ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ଯୋଜନା
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ଯୋଜନା
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ଯୋଜନା ହେଉଛି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଏକ ପ୍ରୟlସ । କିଛି ବଛା ବଛା ଗାଁରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଯୋଜନା ଗୁଡିକୁ ମିଶାଇ ସମନ୍ୱିତ ବିକାଶ କରି ବଂଚିତ ବର୍ଗର ସଶକ୍ତିକରଣ ହେଉଛି ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ୫୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଏସସି ଏସଟି ଜନସଂଖ୍ୟl ବିଶିଷ୍ଟ ଗାଁରେ ସମନ୍ୱିତ ବିକାଶ ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୦ରେ ପାଇଲଟ ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଭିଜନ
ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମ ହେଉଛି ଏପରି ଗ୍ରାମ ଯେଉଁଥିରେ ସବୁ ବର୍ଗର ଲୋକ ମାନଙ୍କର ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବାକୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣରେ ଫିଜିକାଲ ଓ ସଂସ୍ଥାଗତ ଭିତ୍ତିଭୂମି ରହିଛି ଓ ସେମାନେ ସୌହାର୍ଦ ଭାବରେ ରହିଥାନ୍ତି ଓ ପରିବେଶ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଗାଁଟି ପ୍ରଗତିଶୀଳ ରହିଥିବ । ଏହି ଗାଁ ଗୁଡିକରେ ମର୍ଯ୍ୟାଦାର ସହିତ ବଂଚିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହ ଏଭଳି ପରିବେଶ ତିଆରି କରିବା ଦରକାର ଯାହା ଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତ ନାଗରିକ ମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସାମର୍ଥର ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟବହାର କରି ପାରିବେ । ଏହି ଗ୍ରାମ ଗୁଡିକ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ମାନକ ପୂରଣ କରୁଥିବା ଆବଶ୍ୟକ :
ଫିଜିକାଲ ଭିତ୍ତିଭୂମି
- ନିକଟରେ ଥିବା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକୁ ସବୁ ଦିନିଆ ରାସ୍ତା ଜରିଆରେ ସଂଯୋଗ ହୋଇଥିବ ଯେପରିକି ବହୁ ଛୋଟ ଗାଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛୋଟ ଗାଁ ପରସ୍ପର ସହିତ ସବୁଦିନିଆ ରାସ୍ତା ସହ ସଂଯୋଗ ହୋଇଥିବ ।
- ଦୀର୍ଘ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟରେ ଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବ ।
- ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରେ ବିଜୁଳି ଥିବ ।
- ଗାଁରେ ରାସ୍ତା ଥିବ, ଠିକ ଷ୍ଟ୍ରିଟ ଲାଇଟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବ ।
- ଗାଁରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ମାତ୍ରାରେ ଯୋଗାଯୋଗ ସୁବିଧା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବ ଯେପରିକି ପୋଷ୍ଟ ଅଫିସ, ଟେଲିଫୋନ ଏବଂ ଯଦି ସମ୍ଭବ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏବଂ ଭାରତ ନିର୍ମାଣ ସାଧାରଣ ସେବା କେନ୍ଦ୍ର ଥିବ ( ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ଵାରା ଏହାର ସ୍ଥାପନା କରାଯାଇଥାଏ) ।
- ଗାଁରେ କିମ୍ବା ଗାଁ ନିକଟରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବ୍ୟାଙ୍କ ସୁବିଧା ନିୟମିତ ( ବ୍ରିକ ଓ ମୋର୍ଟାର) ଶାଖା ଜରିଆରେ ଏବଂ ବିଜନେସ କରେସ୍ପୋଣ୍ଡେଣ୍ଟ ବିଜନେସ ଫେସିଲିଟେଟର ମଡେଲରେ ।
- ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ମାନଙ୍କର ଆବାସିକ ସୁବିଧା ଥିବ, କେହି ଗୃହ ହୀନ ହୋଇ ନ ଥିବେ ।
ପରିମଳ ଓ ପରିବେଶ
- ଗାଁରେ ଉଚ୍ଚ ଡିଗ୍ରୀ ବିଶିଷ୍ଟ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବ, ଶୁଖିଲା ପାଇଖେନା ନ ଥିବ, ଖୋଲାରେ କେହି ଝାଡା ଯାଉ ନ ଥିବେ, ଗାଁରେ ସାନିଟାରୀ ଟଏଲେଟ, ଡ୍ରେନ ଓ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ସଠିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବ । ଗାଁ ଟି ନିର୍ମଳ ଗ୍ରାମ ପୁରସ୍କାରର ମାନକୁ ପୂରା କରୁଥିବ ।
