ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ “ ଡିମୋକ୍ରାସି ଓ ଓଡିଆ ଭାଷାନ୍ତର । ଡିମୋକ୍ରାସି ଶବ୍ଦଟି ଆନୀତ ହୋଇଛି ଦୁଇଟି ଗ୍ରୀକ ଶବ୍ଦରୁ , ଯଥା ଡିମୋସ ବା ଲୋକବା ଜନସାଧାରଣ ଓ କ୍ରାଟୋସ ବା ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା । ତେଣୁ ଦିମୋକ୍ରାସି ବା ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ‘ ଲୋକମାନଙ୍କର ଶାସନ ବା ସରକାର “ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା , ଯାହା ସର୍ବଦା ଜନକଲ୍ୟାଣ ବା ଜନମଙ୍ଗଳ ବା ସମୂହ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥାଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଲୋକ ପ୍ରିୟ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା , ଯାହା ସର୍ବଦା ଜନକଲ୍ୟାଣ ବା ଜନମଙ୍ଗଳ ବା ସମୂହ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥାଏ । ଗଣତନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ ଆମେରିକାର ପ୍ରାକ୍ତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆବ୍ରାହାମ ଲିଙ୍କନ ଯଥାର୍ଥରେ ଯାହା କହିଥିଲେ , ତା’ର ଓଡିଆ ଭାଷାନ୍ତର ହେଲା “ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଲୋକମାନଙ୍କର , ଲୋକମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଓ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏକ ସରକାର । ଲର୍ଡ ବ୍ରାଇସଙ୍କ ମତରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥାଏ “ ଗୋଷ୍ଠୀ ସମୁଦାୟ “ ର ପରିପ୍ରକାଶ ହୋଇଥାଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ।
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନମତ
ଉଭୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଓ ଜନମତ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ ଗେଟେଲଙ୍କ ମତରେ ‘ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଜନମତର ସାର୍ବଭୌମ କ୍ଷମତା ‘ ରହିଛି । ମାତ୍ର ସମୟ ବଦଳିବା ସହିତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି । ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ‘ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଅଂସଗ୍ରହଣ ର ଚେହେରା ଏବେ ବଦଳିଗଲାଣି । ଆଜିର ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଶାସନର ଚାବି କାଠି ରହିଛି କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ଓ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ତଥା ପ୍ରଭାବଶାଳି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତ ମୁଠାରେ । ସେମାନଙ୍କର ରାୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଉଛି ଆଜିର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର “ ପରିଚୟ “ । ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଚେହେରା କୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖୀ କାର୍ଲ ଫ୍ରେଡରିକ ହୋଇଥିବା ଇଂରାଜୀ ଉକ୍ତିର ଓଡିଆ ଭାଷାନ୍ତର ହେଲା “ ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ହେଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭିନ୍ନ ହୁଏ “ ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ନିଜ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ବୁଝିଥାଆନ୍ତି ।
ନିରଙ୍କୁଶ ରାଜତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧରେ ସଂଗଠିତ ଜନମତରୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୃଷ୍ଟି । ଜନଚେତନା ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଚେତନାର ମିଶ୍ରଣରୁ ଜନ୍ମନିଏ ଆଜିର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଚିନ୍ତାଧାରା । ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ଆଧିପତ୍ୟକୁ ଜନସାଧାରଣ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛୁକ ହେବାରୁ ପୃଥିବୀରେ ତିନିଗୋଟି “ ଜନବିପ୍ଲବ “ ଜନ୍ମ ନେଲା । ଲୋକମାନେ ଦାବି କଲେ “ ସମାନାତା , ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ଓ ନ୍ୟାୟ । ଇଂଲାଣ୍ଡର 1688 ମସିହାର “ ଗ୍ଲୋରିୟସ ରିଭଲ୍ୟୁସନ , 1776 ମସିହାର ଆମେରିକାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଓ 1789 ମସିହାର ଫରାସୀ ବିପ୍ଲବ ବିଶ୍ଵ -ଇତିହାସକୁ ଓଲଟ ପାଲଟ କରିଦେଲା । ଅସୀମ ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମାଧିରୁ ଜନ୍ମନେଲା ଗଣତନ୍ତ୍ର । ଏହା ମାତ୍ର 400 ବର୍ଷ ତଳର କଥା । ଜନସାଧାରଞ୍ଜଙ୍କ ଦାବି ପୂରଣ ହେଲା ଓ ସେମାନେ ପାଇଲେ “ ସାର୍ବଭୌମ ଶାସନ କ୍ଷମତା “ । ବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଜନସାଧାରଣ ଏକଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ବୁଝିପାରିଲେ ଯେ କ୍ଷମତାର ଦୁଇଟି ଉତ୍ସ – ଯଥା ଜନମତ ଓ ଜନସମ୍ମତି ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଭିତ୍ତିଭୂମି ।
ଗଣତନ୍ତ୍ର କାହିଁକି ଆମର ବେଶୀ ପସନ୍ଦ ?
