ସାକ୍ଷାତକାରରେ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜର ଭୂମିକା

ନିଯୁକ୍ତି ଲାଗି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ

ସାରା ବିଶ୍ଵରେ ସରକାରୀ ଏବଂ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ଲାଗି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେବଳ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାର ଯୋଗେ ଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଚୟନ କରାଯାଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ସରକାରୀ ତଥା ରାଷ୍ଟ୍ରାଯତ୍ତ ଉଦ୍ୟୋଗରେ ନିଯୁକ୍ତି ଲାଗି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଲିଖିତ ପରୀକ୍ଷା, ଗ୍ରୁପ ଡିସେକସନ୍ ଏବଂ ଶେଷରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାର ଦେବାକୁ ହୁଏ । ଏକ ସମ୍ମାନଜନକ ଚାକିରି ପାଇବା ପାଇଁ ଅନେକ ସ୍ଵପ୍ନ ଦେଖିଥାନ୍ତି ।

ମାତ୍ର ଯଦି କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀ ସମସ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ବାଧିଥାଏ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତାକାରରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସତ୍ତେ ମଧ୍ୟ କାହିଁକି ସଫଳତା ମିଳିଲା ନାହିଁ ବୋଲି ଅନେକ ପ୍ରାର୍ଥୀ ନିଜକୁ ପଚାରିଥାନ୍ତି । ଅନେକ ପକ୍ଷପାତିତା ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ସିଷ୍ଟମକୁ ମଧ୍ୟ ଦୋଷ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଅନେକେ ଯୁକ୍ତି ବାଢିଥାନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଶ୍ନ କଠିନ ଥିବା ସତ୍ତେ ଠିକ୍। ଉତ୍ତର ରଖିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସାକ୍ଷାତକାର ନେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ପାରିଲା ନାହିଁ କାହିଁକି ? ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୁଏତ କିଛି ଭୁଲ କରିଥାଇପାରନ୍ତି । ଅନ୍ତିମ ସ୍ତରକୁ ଯାଇ କଣ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥିମାନେ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ବିଫଳ ହୋଇଥାନ୍ତି ତାହା ଆଜିର ବିଷୟବସ୍ତୁ । ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ସଫଳତା ଲାଗ ୩ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବିଚାର କରିବାକୁ ହେବ । ଜଣେ ୫୫, ୩୮ ଏବଂ ୭ ଫର୍ମୁଲାକୁ ଆପଣାଇଲେ ଯାଇ ସଫଳତା ପାଇପାରିବେ ବୋଲି ଏମାନେ କୁହନ୍ତି । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ବତି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ୫୫%, ସ୍ଵର ଏବଂ ଟ୍ରୋନ ୩୮% ଏବଂ ଠିକ୍। ଉତ୍ତରର ଭାଗ ମାତ୍ର ୭% ରହିଛି ।