- ଗାଁ ତାର ପରିବେଶର ଦେଖାଶୁଣା, ଗଛ ଲଗାଇ ଓ ବିଭିନ୍ନ ଜଳାଶୟର ରକ୍ଷଣା ବେକ୍ଷଣ କରି ନବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟଶକ୍ତି ସ୍ରୋତ ଯେପରିକି ବାଇଓ ଗ୍ୟାସ, ସୌର ଶକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ।
- ଧୁଆଁ ବିହୀନ ଚୁଲୀ ବ୍ୟବହାର କରିବା ମାଧ୍ୟମରେ କରିବ ।
ସାମାଜିକ ଭିତ୍ତିଭୂମୀ, ମାନବ ବିକାଶ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସଦଭାବ
- ଗାଁରେ ଅଙ୍ଗନୱାଡି କେନ୍ଦ୍ର ଓ ସଠିକ ସ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍କୁଲ ଥିବ ।
- ଗାଁରେ ଅଙ୍ଗନୱାଡି, ସ୍କୁଲ, ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ପଞ୍ଚାୟତ, କମ୍ୟୁନିଟି ହଲ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣୀୟ କୋଠା ଥିବ । ଖେଳ ଅନ୍ୟ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୁବିଧା ଥିବ ।
- ଗାଁର ୩ ବର୍ଷରୁ ୬ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ପିଲା ଅଙ୍ଗନୱାଡିରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଥିବେ ଓ ନିୟମିତ ଭାବେ ଆସୁଥିବେ । ସେହିଭଳି ୬ ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ପିଲା ବିଦ୍ୟlଳୟରେ ନାମ ଲେଖାଇବା ସହ ନିୟମିତ ଭାବେ ସ୍କୁଲ ଆସୁଥିବେ ।
- ସମସ୍ତ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତି ମାନେ ଅତି କମରେ ସାକ୍ଷର ଭାବେ କାମ କରି ପାରୁଥିବେ, ପାଠପଢା ଜାରୀ ରଖିବା ସୁବିଧା ପାଇଁ ପାରୁଥିବେ ।
- ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ରିପ୍ରଡକ୍ଟିଭ ଚାଇଲ୍ଡ ହେଲ୍ଥ ସୁବିଧା ସମସ୍ତେ ପାଉଥିବେ ଏଥିରେ ମା ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୂର୍ବରୁ ଗର୍ଭଧାରଣ ଓ ଗର୍ଭଧାରଣ ପରର ସୁବିଧା ଥିବ ।
- ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ପିଲା ଜନ୍ମ, ପିଲା ମାନଙ୍କର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇମୁନାଇଜେସନ ଇତ୍ୟାଦି ସୁବିଧା ।
- ଗାଁରେ ଏକ କମ୍ୟୁନିଟି ହିସାବରେ ପିଲା ବିଶେଷ ଭାବେ ଝିଅ ପିଲା ମାନଙ୍କର, ବୟସ୍କ ନାଗରିକ ମାନଙ୍କର ତଥା ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଲୋକ ମାନଙ୍କର ବିଶେଷ ଦେଖାଶୁଣା କରୁଥିବ ।
- ଗାଁରେ ସାର୍ବଜନିକ ଭାବେ ମଦ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଏପରି ଜିନିଷର ବ୍ୟବହାର ହେଉ ନଥିବ, ଏଗୁଡିକର ସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାରକୁ ହତୋତ୍ସାହିତ କରାଯିବ ।
- ଗାଁରେ ସକ୍ରିୟ ଗ୍ରାମସଭା, ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ, ମହିଳା ସ୍ଵରୋଜଗାରୀ ସ୍ଵୟଂ ସହାୟତା ସମୁହ, ଯୁବ କ୍ଲବ ଏବଂ ମହିଳା ମଣ୍ଡଳ ଥିବ।
- ଜାତି ଆଧାରରେ କାହା ସହିତ ଭେଦଭାବ କରାଯାଉ ନ ଥିବ, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଥିବ, ଦୁର୍ବଳ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ସୁରକ୍ଷାର ଭାବନା ଥିବ ।
- ଗାଁର ନାଗରିକ ମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଓ ଆଇନଗତ ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ ଥିବେ ସେହିପରି ସେମାନେ ନିଜର ମୌଳିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କରିବା ନେଇ ମଧ୍ୟ ସଚେତନ ଥିବେ ।
ଜୀବନ ଜୀବିକା
- ଗାଁର ସମସ୍ତ ଯୁବକ ଓ ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ରୋଜଗାର ଏବଂ ଜୀବନ ଜୀବିକାର ମାଧ୍ୟମ ଥିବ ସେମାନଙ୍କର କୌଶଳ ବୃଦ୍ଧି ସମ୍ପର୍କରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିବ, ଯାହା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯେତେ ଅଧିକ ଲୋକ କୌଶଳ ରୋଜଗାରରେ ଥିବେ ।
- ଗାଁର ସମସ୍ତ ଆର୍ଥିକ ଗତିବିଧିରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ କୃଷି, ପଶୁପାଳନ, ମତ୍ସଚାଷ ଆଦିରେ ନୂଆ ଟେକ୍ନଲୋଜି ଆଧାରରେ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଓ ଦକ୍ଷତା ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାକ୍ଟିସ ଆପଣାଯାଏ ।
- ଗାଁର କୃଷି ଓ ଅନ୍ୟ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଆକର୍ଷକ ମୂଲ୍ୟ ପାଉଥିବେ ।
ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
