା ପାଇକମାଳ, ପଦମପୁର, ସୋହେଲା, ବରପାଲି, ଭେଡ଼େନ, ବରଗଡ଼, ଭଟଲି, ଅତାବିରା, ଗାଇସିଲେଟ, ବିଜେପୁର, ଆମ୍ଭଭୋନା, ଝାରବନ୍ଧ, ମେଲଛାମୁଣ୍ଡା, ବରଗଡ଼ ସଦର, ବୁର୍ଡେନ ଏବଂ ଏନାର୍ଜି ।ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ୧୨ ଟି ବ୍ଲକ ଅଛି ଯଥା ପାଇକମାଳ, ପଦମପୁର, ସୋହେଲା, ବରପାଲି, ଭେଡ଼େନ, ବରଗଡ଼, ଭଟଲି, ଅତାବିରା, ଗାଇସିଲେଟ, ବିଜେପୁର, ଆମ୍ଭଭୋନା ଏବଂ ଝାରବନ୍ଧ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ଗୋଟିଏ ନଗର ପାଳିକା ଏବଂ ୪ ଟି ବିଜ୍ଞାପିତ ଅଂଚଳ ପରିଷଦ ଯଥା ବରପାଲି, ପଦମପୁର, ଅତାବିରା, ବିଜେପୁର । ଜିଲ୍ଲା ରେ ମୋଟ ୨୪୮ ଟି ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଏବଂ ୧୨୦୮ ଟି ରାଜସ୍ୱ ଗାଁ ଅଛି ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ଗରମ ଏବଂ ଶୁଷ୍କ ତାପମାନ ଅନୁଭବ ହୁଏ, ତାପରେ ଆଦ୍ର ମୌସୁମୀ ଏବଂ ଶୀତ ହୁଏ । ତାପମାତ୍ରା ୧୦ ଡିଗ୍ରୀ ସି ରୁ ୪୬ ଡିଗ୍ରୀ ସି ଭିତରେ ରହେ । ଶୀତ ଋତୁ ନଭେମ୍ବର ରୁ ଫେବ୍ରୁୟାରୀ ମାସ ଭିତରେ ହୋଇଥାଏ । ତାପରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ଆସିଥାଏ ଜୁନ ମାସର ଦ୍ୟୁତିୟ ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହି ଥାଏ ।ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ମାନସୁନ ର ମୌସମ ଜୁନ ର ମଧ୍ୟରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ ।ଜିଲ୍ଲା ରେ ହାରାହାରି  ବାର୍ଷିକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ୧୫୨୭ ଏମ ଏମ  ର ହୋଇଥାଏ ।କୃଷି ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭଳି କମ କରିଥାଏ ।ବରଗଡ଼  ଜିଲ୍ଲା ର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଵେଦେଶୀ ନିବାସିଆଁ  ରୂପରେ ଫସଲ ର କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଆଭାଷ ହୋଇଥାଏ ।ପ୍ରାକୃତିକ  ଜଳ ନିଷ୍କାଶନ ର  ସୁବିଧା  ପାଇଁ  ଉପସ୍ଥିତି  ର କାରଣ ,ଜିଲ୍ଲା ମେଦାନ ବୃହତ ଉତ୍ପାଦୋନ ର ବିକାଶ ର ସମର୍ଥନ କରିଥାଏ ଏବଂ କୀଟ ଏବଂ କୀଟ ରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ । ଯେମିତି କି ଆମ୍ଭେ ଜିଲ୍ଲା ର ଶିକ୍ଷିକ  ପରିଦୃଶ୍ୟ ସହିତ ଖାପ ଖାଇବାକୁ ପଡିଥାଏ ।ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ଫର୍ମସି  ବିଦ୍ୟାଳୟ ବରପାଲି,ବିକାଶ ଜୁନିୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ,ପାଞ୍ଚୟତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ଼  ଆଇନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ,ଆତାବିରା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ଭଳି ବହୁତ ଗୁଡିଏ ଶିକ୍ଷା ଅନୁଷ୍ଠାନ ସ୍ଥାପନ ହୋଇଅଛି।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ବର୍ଷରେ ବହୁତ ଗୁଡିଏ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ  ମାନିଥାନ୍ତି । ନୂଆଖାଇ, ଧନୁଯାତ୍ରା, କେଦାର ନାଥ ଙ୍କ ମହାଶିବରାତ୍ରି, ନରଶିଙ୍ଗ ଚତୁରଦର୍ଶୀ, ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ, ବିଶ୍ଵକର୍ମା ପୂଜା, ଖୁଣ୍ଟାପାଲି ର ବାଲିଯାତ୍ରା, ନୃଶିଙ୍ଗ ନାଥ ର ବଇଶାଖମେଳା,ଭଟଲି  ର ଫାଲ୍ଗୁନ ଯାତ୍ରା ଭୋଳି ବହୁତ ଗୁଡିଏ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ରେ ପାର୍ବତୀ ଗିରି, ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୁତାର୍ଥ ଆଚାର୍ୟ, ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୁଞ୍ଜବିହାରୀ ମେହେର, ମନୋବଦ୍ଧ ରାଣା ଭୋଳି ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୟ  ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।

