ପାରାଘାସ
ଉପକ୍ରମ
ପାରାଘାସର ଅନ୍ୟନାମଗୁଡିକ ହେଉଛି, ପାଣିଘାସ, ମରିସିସ୍ ଘାସ ବା ଆଙ୍ଗୋଲା ଘାସ ।ପାରା ଘାସ ଗୋଟିଏ ଅର୍ଦ୍ଧଜଳକ ଘାସ । ଖାଲ ଓ ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ଜମିରେ ଏହି ଘାସ ଭଲ ବଢେ । ଆର୍ଦ୍ର ଓ ଉଷ୍ମ ମଣ୍ଡଳୀୟ ଜଳବାୟୁରେ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଏ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପାରା ଘାସ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଉତ୍ତମ – ଅଧିକ ଅମଳକ୍ଷମ ଗୋ ଖାଦ୍ୟ । ପାରାଘାସର ବଂଶବିସ୍ତାର ସହଜ ହୋଇଥିବାରୁ ପୃଥିବୀର ଅନେକ ଦେଶରେ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଉଅଛି । ଏହି ଘାସକୁ କଞ୍ଚା ଅବସ୍ଥାରେ କାଟି ଗୋରୁ ଗାଈଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ । ଗଛ ୬୦-୭୫ ସେ.ମି. ଉଚ୍ଚ ହେଲେ ଘାସ କାଟି ଦେବା ଉଚିତ । ଡେରିରେ କାଟିଲେ ଘାସ ତନ୍ତୁମୟ ହୋଇଯାଏ ଓ ଏହାର ଗୁଣାତ୍ମକମାନ ହ୍ରାସପାଏ ।
ଉଦ୍ଭବ କେନ୍ଦ୍ର
ପଶ୍ଚିମ ଆଫ୍ରିକା ।
ଉଦ୍ଭିଦ ବର୍ଣ୍ଣନା
ପାରାଘାସ ଏପୋଏସି ବଂଶଜ । ପ୍ରଜାତି- ବ୍ରାଚିଆରିଆ, ଜାତି-ମ୍ୟୁଟିକା ।
ପାରଘାସ ଗୋଟିଏ ବହୁବାର୍ଷିକ ବୁଦାଳିଆ ଘାସ । ଧାବକ କାଣ୍ଡ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହା ମାଡିଯାଏ । ଧାବକ କାଣ୍ଡର ପ୍ରତ୍ୟକ ଗଣ୍ଠିରୁ ଅନେକ ଛେରା ବାହାରେ । ଫୁଲ ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ କାଣ୍ଡଗୁଡିକର ଉଚ୍ଚତା ୧-୨ ମିଟର ହୋଇଥାଏ । କାଣ୍ଡଗୁଡିକ ସଲଗ୍ନ ପତ୍ରବହୁଳ, କୋମଳ, ପୋଲା ଓ ଚିକ୍କଣ । ଗଣ୍ଠିଗୁଡିକ ଲୋମଶ ପତ୍ର ଫଳକ ଗାଢ ସବୁଜ, ୨୫-୩୦ ସେ.ମି. ଲମ୍ବା ଓ ୧-୨ ସେ.ମି. ଓସାର, କେଣ୍ଡା ଗୁଡିକ ପ୍ରାୟ ୧୫ ସେ.ମି. ଲମ୍ବ । ଫୁଲଗୁଡିକ ପ୍ରାୟ ୩ ସେ.ମି. ଲମ୍ବ ଓ ସାମାନ୍ୟ ହଳଦିଆ । ପାରାଘାସ ଆଲୋକ ସମ୍ବେଦ । ଏଣୁ ଛୋଟ ଦିନ ଆସିଲେ ଫୁଲ ଧରେ । ପାରାଘାସରେ ପ୍ରଚୁର ଫୁଲ ହୁଏ । ମଞ୍ଜି ଗୁଡିକର ଅଙ୍କୁର କ୍ଷମତା ବହୁତ କମ୍ । କେଣ୍ଡା ଗୁଡିକ ଅକ୍ଟୋବର ମାସରୁ ନଭେମ୍ବର ମାସ ଭିତରେ ପରିପକ୍ଵ ହୁଏ ।
ଋତୁ ଓ ଜଳବାୟୁ
ଉଷ୍ଣ ଓ ଆର୍ଦ୍ର ବାୟୁ ପାରାଘାସ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ । ଏହି ଘାସ ପାଇଁ ବାର୍ଷିକ ବୃଷ୍ଟିପାତ ୧୦୦୦-୧୫୦୦ ମି.ମି. ଅନୁକୂଳ । ପାରାଘାସ ଅତି ଜଳାଶକ୍ତି ଅବସ୍ଥା ଓ ବନ୍ୟା ସହ୍ୟ କରିପାରେ । ଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁ ବା ଅର୍ଦ୍ଧଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁରେ ପାରାଘାସ ଭଲ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହି ଘାସ ୧୫୦ ସେଲସିୟସ କମ୍ ଉତ୍ତାପ ସହ୍ୟ କରିପାରେ ନାହିଁ । ଉପକ୍ରାନ୍ତିୟ ଜଳବାୟୁରେ ପାରାଘାସ ଶୀତଦିନେ ବଢିପାରେ ନାହିଁ ।