ଏହାର କାରଣ ଗୁଡିକ ହେଲା :
ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନିର୍ବାଚିତ ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସାଧାରଣ ସେମାନଙ୍କର ଲୋକ- ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କୁ ଚୟନ କରନ୍ତି । ଏକ ଅବାଧ , ମୁକ୍ତ ,ସ୍ଵଚ୍ଛ ଓ ନୀରପେକ୍ଷ ସାବାଳକ ମତଦାନଭିତ୍ତିକ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି , ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳଦୁଆ । ନିର୍ବାଚିତ ଲୋକ –ପ୍ରତିନିଧିମାନେ “ମତଦାତା “ ଙ୍କ ନିକଟରେ ବାସ୍ତବରେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ।
ମୂଲ୍ୟବୋଧଭିତ୍ତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆବଶ୍ୟକ ଉପାଦାନ :
ଗୋଟିଏ ମୂଲ୍ୟବୋଧଭିତ୍ତିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ଉପାଦାନଗୁଡିକ ହେଲା :
ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏକ ଜୀବନଧାରା ଏକ ସୁସ୍ଥ ରାଜନୈତିକ ତଥା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଜୀବନଶୈଳୀ ଗଠନ ଓ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ – ଉଭୟ ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇଟି ପାର୍ଶ୍ଵଭଳି । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇ ରହିବା ବଡକଥା ନୁହେଁ , ମାତ୍ର ଗନ୍ତତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ ରାଖୀ ସେହି ଅନୁସାରେ ନିଜର ଚାଲିଚଳଣି , ଆଚାର – ବ୍ୟବହାର ତଥା ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଢାଞ୍ଚାରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରିପାରିଲେ , ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ସଫଳତା ମିଳିପାରିବ ।
(କ) ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧଭାବ ରହିବା ସ୍ଵାଭାବିକ । ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଗୋଷ୍ଠୀ ସର୍ବଦା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମତଦାନକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇବା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଏକ ଅସ୍ତିସୂଚକ ମନୋଭାବ । ଏହାଦ୍ଵାରା ଗଣତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାୟୀ ହୁଏ ।
(ଖ) ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କର ସର୍ବଦା ଏକ ସହନଶୀଳ ମନୋଭାବ ରହିବା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଶୁଭଙ୍କର । ମାତ୍ର ବିରୋଧୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ସମାଲୋଚନା ସର୍ବଦା “ ଅସ୍ତି ସୂଚକ “ ବା ଗଠନମୂଳକ ହେବା ଉଚିତ ।
(ଗ) ବନ୍ଧୁତ୍ଵ ତଥା ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବା ସର୍ବଦା ଏକ ଗ୍ରହଣୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ।
(ଘ) ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଦ୍ଵାରା ଦେଶପ୍ରେମ ମନୋଭାବ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ ।
(ଙ) ନାଗରିକମାନଙ୍କ “ ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ “ ସେମାନଙ୍କର ବୌଦ୍ଧିକ ଜ୍ଞାନର ପରିସର ବୃଦ୍ଧିକରେ । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ କହିଲେ , ବିଜ୍ଞତା , ବିଚାର ଶକ୍ତି , ବୃଦ୍ଧି , ସାମୁହିକସ୍ଵାର୍ଥ, ସାର୍ବଜନୀନ ସୁଖ , ନାଗରିକମାନଙ୍କର ସଚେତନା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଗୁଣ –ଉଦ୍ଦୀପନାକୁ ବୁଝାଏ । ସେହିପରି ଭେଦଭାବର ବିଲୋପ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଉଦଜୀବିତ କରେ ।
(ଛ) ନାଗରିକ – ବ୍ୟକ୍ତି ଚରିତ୍ର ଯଥା – ସତ୍ୟବାଦିତା , ସଚ୍ଚୋଟପଣିଆ , ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତା , ସଚେତନାତା , ଚରିତ୍ରବତ୍ତା, ନୀରପେକ୍ଷତା , ସାଧୁତା , ତଥା ଦୁର୍ନୀତି – ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ଦ୍ଵାରା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୁଏ ।
(ଜ) ସେହିପରି ନାଗରିକର “ ସଜାଗପଣିଆ ଓ “ ରାଜନୈତିକ ସକ୍ରିୟତା “ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ବହୁଗୁଣିତ କରେ ।
(ଝ) ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ “ ଭୀରୁତା “ ର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ । ଭୀରୁତା ହେଉଛି ଆତ୍ମମର୍ଯ୍ୟାଦା ବିରୋଧୀ । ସାହସିକତା ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ରର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ଏବଂ ଏହାକୁ ବାଦଦେଇ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବଞ୍ଚାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