ପଞ୍ଚାୟତି ରାଜ ପ୍ରଣାଳୀ

ଓଡିଶା ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଏବଂ ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦ ଅଧିନିୟମ ୧୯୫୯ ଡବ୍ଲୂଇଏଫ ର ପ୍ରବତନର  ସହିତ ରାଜ୍ୟ  ରେ ତିନି ସ୍ତରୀୟ ପଞ୍ଚୟାତି ରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଅଛି ।୨୬ ଜାନୁଆରୀ  ୧୯୬୧ ମସିହାରେ ଓଡିଶା ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦ ଅଧିନିୟମ  କାର୍ଯ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ ର ସହିତ ମଜବୁତ କରାଯାଇଥିଲା। ୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୩ ର ପଞ୍ଚୟତିରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା-ଲୋକଙ୍କର ସ୍ଥାନୀୟ ବିଷୟରେ ପ୍ରବନ୍ଧନର ସହିତ ସ୍ଵପ୍ନ ଏବଂ ଆତ୍ମଶାସନ ପାଇଁ ନିଜର କ୍ଷମତା ବିକାଶତ କରିବାର ଅଛି। ପଞ୍ଚାଯତରାଜ ତିନି ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଣାଳୀ ରେ  ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦ ଏବଂ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଭିତରେ ଅନ୍ତର ମଧ୍ୟସ୍ଥ ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଅଛି ଏବଂ ଗ୍ରାମସ୍ଥରୀୟ ର ଗ୍ରାମପଞ୍ଚୟତ ଏବଂ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟ କାଳରେ ସେମାଙ୍କର ଭିତରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାମାନ୍ୟ ଭାବରେ ଜିଲ୍ଲା  ଗ୍ରାମୀଣ କ୍ଷେତ୍ର ର ବିକାଶ ପାଇଁ ନିଜସ୍ଵ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟ  କରୁଛନ୍ତି   ।

ଜିଲ୍ଲା ରେ ଶୀର୍ଷ ଜିଲ୍ଲା ପରିଷଦ ନିମ୍ନଲିଖିତ ସଦସ୍ୟଙ୍କର ଗଠନ କରାଯାଇଅଛି । ଜିଲ୍ଲା ର ପ୍ରତ୍ୟକ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦର ଦୁଇଜଣ ଙ୍କର  ଚୟନ କରିଥାଏ । ବିଧାନସଭାର ନିର୍ବାଚିତ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ  ଜିଲ୍ଲା ରୁ ସାଂସଦ ର ସଦସ୍ୟ ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଯାନ୍ତି । ଜିଲ୍ଲା ର ସମସ୍ତ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ର ଅଧକ୍ଷ , ନଗର ପାଳିକା/ଏନ ଏସ ସି  ର ଅଧକ୍ଷ ,ଜିଲ୍ଲା ର ସହକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ,ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ,ଶିକ୍ଷା ,ଲୋକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ,କୃଷି ,ବନ ,କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସରକାରୀ ବିକାଶ ର ଜିଲ୍ଲା  ଅଧିକାରୀ ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦ ର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ସଦସ୍ୟ ହୋଇଯାନ୍ତି । ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି  ସଦସ୍ୟ ପାଇଁ  ନିଜର ଆବଦୀର ଅନୁପାତ ଅନୁସାରେ  ସ୍ଥାନ ଆରକ୍ଷଣ ଅଛି। ଯେଉଁଠି ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି  ମହିଳା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଆରକ୍ଷଣ ଅଛି । ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦଙ୍କର ସଦସ୍ୟ ର ଜଣଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି  ଏବଂ ଉପାଦକ୍ଷ  ଚୟନ କରାଯାଏ । ଜିଲ୍ଲାର ଜିଲ୍ଲାପାଳ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି। ଜିଲ୍ଲା ପରିବାର ,ଜିଲ୍ଲା ର  ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ଗୁଡିକର ନୀତି ତିଆରି କରିବା ସହିତ ସରକାରଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ରଖିଥାଏ  ଏବଂ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିଥାଏ  ଯେଉଁଠି ସେଠିକାର ସମନ୍ଧିତ କ୍ଷେତ୍ର ରେ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ପୁନର୍ବାର  କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରନ୍ତି ।ଜିଲ୍ଲାପରିଷଦ ଏବଂ  ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର-ମଧ୍ୟସ୍ତ  କାର୍ଯ୍ୟରତ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଓଡିଶା ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଅଧିନିୟମ ,୧୯୫୯ ର ପ୍ରାବଦ୍ଧାନୋର ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟ ରେ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଅଛି ଏବଂ  ଏହାର  ଅଧିକାର କ୍ଷେତ୍ର  ସମୁଦାୟିକ ବିକାଶ ଖଣ୍ଡ ସହିତ ମିଶିଅଛି । ବ୍ଲକ ବିକାଶ ଅଧିକାରୀ  ସମିତି ର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ମୁଖ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ବ୍ଲକସ୍ତର ର ଅଧିକାରୀ ସଦସ୍ୟ ଅଧିକାରୀ ଅଟନ୍ତି। ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ର ନିର୍ବାଚିତ ସଦସ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭିତରୁ  ଜଣଙ୍କୁ ଅଧକ୍ଷ ଏବଂ ଅନ୍ୟଜଣକୁ ଉପାଦକ୍ଷ ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ମହିଳା  ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ନା କେବଳ ନିଜ କ୍ଷେତ୍ର ରେ ସରକାରୀ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ର ଯୋଜୋନା,ନିଷ୍ପାଦନ, ପର୍ୟବେକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନିଜେ ଦାୟୀ ଅଟେ ତା ସହିତ  ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା,ଟ୍ରସ୍ଟ  ପ୍ରବନ୍ଧନ ଏବଂ ବୃତ୍ତି ଦାନ ଇତ୍ୟାଦି ର ପ୍ରସାର ,ନିଜର ସମ୍ବଧିତ ସ୍ଥାନ ର  ଅନ୍ୟଗୁଡିକର ବିକାଶ  କାର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷିକ କରନ୍ତି। ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ  ଗ୍ରାମପଞ୍ଚୟତ ଗ୍ରାମ ଗୁଡିକର ସମୂହ ଗଠନ କରନ୍ତି ଯାହା ୱାର୍ଡ  ରେ ବିଭାଜିତ କରାଯାଏ ।ୱ ୱ ୱାର୍ଡର ସଦସ୍ୟ ସିଧାସଳଖ ୱାର୍ଡ ର ମତଦାତାଙ୍କର ଦ୍ଵାରା ଚୟନ ହୁଅନ୍ତି । ପଞ୍ଚାୟତ ର ସରପଞ୍ଚ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ର ସମସ୍ତ ୱାର୍ଡ ମତଦାତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ଏବଂ  ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ଦେଖାଶୁଣା କରିବା ପାଇଁ  ୱାର୍ଡ ସଦସ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ନାଏବ ସରପଞ୍ଚ ବଛା ଯାଏ ।ଲୋକତ୍ରନ୍ତିକ ଡି କେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ର ଏହା ପ୍ରାଥମିକ ଏକକ ମାନବ ଶକ୍ତି କୁ ସଂଗଠିତ କରିବାର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିନିଧି ଅଟେ ।ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ର କାର୍ଯ୍ୟକୁ  ସ୍ଵଚ୍ଛତା,ପାନୀୟ ଜଳର ଯୋଗାଣ, ନୌକା ଘାଟ ଏବଂ କୂଅ ର ଯତ୍ନ ,ପଞ୍ଚାୟତ ସଡକ ର ନିର୍ମାଣ  ତଦାରଖ କରିବା,ଗବାଦି ପଶୁ ପୌଣ୍ଡ,ସଡକ ପ୍ରକାଶ ପ୍ରଦାନ କରିବା ,ଗ୍ରାମରେ ନିଜର କ୍ଷେତ୍ରାଧିକର ଅନୁସାର କୃଷି ଯୋଜନା ଗୁଡିକ ଲାଗୁକରିବା। ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ର ଅଧୀକ୍ଷନ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ର ସମ୍ବନ୍ଧ ରେ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ରଜ୍ଵସ  ବିଭାଗୀୟ ଆୟୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ବିଭାଜନର ଅଧୀନରେ ଅଛି । ଆର ଡି ସି  ର  କାର୍ଯ୍ୟଳୟ ସମ୍ବଲପୁର ରେ ଅଛି । ଜିଲ୍ଲାର ସହରୀ ସ୍ଥାନ ମାନଙ୍କର ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ଦେଖାଶୁଣା ପାଇଁ ,ତିନି ଟି ବୈଧାନିକ ପୌର ଅବସ୍ଥିତ। ବରଗଡ଼ ନଗର ପାଳିକା,ବରପାଲି ଏନ ଏସ ସି,ପଦ୍ମପୁର ଏନ ଏସ ସି । ତା ଛଡା ୨୦୦୧ ର  ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଖୋଲିପାଲି ଟାଉନ, ଚାରି ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମ ଅର୍ଥାର୍ତ ବରଗଡ଼ ତହସିଲର  ବରଡୋଲ, ସୋହେଲା ତହସିଲ ର ସୋହେଲା ,ବିଜେପୁର ତହସିଲ ର ବିଜେପୁର, ଏବଂ ଭଟଲି ତହସିଲ ର ଭଟଲି କୁ  ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଟାଉନ ଭାବରେ ଘୋଷିତ କରା ଯାଇଅଛି । ଏହି ଭୋଳି ଜିଲ୍ଲା ରେ ୫ ଟି ଜନଗଣନା ଟାଉନ ସହିତ ୮ ଟି ଟାଉନ ଅବସ୍ଥିତ ।