ସାକ୍ଷାତକାର ଶାରୀରିକ ଭାବଭଙ୍ଗୀ ଏବଂ ହାବଭାବ ଉପରେ ନିର୍ଭର

ସାକ୍ଷାତକାରରେ ସଫଳତା ଏବଂ ବିଫଳତା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ଶାରୀରିକ ଭାବଭଙ୍ଗୀ ଏବଂ ହାବଭାବ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଏହା ପ୍ରାୟ ଅନେକ ଜାଣି ନ ଥିବେ । ଏହି ବିଷୟଗୁଡିକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ତଥା ବ୍ୟବହାରରେ ପରିସ୍ଫୁଟିତ ହୋଇଥାଏ । ସେହିପରି ଉତ୍ତମ ଯୋଗାଯୋଗ, ଠିକ୍ ଉତ୍ତର ରଖିବା, ସକାରାତ୍ମକ ଭାବଭଙ୍ଗୀ ଭଳି ୩ ପ୍ରମୁଖ ବିଷୟକୁ ଧ୍ୟାନ ଦେଲେ ଯାଇ ଜଣେ ସଫଳତା ପାଇବାର ଆଶା ରଖି ପାରିବେ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ କିମ୍ବା ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଥାନ୍ତୁ ପଛକେ ତାଙ୍କୁ ପଦୋନ୍ନତି କିମ୍ବା ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ଵ ମିଳି ନଥାଏ । ଏହାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ହୋଇପାରେ । ନିଜକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ବିଫଳତା ଯୋଗୁ ତାଙ୍କୁ କମ୍ପାନୀ ଗୁରୁଦାୟିତ୍ଵ ଦେଇ ନ ଥାଏ । ସାକ୍ଷାତକାର ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଫର୍ମୁଲା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ଠିକ୍ ନ ସଫଳତା ମିଳିବା କଠିନ ହୋଇ ପଡେ । ଏହି ସମସ୍ୟା ଅନେକଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖା ଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ବୁଝିବାକୁ ହେବ । କେବଳ ଡିଗ୍ରୀ କିମ୍ବା ଶିକ୍ଷାଗତ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଲାଭ କରିଲେ ଯେ ନିଯୁକ୍ତି ମିଳିଯିବ ତାହା ଚିନ୍ତା କରିଲେ ହେବ ନାହିଁ । ଯେତେବେଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାର୍ଥୀ କୌଣସି ସଂସ୍ଥା ଲାଗି ନିଜକୁ ଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବାନ ବୋଲି ନିଜକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରି ପାରିବେ ନାହିଁ ନିଯୁକ୍ତି ଲାଭ କରିବା ତାଙ୍କ ପକ୍ଷେ କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡିବ ।

ଯୋଗାଯୋଗ ସାଧାରଣତଃ ୨ ପ୍ରକାର ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ଭାଷାଗତ ବା ମୌଖିକ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ଦ୍ଵାରା । ଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଶୁଣୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜର ଭାବକୁ ବୁଝାଇପାରିଲେ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ଯୋଗାଯୋଗ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଫଳ ହୋଇଥାଏ । ବେଳେ ବେଳେ ଆମର ଏହି ଭାଷାଗତ ଯୋଗାଯୋଗ ସହ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ର ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଯୋଗାଯୋଗକୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିଥାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ରହିଛି । ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ଯୋଗାଯୋଗକୁ ବଳିଷ୍ଠ କରିଥାଏ । ଆମେ ଦୁଃଖ, ରାଗ, ଖୁସି ଅଛୁ କି ନାହିଁ ଏହା ଶାରୀରିକ ଭଙ୍ଗୀରୁ ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଏପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯଦି ଆମେ ସାକ୍ଷାତକାରର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ଯାଉଥାଉ ତେବେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସକାରାତ୍ମକ ମନୋଭାବ, ଆତ୍ମବିଶ୍ଵାସ ଏବଂ ଉପସ୍ଥିତ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ହୋଇ ପାରିଲେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବାରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ।

୫୫,୩୮ ଏବଂ ୭ ଫର୍ମୁଲା ମଧ୍ୟରୁ ଶାରୀରିକ ଭାବଭଙ୍ଗୀର ଗୁରୁତ୍ଵ ୫୫% ରହିଛି। ଏହି ଭଳି ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଲାଗି ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମାତ୍ର ୧-୨ % ପ୍ରାର୍ଥୀ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ସଫଳ ହୋଇଥାନ୍ତି । ସେହିଭଳି ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା, ଭାରତୀୟ ପୋଲିସ ସେବାରେ ଅନେକ ପ୍ରାର୍ଥୀ ମୁଖ୍ୟ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମାତ୍ର ୧୮୦ - ୧୯୦ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରମୁଖ ଗ୍ୟାଙ୍କ ମିଳିଥାଏ । ସାକ୍ଷାତକାରରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ମାନେ ସକାରାତ୍ମକ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍‌କୁ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇ ନ ଥାନ୍ତି । ଫଳରେ ସେମାନେ ସଫଳତା ପାଇବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇ ନ ଥାନ୍ତି ।