(ଞ) ଅନ୍ୟ ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହେଲା ‘ଜନ ସହଯୋଗ “ । ସ୍ଵାର୍ଥ ବିରୋଧୀ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ସରକାରକୁ ସଦା ଜାଗ୍ରତ , ସଚେତନ ତଥା ଦାୟିତ୍ଵବାନ ନାଗରିକର ସର୍ବଦା “ ପ୍ରତିବାଦ “ ଓ “ ପ୍ରତିରୋଧ” ମାଧ୍ୟମରେ ଠିକ ବାଟରେ ଚାଲିବାକୁ ବାଧ୍ୟକରେ । ମାତ୍ର ପ୍ରାୟବାଦ ଓ ପ୍ରତିରୋଧ ସର୍ବଦା ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ସମୂହ –ସ୍ଵାର୍ଥ ଜଡିତ ହେବା ବାଞ୍ଛନୀୟ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ “ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ତଥା “ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ “ ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ “ ସାମଗ୍ରିକ ଆନ୍ଦୋଳନ “ ଇତ୍ୟାଦି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରତିବାଦ ତଥା ପ୍ରତିରୋଧର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ।
(ଟ) ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ହେଲା , ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କର “ ଜାଣିବାର ଅଧିକାର ‘ । ପ୍ରଶାସନିକ ଗୋପନୀୟତା ଦୁର୍ନୀତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇଥାଏ । ତେଣୁ “ ମୁକ୍ତ –ଶାସନ ବା ମୁକ୍ତ ସରକାର “ ବା ସ୍ଵଚ୍ଛ ଶାସନ “ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ ।
ସେହିପରି , ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ହେଲା ସମାଜରୁ ଦୁର୍ନୀତିର ମୂଳ ଉତ୍ପାଟନ କରିବା ସେଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଦୃଢ ମନୋବଳ , ନାଗରିକ ସମାଜର ନେତୃତ୍ଵ ଓ ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ।
ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଅନ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ଅଛି କି
ଏହା ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରଶ୍ନ , ଯାହାର ଉତ୍ତର ପାଇବା ସେତେ ସହଜ ନୁହେଁ । ଗୋଲାପ ଫୁଲତି କଣ୍ଟାଯୁକ୍ତ ହେଲେ ନିଜର ସୁଗନ୍ଧ ପାଇଁ ସର୍ବତ୍ର ଆଦରଣୀୟ । ଲର୍ଡ ବ୍ରାଇସଙ୍କ ଯୁକ୍ତିରେ “ ଯଦି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦୋଷଯୁକ୍ତ , ତେବେ କେଉଁ ସରକାରଟି ଉତ୍ତମ ? ବର୍ଣ୍ଣସଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ହେଲା “ ଯଦି ମୋଟରଗାଡି ଅଚଳ ହୁଏ ତେବେ ବଳଦଗାଡି ଯେତେ ସୁଦୃଶ୍ୟ ହେଲେବି ତାକୁ ପୁଣି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଏକ ବୋକାମିର ପରିଚୟ ।
ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଧୀର ଓ ମନ୍ଥର ହେଲେ ବି ଏହା ଏକ “ ଦାୟିତ୍ଵସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ତଥା “ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ସରକାର, ଯାହାର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ । ଏକଛତ୍ରବାଦ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକଳ୍ପ ନୁହେଁ । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଉଦଜୀବିତ କରିବା ସହିତ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦୋଷ ଓ ଦୁର୍ବଳତାକୁ ସୁଧାରୀ ପାରିଲେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିବା ଅନାବଶ୍ୟକ ।
ଭାରତରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ରହିଛି କି
ସମ୍ପ୍ରତି ଭାରତରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅବକ୍ଷୟ ଦ୍ରୁତଗତିରେ ଘଟୁଛି । ଏହା ଏକ ଶୁଭ ଲକ୍ଷଣ ନୁହେଁ । କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରରେ ଅସ୍ଥିରତା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢି ଚାଲିଛି । ଦୁର୍ନୀତି , ସରକାରଙ୍କ ଅପାରଗତା , ନିର୍ବାଚନରେ ଭଗ୍ନ –ଜନାଦେଶ , ରାଜନୈତିକ ହିଂସା , ଦେଶ ସେବା ଓ ଦେଶଭକ୍ତିର ଅଭାବ , ବେକାରି,ନିରକ୍ଷରତା, ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ଅବକ୍ଷୟ ଓ ଅପସଂସ୍କୃତିର ଅନୁପ୍ରବେଶ, ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିର ଅଭାବ ଇତ୍ୟାଦି କେତେକ କାରଣ ଭାରତୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅବକ୍ଷୟ ପାଇଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଦାୟୀ ।
ଏବେ ସମୟ ଆସିଛି , ଆତ୍ମନିରୀକ୍ଷଣ କରିବା ପାଇଁ । ଆମର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଅଧିକ ଉନ୍ନତ ଓ ସୁଦୃଢ କରିବାକୁ ହେବ । ସେଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଛି – ନାଗରିକଙ୍କ ସାଧୁତା , ରାଜନେତା ଓ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଚ୍ଚୋଟପଣିଆ , ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧରେ ବିଶ୍ଵାସ , ନିଃସ୍ଵାର୍ଥ ଦେଶସେବା ଓ ଦେଶ ପାଇଁ ତ୍ୟାଗ ବା ଆତ୍ମୋତ୍ସର୍ଗ, ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ସର୍ବୋପରି ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଦୃଢ ବିଶ୍ଵାସ ସ୍ଥାପନ ଏବଂ ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସର ଦୃଢତା ।
ଆଧାର – ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ , ଓଡିଶା
Last Modified : 6/21/2020