ଇତିହାସ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଇତିହାସ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ର ମୂଳ ନାମ ହେଲା “ବାଗର  କୋଟା” ଯାହା ୧୧ମ. ଶତାବ୍ଦୀ ର ଶିଳାଲେଖା ରେ ଜଣା ପଡିଥାଏ ।ଏହା ସମ୍ବଲପୁର ର ଚୌହାନ ରାଜା ବଳଦେବଙ୍କ ସମୟରୁ ବରଗଡ଼ କୁହାଯାଉଛି ,ସେ ଏହାକୁ ନିଜର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ଓ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବଡ ଦୁର୍ଗ ତିଆରି କରିଥିଲେ। ନାରାୟଣ ସିଂହ ଚୌହାନ ବଂଶ ର ଶେଷ ରାଜା, ସେ ଏହି ଜାଗା କୁ ଦୁଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭାଇ କୃଷ୍ଣ ଦାଶ ଏବଂ ନାରାୟଣ ଦାଶଙ୍କୁ ଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଆଉ ଗୋଟେ ଅଂଶ ଅଛି ଯାହା ବୋରାସମ୍ବର ନାମରେ ଜଣା ଯାଏ, ଯାହା ପ୍ରଥମରୁ ବୋରାସମ୍ବର ଜମିଦାର ର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ୨୧୭୮ ବର୍ଗ କି. ମି ରୁ ଅଧିକ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏହା ପଦମପୁର କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଗଲା ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଇତିହାସ କୁହେ କି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ କମ ସମୟରେ ପରିଭାଷିତ କରିଥିଲା । କିଛି ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମଠ ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ବିଜେପୁର ଓ ପାଇକମାଳ ବ୍ଲକ ଦେଖାଯାଉଥିଲା, ଯାହା ହୁଏନ-ତ୍ସଙ୍ଗ ର ସାହିତ୍ୟ ରେ ପୋ-ଲି-ମୋ-ଲୋ-ଲି (ପରିମାଳଗିରି) ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ।

ନୃସିଂନାଥ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ସ୍ଥାନ ଏବଂ ସ୍ମାରକ ଅଛି ,ଯାହା ଏହି ଜିଲ୍ଲା ର  ଐତିହାସିକ  ଘଟଣା ଗୁଡିକୁ କହିଥାଏ ।

ନୃସିଂନାଥ ଓ ଅଷ୍ଟ ଶମ୍ଭୁ ଏମିତି କିଛି ସୁନ୍ଦର ମନ୍ଦିର ଅଛି ଯାହା ଶାଶକ ମାନଙ୍କ ଐତିହାସିକ ରେ ସାକ୍ଷ ମିଳିଛି । ଜିଲ୍ଲାରେ ଗାଁ ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହାସିକ ଓ ପୌରଣିକ ମହତ୍ତ୍ଵ ଅଛି । ଯାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଏହି ଜାଗା କୁ ଆସିବା ଦରକାର।

ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର

ଓଡିଶା ର ଐତିହାସିକ ରୂପରେ ମହତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ,ବରଗଡ଼ ପୌରଣିକ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଇଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜଣା ଯାଇଥାଏ,ଯିଏ ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦେବ୍ରିଗଡ ଠାରେ ଯୁଦ୍ଧର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।