ମୃତ୍ତିକା
ଉର୍ବର ମଟାଳ ଦୋରସା ମାଟି ପାରା ଘାସ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ । ପାଣି ସୁବିଧା ଥିଲେ ବାଲିଆ ମାଟିରେ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଲୁଣି ବା କ୍ଷାରୀ ମାଟିରେ ଏହା ବଢି ପାରେ । ଲୁଣି ବା କ୍ଷାରୀ ମାଟି ଆବାଦ ପାଇଁ ପାରାଘାସ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି
ପ୍ରଥମ ଚାଷ ଲୁହା ଲଙ୍ଗଳରେ କରି ପରେ ଥାଳିଆ ବିଦା କିମ୍ବା ଦେଶୀ ଲଙ୍ଗଳ ଦ୍ଵାରା ୩-୪ ଓଡ ଚାଷ କରି ଜମିରୁ ଅନାବନା ଘାସ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବାହାର କରି ମାଟିକୁ ଗୁଣ୍ଡା କରି ସମତୁଲ କରିଦେବାକୁ ହେବ । କାରଣ ପାରା ଘାସ ଠାରେ ଲଗାଇଲେ ଏହା ଜମିରେ ୩-୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ । ଜମିକୁ ସାମାନ୍ୟ ଗଡାଣିଆ କଲେ ଜଳ ସହଜରେ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଯିବ । ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ଜମିରେ ମଧ୍ୟ ପାରା ଘାସ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
ବିହନ
ପାରା ଘାସ ମଞ୍ଜିକୁ ବିହନ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । କିନ୍ତୁ ମଞ୍ଜିର ଜିବ୍ୟତା ବହୁତ କମ ଥିବାରୁ କାଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ବା ଛେରା ସଲଗ୍ନ ଧାବକ କାଣ୍ଡର ଗଣ୍ଠି ଗୁଡିକୁ ବିହନ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏହି କାଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ଲଗାଇଲେ କମଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ ।
ବିହନ ଲଗାଇବା ସମୟ
‘ମେ’ ଠାରୁ ଜୁନ ମାସ ପାରା ଘାସ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ ।
ଲଗାଇବା ପ୍ରଣାଳୀ
୧୫-୩୦ ସେ.ମି. ଦୈଘ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ କାଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡକୁ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହା ତେରେଚ୍ଛା ଭାବେ କାଟି ତେରେଚ୍ଛା ଭାବେ ଲଗାଯାଏ । ଗଛକୁ ଗଛ ବ୍ୟବଧାନ ୫୦-୬୦ ସେ.ମି. ରଖାଯାଏ । ପ୍ରତି ୩-୪ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଦେଶୀ ଲଙ୍ଗଳ ବା ଥାଳିଆ ବିଦା ଦ୍ଵାରା ଚାଷ କରିବା ଦ୍ଵାରା ପୁରୁଣା ଓ ଟାଣ ଚେରୁଆ କାଣ୍ଡ ଗୁଡିକ କାଟି ହୋଇଯାଏ । ଫଳରେ ସେହି ସ୍ଥାନର ନୂତନ ଗଛ ବଢେ ।
ବିହନ ପରିମାଣ