କୌଣସି ସଂସ୍ଥା ଲାଗି ମାନବ ସମ୍ବଳର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି। ସଂସ୍ଥାଗୁଡିକ ଏଭଳି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଚୟନ କରିବେ ନାହିଁ ଯେଉଁମାନେ ଭବିଷ୍ୟତରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବେ । ଯଦି କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କର ହାବଭାବ ଏବଂ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ଠିକ୍ ନ ଥାଏ। ଏହା ଅନୁଷ୍ଠାନ ଲାଗି ଆଗକୁ ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ଏହି କର୍ମଚାରୀମାନେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଖଳ ପ୍ରକୃତିର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହ ମିଳିତ ହୋଇ ସଂସ୍ଥାକୁ କ୍ଷତି ମଧ୍ୟ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା ମଧ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି ।

ଖରାପ ଶାରୀରିକ ପରିଭାଷାକୁ କିପରି ଚିହ୍ନଟ କରିବେ ଏବଂ ଏହାକୁ କିଭଳି ସୁଧାରିବେ

ନିଜର ଦୁର୍ବଳତାକୁ ଜାଣି ଏହାକୁ ସୁଧାରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଶାରୀରିକ ପରିଭାଷାକୁ ମଧ୍ୟ ନିରନ୍ତର ଭାବରେ ଲାଗିଲେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ନିଜର ଭିଡିଓ ନେଇ ଏହାକୁ ତର୍ଜମା କରନ୍ତୁ । ମକ୍ ଇଣ୍ଟରଭ୍ୟୁର ସାହାରା ନିଅନ୍ତୁ । ଆପଣଙ୍କ ପରିସରରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଏହା ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାନ୍ତୁ । ତାଙ୍କ ଠାରୁ ପରାମର୍ଶ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହ ଅସୁବିଧାକୁ ଦୂର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିପାରିବେ ।

ଏଥି ସହ ଜଡିତ କେତେକ ପ୍ରମୁଖ ଦିଗ ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ହେବ ସେଗୁଡିକ ହେଲା :-