ଏହି ଅବଧି ଭିତରେ ବରବାଖରା ଏକ ଗୁପ୍ତ ବୈଠକ ରା ସ୍ଥାନ ଥିଲା । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଅନେକ ଐତିହାସିକ ବ୍ୟକ୍ତିବ୍ୱ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପସିଦ୍ଧ ଯେଉଥରେ ଜି ବହୁତ ଜଣ ଜନ୍ମ ନେଇଛନ୍ତି ।

ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ଙ୍କୁ ସ୍ଵଭାବ କବି ଭାବରେ ଜଣା ଯାଏ ଜିଏକି ନିଜର ପ୍ରତିଭା କୁ ଅଲୌକିକ ସ୍ଵର୍ଷ ରେ ସୁନରେ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ପାର୍ବତୀ ଗିରି

ପାର୍ବତୀ ଗିରି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଜିଏକି ମାତ୍ର ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଭାରତ ଛାଡ ଡାକ ଦେବା ପରେ ସେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୃଥାର୍ଥ ଆଚାର୍ୟ

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୃଥାର୍ଥ ଆଚାର୍ୟ ଦେଶ ଓ ବିଦେଶ ରେ “ସୂତା ଓ ରଙ୍ଗ” ବିଧିର ଆଧାରରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ରୂପାଙ୍କନ ଓ କପଡା ତିଆରି ରେ ପ୍ରଥମ ଭୂମିକା ନେଇଛନ୍ତି ।ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୁଞ୍ଜବିହାରୀ ମେହେର ଆଉ ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ଘର ଓ ବିଦେଶ ରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ କପଡାର ସୁନ୍ଦର ଶୈଳୀ କୁ ସମୃଦ୍ଧ ଓ ଗୌରବ ଦେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି ।

ହସ୍ତଶିଳ୍ପ

ହସ୍ତତନ୍ତ ବୟନର ଐତିହାସିକ ବିକାଶ:

ହସ୍ତତନ୍ତ ବୟନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ଶିଳ୍ପ ଯାହା ସବୁ ପଟେ ବିସ୍ରୁତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଜିଲ୍ଲାରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସବୁ ଠାରୁ ବେଶି ନିୟୋଜନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଜିଲ୍ଲା ର ବୁଣିବା ଗତିବିଧି ର ବିକାଶ କୁ ସୋନପୁର ଠାରୁ ୧୯୬୫ ରେ ‘ଭୁଲିୟା ମେହେର ‘ ସମାଜ ର ଆଗମନ ହୋଏଥିଲା । ଭୁଲିୟା ମେହେର କହୁଥିଲେ ରାଜସ୍ଥାନ ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀ ର ମୂଳ ନିବାସୀ ଥିଲେ , ଯେଉଁଠାରୁ ସେମାନେ ଛତିଶଗଡ଼ ର ରାୟପୁର ଜିଲ୍ଲା ର ଧମାନତରୀ ଏବଂ ଧାନସ ଗାଁ କୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ତାପରେ ସେମାନେ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ର ପାଟଣାଗଡ଼ ଆସିଥିଲେ , ସେତେବେଳେ ଚୌହାନ ରାଜା ରମାଇ ଦେବ ବଲାଙ୍ଗିର ପାଟଣାଗଡ଼ ର ରାଜା ଥିଲେ । ଏହା କୁହା ଯାଏ ଯେ ପ୍ରଥମ ଭୁଲିୟା ମେହେର ସମାଜ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା ପରେ , ଅନ୍ୟ ଜାତି ସହିତ ମିଶି , ଶୀଗ୍ର ହି କୋଷ୍ଟା ମେହେର (ଯିଏ କି ସାଧାରଣତ ତୁଷାର ବୟାନକରୀ) ଏବଂ କୁଲି ମେହେର ( ଯିଏ ନ୍ୟୁନତମ କୌଶଳ ବର୍ଗ ) ଅସ୍ତିତ୍ଵ ରେ ଆସିଲେ। ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଧାନ ରେ ଭୂଳିଆ , କୋଷ୍ଟା ମେହେର ଏବଂ ଗଣ୍ଡା ବୟନକାରୀ ଥିଲେ । କୋଷ୍ଟା ଏବଂ ଭୁଲିଆ ସମାଜ କ୍ରମଶ ୩୦% ଏବଂ ୫୦% ପାରସ୍ପରିକ ଥିଲେ, ଯାହା କି ହରିଜନ / କୁଲି ଜାତି ଜିଲ୍ଲା ର ବୟନକାରୀଠୁ ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ର ମାତ୍ର ୨୦% ।

ରେଶମ ବୁଣା :