ବଛାଯାଇଥିବା ଗାଁ ଗୁଡିକର ସମନ୍ୱିତ ବିକାଶ କରି ଏଗୁଡିକୁ ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମରେ ପରିଣତ କରିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା,
- ସେମାନଙ୍କର ସମାଜିକ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ତଥା ଆଦର୍ଶ ଗ୍ରାମର ଭିଜନରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ମାନକକୁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆବଶ୍ୟକ ଶାରୀରିକ ଓ ସାମାଜିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଥିବ ।
- ଏସସି ଏବଂ ଅଣ ଏସସି ଜନସଂଖ୍ୟl ମଧ୍ୟରେ ସାଧାରଣ ସାମାଜିକ ଆର୍ଥିକ ସୂଚକାଙ୍କ ( ସାକ୍ଷରତା ହାର, ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା, ଆଇଏମଆର ବା ଏମଏମଆର, ଉତ୍ପାଦକର ଆସେଟ ଗୁଡିକର ମାଲିକାନା ଆଦି) ବୈଷମ୍ୟ ନ ଥିବ । ଏହି ସୂଚକାଙ୍କ ଗୁଡିକ ଅତି କମରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ହାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଣିବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ
- ସମସ୍ତ ବିପିଏଲ ପରିବାର ବିଶେଷ ଭାବେ ଏସସି ଜନସଂଖ୍ୟl ର ଖାଦ୍ୟ ଓ ଜୀବନ ଜୀବିକାର ସୁରକ୍ଷା ଥିବ ।
- ସମସ୍ତ ପିଲା ମାନେ ଅତି କମରେ ଆଠ ବର୍ଷ ପାଠ ପଢିଥିବେ ।
- ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ବିଶେଷ ଭାବେ ପିଲା ଓ ମହିଳା ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନ ଥିବ ।
- ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା, ଭେଦଭାବ, ଏସସି ମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ନ ଥିବ, ସେହିପରି ଅନ୍ୟ ସାମାଜିକ ବ୍ୟlଧି ଯେପରିକି ମହିଳା କିମ୍ବା ଝିଅ ପିଲାଙ୍କ ପ୍ରତି ଭେଦଭାବ, ମଦ୍ୟପାନ, ଡ୍ରଗ୍ସ ସେବନ ଆଦି ନ ଥିବ । ସମାଜର ସମସ୍ତ ବର୍ଗର ଲୋକ ମାନେ ମର୍ଯ୍ୟାଦାର ଓ ସମାନତାର ସହିତ ଏବଂ ସଦଭାବର ସହିତ ବଂଚି ପାରୁଥିବେ ।
କଭର କରାଯାଇଥିବା ଅଞ୍ଚଳ
ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଯୋଜନା ଦେଶର ପାଞ୍ଚଟି ରାଜ୍ୟ ରେ ଯେପରିକି ଆସାମ, ବିହାର, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ତାମିଲନାଡୁରେ ଲାଗୁ ହୋଇଛି ।
କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା
ଏହି ଯୋଜନାଟି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କର ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସଶକ୍ତିକରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ଵାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି । ବିଶେଷ ଭାବେ ଧ୍ୟlନ ଦେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଆଖପାଖର ଦୁଇ ତିନୋଟି ଜିଲ୍ଲା ଚୟନ କରାଯିବ ଏବଂ ପଛୁଆ ଜିଲ୍ଲାକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦିଆଯିବ ଗାଁର ବିକାଶ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ଜିନିଷ ଜରିଆରେ ହେବ :
- କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବର୍ତ୍ତମାନ ଚାଲୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ଗୁଡିକର କନଭର୍ଜେଣ୍ଟ କ୍ରିୟlନ୍ଵୟନ
- ଉପରୋକ୍ତ ଯୋଜନା ଦ୍ଵାରା ଯେଉଁ କାମ ଗୁଡିକ କଭର ହୋଇ ପାରୁ ନାହିଁ, ସେଗୁଡିକ ଗ୍ୟାପ ଫିଲିଙ୍ଗ ଫଣ୍ଡ ଦ୍ଵାରା କରାଯିବ । ଏଥି ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁକୁ ୧୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଦିଆଯାଏ, ଯାହାକୁ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ୨୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରତି ଗାଁ କରାଯାଇଛି ଓ ଏହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୧ରୁ ଲାଗୁ ହୋଇଛି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ମ୍ୟାଚିଂ ଯୋଗଦାନ ଆଶା କରାଯାଉଛି ।
ପାଇଁଲଟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ଆଖି ଆଗରେ ରଖି ଏହି ଯୋଜନାକୁ ବଡ ମାତ୍ରାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ବିଚାର କରାଯିବ ।
ଅଧିକ ସୂଚନା ପାଇଁ ଏଠାରେ କ୍ଲିକ କରନ୍ତୁ, କ୍ଲିକ କରନ୍ତୁ
Last Modified : 8/25/2019