• ପ୍ରଥମେ ସାକ୍ଷାତକାର ହେଉଥିବା ଚାମ୍ବର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କଲା ବେଳେ କିପରି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧନ କରିବେ ତାହା ଉପରେ ଯତ୍ନବାନ ହେବାକୁ ହେବ । ପ୍ରାର୍ଥୀ କେଉଁଭଳି ୱିସ୍ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ବସିବା ଲାଗି କେଉଁଭଳି ଭାବରେ ଅନୁମତି ମାଗୁଛନ୍ତି ସେ ଉପରେ ଅନେକଙ୍କ ନଜର ରହିଥାଏ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ଜଣା ଯାଇଥାଏ ।
• ସାକ୍ଷାତକାରରେ ହ୍ୟାଣ୍ଡସେକର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଛି। ପ୍ରାଥମିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଯଦିଓ ଏହାକୁ ବିଚାର କରାଯାଇ ନ ଥାଏ। ସାକ୍ଷାତକାର ଶେଷରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ହ୍ୟାଣ୍ଡସେକ୍ ପାଇଁ ହାତ ବଢାଇ ପାରନ୍ତି । ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ସଙ୍କେତ ନ ପାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିପାରନ୍ତି । ଆସିବା ସମୟରେ ଗୁଡ ବାଏ, ଥ୍ୟାଙ୍କ ୟୁ ଭଳି ୱିସ୍ କରିବାକୁ ଯେପରି ନ ଭୁଲନ୍ତି । ମନେରଖନ୍ତୁ ଜୋରରେ ହ୍ୟାଣ୍ଡସେକ୍ କରିବେ ନାହିଁ।
• ଅନେକ ସମୟରେ ଦେଖା ଯାଇଥାଏ। ଆମେ ହାତକୁ ବହୁତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ମୁଭମେଣ୍ଟ କରିଥାଉ । ଯୋଗାଯୋଗକୁ ଅଧିକ ଜୀବନ୍ତ ବନାଇବା ଲାଗ। କେହି କେହି ଆଗ୍ରେସିଭ ଭାବରେ ହାତକୁ ଅଧିକ ଚଳାଇଥାନ୍ତି । ଯୋଗାଯୋଗକୁ ବଳିଷ୍ଟ କରିବା ଲାଗି ହାତର ପରିଚାଳନା ଜରୁରୀ ମାତ୍ର ଅଧିକ ନୁହେଁ।
• ଅକାରଣ ବଶତଃ ତଥା ଅନେକବାର ମୁଣ୍ଡ ଟୁଙ୍ଗାରିବା ଏକ ଖରାପ ଶାରୀରିକ ଭଙ୍ଗୀ । ସାକ୍ଷାତକାରରେ ମୁଣ୍ଡକୁ ସିଧା ରଖନ୍ତୁ । ମୁଣ୍ଡ ତଳକୁ କରି ବସନ୍ତୁ ନାହିଁ ।
• ଅନ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବାରେ ଆଖିର ଭୂମିକା ରହିଛି। ସାକ୍ଷାତକାର ସମୟରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ସହ ଆଖ୍ ସହ ଆଖ୍ ମିଶାଇ କଥା ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ । ବିନା କୌଣସି କାରଣରେ ସାକ୍ଷାତକାର ସମୟରେ ଅନ୍ୟ ଦିଗକୁ ଅନାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏପରି କରୁଥିବା ଲୋକ ଭରସାଯୋଗ୍ୟ ନୁହନ୍ତି ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ସାକ୍ଷାତକାରରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କୁ ଇମ୍ପ୍ରେସ କରିବା ଲାଗି ପ୍ରାର୍ଥୀ ଅନେକ ସମୟରେ ନକଲି ଭାବଭଙ୍ଗୀ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ୱାୱ, ଓହ ମାଇଁ ଗଡ଼୍ ଭଳି ଶବ୍ଦ ମାନ କହିଥାନ୍ତି । ଏପରି କହିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ନିଜର ପ୍ରକୃତପଣକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ । ନାଚୁରାଲ, ଶାନ୍ତଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ । ଅତ୍ୟଧିକ ଫେସିଆଲ୍ ଏକ୍ସପ୍ରେଶନ୍ ଦେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସୁବିଧାବାଦୀ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଇଥାଏ ।
• ସାକ୍ଷାତକାରର ରୁମ୍ ରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ମାତ୍ରେ ବସିବା ପରେ ଯଦି ଟେବୁଲ ଉପରେ ନଇଁ ପଡନ୍ତି। ଏହା ଏକ ଖରାପ ବଡି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ । କେତେକ ସମୟରେ ଆମେ ଟେବୁଲକୁ ଟ୍ୟାପ ମଧ୍ୟ କରିଥାଉ । ଏପରି କରିବା ଅନୁଚିତ । ନିଜ ସହ ନେଇଥିବା ଫାଇଲକୁ ଦେଖାଇବାକୁ କୁହାଗଲେ ଏହାକୁ ଟେବୁଲ ଉପରେ ରଖି ପାରିବେ । ସେହିଭଳି ଲୁଜ୍ ହୋଇ ବସିବା ଏକ ପାଖିଆ ହୋଇ ବସିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ଖରାପ ବଢି ଲାଙ୍ଗୁଏଜ୍ । ଅପର ପକ୍ଷରେ ଆଙ୍ଗୁଠିକୁ ମୁହଁରେ କେଶ, ନାକ, କାନ, ଆଖୁରେ ସ୍ପର୍ଶ କରିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ ।
• ଅନେକ ପ୍ରାର୍ଥୀ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ସେମାନଙ୍କ ଗୋଡକୁ ଗୋଡ ଛନ୍ଦି ଜୋରରେ ମର୍ଦ୍ଦନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହା ଏକ ଭଲ ଲକ୍ଷଣ ନୁହେଁ। ଏହାକୁ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ଅନେକ ନର୍ଭସରେ ଏହାକୁ କରିଥାନ୍ତି। ଏହାକୁ ସାକ୍ଷାତକାର ସମୟରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବା ଉଚିତ । ଏଭଳି କିଛି ବିଷୟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖ୍ ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଇଣ୍ଟରଭ୍ରାରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ ।

ସଂଗୃହିତ - ପ.କ୍ ପ୍ରମାନିକ