ଟସର ରେଶମ ବୁଣାର ବହୁତ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ଉଦ୍ୟଗୋ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ବରଗଡ଼ ସାମିଲ ଥିଲା। ୧୮୮୫ ମସିହା ରେ ସମ୍ବଲପୁର ଆସିଥିବା ଡାଃ ଶୋର୍ଟ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଟସର ରେଶମ ର ନିର୍ମାଣ ବହୁତ ବଡ ସମ୍ଫ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା, କପଡା ସ୍ଥାନୀୟ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ରପ୍ତାନି କରାଯାଉଥିଲା। ଟସର ବୁଣା ପାଇଁ ପାଞ୍ଚ ବଡ ଗ୍ରାମ ଏବଂ ସହର କବଜା କରାଯାଇଥିଲା ,ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟକରେ ସବୁଠୁ କମ ଗଣନା ପାଇଁ ୧୦୦୦ ଟନ କିମ୍ବା ଅଂଶ ଶାଳନା ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଥିଲା ।ଟସର ରେଶମ ର କିସ୍ମ ର ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟକ ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ଗ୍ରାମ ରେ ହୋଇଥିଲା ,ଅନୁନ୍ୟ ୭.୫ ମିଲିୟନ କୋକୂନ ର ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇଥିଲା ।ଜିଲ୍ଲା ରେ କେବଳ ଏକ ତୃତୀୟାଂସ କପଡା ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ,ବାକି ଗୁଡିକ କଟକ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଏବଂରାଇପୁର ଏବଂ ବିଳାଶପୁର କୁ ମଧ୍ୟ ରପ୍ତାନି କରଯାଉଥିଲା ଏବଂ ସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ଉଦ୍ୟଗ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସ୍ଥିତିରେ ଗତି କରୁଥିଲା ।ପୁନର୍ବାର ୧୮୭୬ ରେ ଏହା ଜଣାଇଦିଆ ଯାଇଥିଲା କି ସମ୍ବଲପୁର (ବରଗଡ଼ ସହିତ ) କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାନ୍ତ (ଏବେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ) ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ତୁଳନା ରେ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଥିଲା , ଯାହା ରପ୍ତାନି କରଯାଉଥିବା କୋକୂନ ର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ନିଜର ବୁଣ।କାରୀ ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପାଦିତ କପଡା ର କାରୀଗରୀ ଥିଲା ।ନିର୍ମାଣ ଟସର ର ରପ୍ତାନି ସ୍ପଷ୍ଟ ରୂପରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ରପ୍ତାନି କୋକୂନ ର ଅଧା ଅଂଶ ଗଞ୍ଜାମ ,କଟକ ,ରାୟପୁର ଏବଂ ବିଳାଶପୁର କୁ ପଠାଯାଇଥିଲା ।

ସେହିସମୟ ଠାରୁ ଉଦ୍ୟଗ ରେ ଅତ୍ୟଧିକ ହ୍ରାସ ପାଇଛି,ଟସର କୋକୂନ ର ସ୍ଥାନୀୟ ଆପୃତ୍ତି ମାତ୍ରା ରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ।ଗୁଣବତ୍ତା ରେ ହ୍ରାସ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ମୂଲ୍ୟରେ ଉତ୍ତୋଲନ କରାଯାଇଛି । ସରକାରୀ ଜଙ୍ଗଲର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ସଂରକ୍ଷଣ ,ଗ୍ରାମ ଜଙ୍ଗଲର ଖୋଲା ସ୍ଥାନ ,ଯାହା ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଥିଲା, ପ୍ରତିକୂଳ ମୌସମ,ଦେଖାଶୁଣା ଏବଂ ପୁଞ୍ଜି ର ହ୍ରାସ ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ଏହି ପରିଣାମ ପାଇଁ ଯୋଗଦାନ କରିଛନ୍ତି।ଟସର ପୋକ ର ପାଳନ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଟେ । ସାମାନ୍ୟ ରେଶମ ପୋକ ,ଏକ ଘରୋଇ ପୋକ ଅଟେ । ଯେଉଁଠି ଜଙ୍ଗଲରେ ଟସର ପୋକ ବହୁତ ଭଲ ହୋଇଥାନ୍ତି ।ଜଙ୍ଗଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନ ପହୁଞ୍ଚିବା ସକ୍ଷମ ର କାରଣ, ପାଳନକର୍ତା ଜଙ୍ଗଲ ମଞ୍ଜି କୁ ନିଜର କୋକୂନ କୁ ନିଜର ସ୍ଟକ ର ନୂତନ ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ନୁହନ୍ତି । ଘାସ ର ମାଧ୍ୟମ ରେ ରୋଗ ସାଧାରଣ ହୋଇ ଯାଇଛି ଏବଂ କୋକୂନ ରେ ଅଧିକ ରେଶମ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉନାହିଁ ,ଯାହା ଆଗରୁ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉଥିଲା ।ଯାହା କି ପୂର୍ବରୁ ୧୮୯୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ,ସରକାର ଏବଂ ମାଳଗୁଜାରି ଜଙ୍ଗଲରେ ଟସର ପୋକ ପାଳନ କରିବା ବ୍ୟବହାରିକ ରୂପରେ ବନ୍ଦ ହୋଇ ଯାଇଛି । ଏବଂ ଏହା ଜଣାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା କୋକୂନ ରୀୟର୍ସ ଫ୍ୟୂଡେଟୋରୀ ସ୍ଟେଟ ରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା । ଯଉଠି କର ଲଗା ଯାଇଥିଲା। ତାଙ୍କୁ ଛୋଟ ରୁ ଛୋଟ ଜଙ୍ଗଲ ରେ ଅନାବୃତ କରାଯାଇଥିଲା। ଏବଂ ବୁଣାକାର ସମସ୍ତ ସେଇ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ଜମିଦାରଙ୍କ ଠାରୁ କୋକୂନ ର ଅପୃତ୍ତି କରାଯାଇଛି।ତୁଷାର କୀଟ ( ଏହାକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ କୋଷା କୁହା ଯାଏ ) ର ପାଳନ କରିବା ମୁଖ୍ୟ ରୂପରେ ସାହଜ ଗଛ (ଟେର୍ମିନଳିଆ ଟୋମେନଟୋଷା ) ଠାରୁ ଗଣ୍ଡା ମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କର ଯାଉଥିଲା । ଚରଖା ଏବଂ ବୁଣିବା କୋଷ୍ଠଶ ର ଏକାଧିକାର ଥିଲା , ଏହାର ଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ସମ୍ବଲପୁର , ରେମୁଣ୍ଡା ଏବଂ ବରପାଲି ଥିଲା । ଏହି ଶିଳ୍ପ କୁ ଜିଲ୍ଲା ର ବାହାର ପଟୁ ଆୟୋଜିତ କୋଷା କୁ ପୁରା ଭାବରେ ନିଆଯାଇଥିଲା।

ସୂତା ବୁଣା :

ଜିଲ୍ଲା ହସ୍ତତନ୍ତ କପଡା ପାଇଁ ଭାରତ ଏବଂ ପୃଥିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ । ଏହା ଏକ ସ୍ଵଦେଶୀ ଶିଳ୍ପ ଯାହା କି କୋଷ୍ଟା ଏବଂ ଭୁଲିଆ ବୁଣାଳି ଦ୍ଵାରା ତିଆରି କରାଯାଏ । ଏମାନଙ୍କ ନିପୁଣ କାରିଗର କୁ ଛାଡିଦେଲେ , ଏମାନଙ୍କ ଉତ୍ପନ ର ବିଶେଷତା ରଙ୍ଗ ଏବଂ ରୂପାଙ୍କନ କୁ ଅଧିକ ଜଣାଯାଏ । ଏହା ଏମାନଙ୍କୁ ପୃଥିବୀ ସାରା ପ୍ରସିଦ୍ଧ କରିଛି । ଏହି ଶିଳ୍ପ ଅତୀତ ରେ ବଢିବା ସ୍ଥିତି ରେ ଥିଲା । ୧୯୨୪ ଏବଂ ୧୯୨୫ ରେ ୱେମବ୍ଲୀ ରେ ବିଦେଶୀ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ରେ ହସ୍ତତନ୍ତ କପଡାର କିଛି ଭଲ ପ୍ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କଲେ । ବୁନକାରୀ ମାନେ ରଙ୍ଗ ଏବଂ ବହୁତ ପ୍ରକାର ଡାଞ୍ଚା ପ୍ରଦର୍ଶିତ କାଲେ ।

ସମୟ ସହିତ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଶାଢୀର ବନାବଟ, ରଙ୍ଗ ଏବଂ ରୂପାଙ୍କନ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଧ୍ୟାନ ମିଳିଲା। ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଲା ଯେ ଏହି ଜିଲ୍ଲା ର ମହିଳା ମାନେ ରାଜ୍ୟ ର ଅନ୍ୟ ଜାଗା ର ଉତ୍ପାଦିତ ମିଲ-ନିର୍ମିତ ଶାଢୀ କିମ୍ବା ହସ୍ଥତନ୍ତ ଶାଢୀ କମ ମାତ୍ରାରେ ପିନ୍ଧନ୍ତି । ସେମାନେ ସାଧାରଣତହ ଶାଢୀ,ଧୋତି, ଗାମୁଛା ଏବଂ ବିଛଣା ଚାଦର ଆଦି ତିଆରି କରନ୍ତି । ଜିଲ୍ଲା ର ବୁନକାରୀ ମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ପାଇଁ ଧୀରେ ଧୀରେ ବହୁତ ସହାୟକ ସମିତି ଗଠନ କରାଯାଉଛି । ଯାନ୍ତ୍ରିକ ସହାୟତାଭି ଦିଆ ଯାଉଛି । ୧୯୬୬ -୬୭ ରେ ଜିଲ୍ଲା ରେ ୧୪୪୨୬ ସଦସ୍ୟ ସହିତ ୯୬ ବୁଣାକାର ସହକାରୀ ସମିତି ଥିଲା । ମୋଟ କାର୍ଯ୍ୟ ପୁଞ୍ଜି ଥିଲା ୩୦,୧୪,୦୦୦ । ସୁତୀ କପଡା ବୁଣିବା ପାଇଁ ୧୨,୪୩୩ ତନ୍ତ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲାରେ ରେଶମ କପଡା ବୁଣିବା ପାଇଁ ୧,୩୬୫ ତନ୍ତ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ଜିଲ୍ଲାରେ ୧୨୦୦ ତନ୍ତ ସୂତା ଧାଗେ ପାଇଁ କମ ଚାଲିଛି ।

ଜିଲ୍ଲାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବୁଣାକାରୀ :

• ଭୁଲିଆ -ପାରମ୍ପାରିକ ବୁଣାକାରୀ
• ହରିଜନ , କୋଷ୍ଟା, କୁଲି ବୁଣାକାରୀ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ହସ୍ତତନ୍ତ ଶିଳ୍ପ:

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଯେମିତି କୃଷି ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସେମିତି ହସ୍ତତନ୍ତ ବୁଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ । ହସ୍ତତନ୍ତ ବୁଣାକାରୀ ଜିଲ୍ଲା ର ଅଧିକାଂଶ ବ୍ଲକ ରେ ରହନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ବରପାଲି , ବରଗଡ଼ , ବିଜେପୁର , ସୋହେଲା , ଭେଡେନ ଏବଂ ଅତାବିରା ଏହି ବ୍ଲକ ଗୁଡିକରେ ବହୁତ ମାତ୍ରାରେ ହସ୍ତତନ୍ତ ବୁଣାକାରୀ ଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ ରେଶମ, ତୁଷାର ଏବଂ ସୂତା ବନାଇବାରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟନ୍ତି । ଉତ୍ପାଦନର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ରୂପାଙ୍କନ କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ସୁଧାରୁଛନ୍ତି ।

ତନ୍ତର ସଂଖ୍ୟା :

ବରଗଡ଼ ବୁଣିବାରେ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରୁ ଉଛ ସ୍ଥାନ ରେ ଗୌରବ ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଛି । ଏହା ଛଡା ଜିଲ୍ଲା ର ସମସ୍ଥ ବ୍ଲକ ରେ ୩୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଗାଁ ରେ ବୁଣିବାର ଭଲ ସୁବିଧା ଅଛି। ଏହା ଅପେକ୍ଷା ଜିଲ୍ଲାରେ ଦକ୍ଷ ବୁଣାକାରୀଭି ଅଛନ୍ତି, କିଛି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ଜୟ କରିଛି । ହସ୍ତତନ୍ତ ଗାଁ ଗୁଡିକ ହେଲା ଝିଲିମିଣ୍ଡା, ସିଙ୍ଘପାଳି, ଲୁରୂପାଳି, ବର୍ହାଗୁଡା, ବରଗାଁ, କଟାପଳି, ଖୁଣ୍ଟପାଳି, ଗୁଡେସିରା, ବରପାଲି, ବନ୍ଧାପାଳି, ବଗବାଡି ,କୁଶହୁନପୁରୀ, ଜଳପାଳି, ବେଜିପୁର, ପଡା,ମ.ଶିରଗିଡା, ବାଇରଖପାଳି, ଲାଉମୁଣ୍ଡା , ସରକାଣ୍ଡା, ଝାର, ଛିଛିଣ୍ଡା, ରେମୁଣ୍ଡା , ଯମଡୋଲ , ଭେଡେନ , ଖାଇରପାଳି, ଯମଲା, ରୁଚିଡା, ହାତିସର ଏବଂ ଭଟଲି ।

୨୦୧୦ ହସ୍ତତନ୍ତ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ୧୨୦୯୦ସଂଖ୍ୟା ଅଛି । ବ୍ଲକ ୱାଇଜ ନିମ୍ନାନୁସାର : -

ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ ହସ୍ତତନ୍ତ ସମବାୟ ସମିତି ଲିମିଟେଡ,ବରଗଡ଼

ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ ହସ୍ତତନ୍ତ ସମବାୟ ସମିତି ଲିମିଟେଡ ଓଡିଶା ଅଧିନିୟମ ଏବଂ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ପଞ୍ଜୀକରଣ ସଂଖ୍ୟା ୧୧୭/ଏସଏମ ତାରିଖ ୨୨.୦୬.୧୯୫୪ ମଧ୍ୟମରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ କରାଯାଇଅଛି ।ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଡାଃ କୃଥାର୍ଥ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ସମାଜ ର ସଂସ୍ଥାପକ ଓ ଜୀବନକାଳରେ ସଭାପତି ଥିଲେ ।

ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ ଏକ ବିଶ୍ଵ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପ୍ରାଥମିକ ହସ୍ତତନ୍ତ ଅବରୁଦ୍ଧ ଅଟେ ।ବିଶେଷ ଭାବରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ସୂତା ଏବଂ ସୂତା କପଡା ର ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପଛରେ ଶ୍ରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ସୂତ୍ରପାତ ରେ ଏହା ରାଜ୍ୟ ତଥା ଦେଶରେ ସବୁଠୁ ବଡ ବିବର୍ତ୍ତିତ ସମବାୟ ସମିତି ରୂପରେ ବିକଶିତ ହେଲା ।

ସମବାୟ ସମିତିର ସୁଦୃଢୀକରଣ –

ସମବାୟ ସମିତିକ କୁ ଦୃଢ କରିବା ପାଇଁ, ସରକାର ବହୁତ ଗୁଡିଏ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ଯଥା ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ, କମ ମୂଲ୍ୟ, ରିହାତି, ବଜାର ର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ, ଯାନ୍ତ୍ରିକ ସାହାଯ୍ୟ, ବୁଣାଳି ସୁପରବାଇଜର, ବୟନ ନିରୀକ୍ଷକ (୧୯୮୦-୧୯୯୦) । ପ୍ରାଥମିକ ବୟନକାରୀ ସମବାୟ ସମିତିର ମାଧ୍ୟମ ରେ ବୃଦ୍ଧି ଉତ୍ପାଦନର ବିପଣନ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସଂସ୍ଥା “ବୋୟାନିକା” ର ସ୍ଥାପନ ହୋଇଛି ।“ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ ” ମଧ୍ୟ ଏହି ସମର୍ଥନ ବୃଦ୍ଧିରେ ଦେଶର ଏକ ବଡ ସମବାୟ ସମିତି ଗଢି ଉଠିଲା।ଏହି ସମୟ ଭିତରେ ଏହି ସଂସ୍ଥା ଗୁଡିକ ପ୍ରାଥମିକ ସମାଜର ସର୍ବୋ ମୋଟ ୭୦-୮୦% କ୍ରୟ କରିଥିଲେ ।

ହସ୍ତତନ୍ତ ସମିତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ-

ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟ ହସ୍ତତନ୍ତ ସମବାୟ ସମିତି ସବୁଠୁ ବଡ ପ୍ରାଥମିକ ହସ୍ତତନ୍ତ ସମିତି ଅଟେ ।ଯେଉଁଠି ରାଜ୍ୟ ରେ ୪୫ କରୋଡ ର ଉଚ୍ଚତମ ବାଣିଜ୍ୟ ସହିତ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ବୁଣା ଯାଇଥାଏ ।ଏହା ସାଧାରଣତ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ ।ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ରାଳୟର ଦାଗ ଓ ସୁନ୍ଦର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ରୂପାଙ୍କନ ଗ୍ରାହକ ପାଇଁ ମନ ମୋହିନିଏ ।ଏହା ଏକ ଅଧିକ ମାତ୍ରା ରେ ରୋଜଗାର ର ପନ୍ଥା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।

ସବଡିଭିଜନ ଏବଂ ବ୍ଲକ୍

ଉପଖଣ୍ଡ

ବରଗଡ ଜିଲ୍ଲାର ଉପଖଣ୍ଡ

ମଣ୍ଡଳ

ବରଗଡ ଜିଲ୍ଲାର ମଣ୍ଡଳ

ପୋଲିସ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ପୋଲିସ ସ୍ଟେଶନଗୁଡିକର ତାଲିକା

ନ୍ୟାୟାଳୟ

ନ୍ୟାୟଳୟ ମାନଙ୍କର ନାମ ଏବଂ ଠିକଣା

• ଜିଲ୍ଲା ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ , ବରଗଡ଼
• ନାଗରିକ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ବରିଷ୍ଠ ବିଭାଗିୟଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ,ବରଗଡ଼
• ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀଙ୍କ ନ୍ୟାୟଳୟ , ବରଗଡ଼
• ଉପ ବିଭାଜନ ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀଙ୍କ ନ୍ୟାୟଳୟ – ନାଗରିକ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ କନିଷ୍ଠ ବିଭାଜନ, ବରଗଡ଼
• ଉପ ବିଭାଜନ ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀଙ୍କ ନ୍ୟାୟଳୟ – ନାଗରିକ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ କନିଷ୍ଠ ବିଭାଜନ, ପଦମପୁର
• ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀ ପ୍ରଥମ ବିଭାଗଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀ ପ୍ରଥମ ବିଭାଗଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ, ବରପାଲି
• ବିଚାରଳୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦଣ୍ଡାଧିକାରୀ ପ୍ରଥମ ବିଭାଗଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ, ସୋହେଲା
• ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ନ୍ୟାୟାଳୟ,ଗ୍ରାମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ,ଅତାବିରା

ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ/ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ

• +୩ ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ତୋରା
• ଅତାବିରା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ଅତାବିରା
• ଆଞ୍ଚଲ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପଦ୍ମପୁର
• ଆଞ୍ଚଳିକ କିଷାନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭେଡେନ
• ଇମ୍ପେରିଆଲ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ
• ଏମ॰ଜି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁକ୍ତା
• କାଟାପାଲି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, କଟାପାଲି
• ଘେସ୍ସ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଘେସ୍ସ
• ଟ୍ରଷ୍ଟ ଫନ୍ଡ ସ୍ନ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ଦଧୀବାମନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭଟଲି
• ପଞ୍ଚାୟତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଗ୍ୟାସିଲାଟ
• ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଝାରବନ୍ଦ
• ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୃଥାର୍ଥ ଆଚାର୍ୟ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ
• ପଲ୍ଲୀଶ୍ରୀ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଚିଛିଣ୍ଡା
• ଫାର୍ମାସିଟିକାଲ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରପାଲି
• ବରଗଡ଼ ଆଇନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ଼
• ବରପାଲି ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରପାଲି
• ବିକାଶ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ବିକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଅନୁଷ୍ଠାନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ଼
• ବିକାଶ ବୃତ୍ତି ପରିଚାଳନାବର୍ଗ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ଼
• ବିକାଶ ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ବରଗଡ଼
• ବିଜେପୁର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବିଜେପୁର
• ବିନ୍ଧ୍ୟାବାସିନୀ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ନୃସିଂହନାଥ
• ଭାରତୀୟ ହସ୍ତତନ୍ତ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଅନୁଷ୍ଠାନ,ବରଗଡ଼
• ମଣ୍ଡୋଶୀଳ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ମଣ୍ଡୋଶୀଳ
• ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପଦ୍ମପୁର
• ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ରେମୁଣ୍ଡା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ରେମୁଣ୍ଡା
• ଲରମ୍ଭା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ଶକୁନ୍ତଳା ବିଦ୍ୟାଧର ବାଳିକା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଖାମଗାଁ
• ଶ୍ରୀ ନୃଶିଂନାଥ କବିରାଜ ଗବେଷଣା ଅନୁଷ୍ଠାନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପାଇକମାଳ
• ସୋହେଲା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ସୋହେଲା
• ସୋହେଲା ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ,ସୋହେଲା

ବିଦ୍ୟାଳୟ

• କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• କୋଶଳ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଚକୁଳି
• ଜବାହର ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ପାଇକମାଳ
• ଜର୍ଜ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ତୋରା ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ତୋରା
• ପଞ୍ଚାୟତ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଗାଇସିମା
• ପଞ୍ଚାୟତ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ସରଣ୍ଡା
• ପଞ୍ଚାୟତ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ,ଝାରବନ୍ଧ
• ପଞ୍ଚାୟତ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ,ଯମୁର୍ଦା
• ବିକାଶ ଆବାସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ବିଦ୍ୟସାଗର ଏକାଡେମି, ବରଗଡ଼
• ରେନୱ ପବ୍ଲିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ରୋଟାରୀ ପବ୍ଲିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ଲିଟିଲ ଏଞ୍ଜେଲ ପବ୍ଲିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରପାଲି
• ସରସ୍ଵତୀ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟାମନ୍ଦିର,ବରଗଡ଼
• ସିମେଣ୍ଟ ନଗର ଈଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଗଡ଼
• ସିମେଣ୍ଟ ନଗର ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ବରଡୋଲ

ହସ୍ପିଟାଲ

• ଇ.ସ.ଆଇ ଡ଼ିସପେନସରୀ ହସ୍ପିଟାଲ
• ଉପ ବିଭାଜନ ହସ୍ପିଟାଲ -ପଦମପୁର
• ଓମ ସେବା ଘର
• କ୍ୟାଥୋଲିକ ମିଶନ ହସ୍ପିଟାଲ – ବରଗଡ଼
• ଗାୟିତ୍ରୀ ସେବା ଘର
• ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ଅତାବିରା
• ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ବରପାଲି
• ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ବିଜେପୁର
• ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ବୁକୁରାମୁଣ୍ଡା
• ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ସୋହେଲା
• ଜିଲ୍ଲା ଚିକିତ୍ସାଳୟ – ବରଗଡ଼
• ପୁରୋହିତ ସର୍ବଜନୀନ ହସ୍ପିଟାଲ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନ କେନ୍ଦ୍ର
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ଆଗଲପୁର
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – କଟାପାଲି
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ତାଳପାଲି
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ପାହାଡଶିରୀଗିଡା
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ଭଟଲି
• ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର – ଯମଳା
• ବିକାଶ ମୁଲ୍ଟିସ୍ପେଶାଲିଟି ହସ୍ପିଟାଲ
• ବେହେରା ସେବା ଘର
• ଲାୟନ୍ସ ଆଖି ହସ୍ପିଟାଲ- ବରଗଡ଼
• ସଞ୍ଜୀବନୀ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେୟାର ହସ୍ପିଟାଲ
• ସରକାରୀ ହସ୍ପିଟାଲ – ତାଲଶ୍ରୀଗିଡା
• ସାଇ କୃପା ହସ୍ପିଟାଲ
• ସାଇ ମୁଲ୍ଟିସ୍ପେଶାଲିଟି ହସ୍ପିଟାଲ
• ୟୁ.ପି.ଆଚ.ସି (ପୌର ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର), (ମମସି)
• ୟୁ.ପି.ଆଚ.ସି (ପୌର ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର), ଗୋବିନ୍ଦପାଲି

ଆଧାର -ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଡିଷ୍ଟ୍ରିକ ପୋର୍ଟାଲ