ଧାଡିରୁ ଧାଡି ବ୍ୟବଧାନ ୫୦ସେ.ମି. ହେକ୍ଟର ପିଛା ଗଛ ସଂଖ୍ୟା ୪୦,୦୦୦ ରହିବା ଉଚିତ । ଏଥିପାଇଁ ୬ କୁଇଣ୍ଟାଲ ଖଣ୍ଡ ଦରକାର । ଧାଡିକୁ ଧାଡି ୬୦ ସେ.ମି. ରହିଲେ ଜମିରେ ଗଛ ସଂଖ୍ୟା ୨୭,୦୦୦ ରହିବ । ଏଥିପାଇଁ ପୁଆ ଚାରି କୁଇଣ୍ଟାଲ ଲାଗିବ ।
ଖତ ଓ ସାର
ଗୋବରଖତ, କମ୍ପୋଷ୍ଟ ବ ଗୋଶାଳାର ମୂତ୍ର ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ପାରା ଘାସ ଭଲ ବଢେ । ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେବଳ ଜୈବିକ ଖତ ପ୍ରୟୋଗ କରି ପାରା ଘାସ ଚାଷ କରାଯାଏ । ହେକ୍ଟର ପିଛା ୧୦ ଟନ ଗୋବର ଖତ ଲାଗିବ । ବର୍ଷାଦିନ ଆରମ୍ଭରେ ଏହି ଖତ ଦିଆଯାଏ । ମାଟିରେ ଫସଫରସ୍ ()( ) ଅଳ୍ପରୁ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଥିଲେ 30 କେଜି ଫସଫରସ୍ ଓ 30 କେଜି ପୋଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
ଜଳସେଚନ
ବାୟୁ ମଣ୍ଡଳର ଆର୍ଦ୍ରତା ଓ ତାପମାତ୍ରାକୁ ଲକ୍ଷ କରି ଫସଲର ସଂସ୍ଥାପନା ପାଇଁ ୨-୩ଟି ହାଲୁକା ଜଳ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଖରାଦିନେ ୧୦-୧୫ ଦିନ ଓ ଶୀତ ଦିନେ ୧୫-୨୦ ଦିନ ପରେ ପାଣି ଦିଆଯାଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପରେ ଶୀତ ଦିନ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଜମିକୁ କିଛି ଦିନ ପାଇଁ ଶୁଖାଇ ଦେବା ଉଚିତ । ମୃତ୍ତିକାରେ ଭଲ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ଦ୍ଵାରା ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥର ବିଘଟନ ସୂଚାରୁରୂପେ ହୋଇଥାଏ । ପାରାଘାସ ଗୋଟିଏ ଟାଣୁଆ ଘାସ ପ୍ରଥମେ ୨ ମାସରେ କିଆରିରୁ ଅନାବନା ଘାସ ବାହାର କରିଦେବା ଉଚିତ । ଧାଡିରେ ଲଗାଇଥିବା ପାରାଘାସକୁ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଥରେ ବା ଦୁଇ ଥର କୋଡା ଖୁସା ଓ ବଛା ବଛି କରିବା ଉଚିତ ।
ଗୋଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଫସଲ କାଟ
ପାରା ଘାସ ଲଗାଇବାର ୯୦ ଦିନ ପରେ ୬୦-୬୭ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଉଚ୍ଚ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସମୟରେ 'ଦାଆ' ରେ ପାରା ଘାସ କାଟିଦିଆଯାଏ ।
ମୃତ୍ତିକା ଜଳବାଯୁ ଓ ଖତ ସାର ପ୍ରୟୋଗକୁ ନେଇ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଟ ଗୁଡିକ ୪-୬ ସପ୍ତାହ ଅନ୍ତରରେ ନିଆଯାଏ । ଠିକ୍ ସମୟରେ ନ କାଟିଲେ ଘାସ ତନ୍ତୁ ପଚା ହୋଇଯାଏ । ପ୍ରତି କାଟରୁ ୧୫-୨୫ ଟଜ କଞ୍ଚା ଖାଦ୍ଯ ମିଳେ । କେଣ୍ଡା ଅକ୍ଟୋବର-ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ଅମଳ କରାଯାଏ । ପାରାଘାସର ବିହନ ଉତ୍ପାଦିକା ଶକ୍ତି ବହୁତ କମ୍ ଥିବାରୁ ହେକ୍ଟର ପିଛା ୧୨-୩୦ କେଜି ବିହନ ଆଦାୟ ହୁଏ । ମଞ୍ଜି ଅମଳ ଡେରି କଲେ ମଞ୍ଜିର ଗଜା ହେବା ଶକ୍ତି କମିଯାଏ ।ଆଧାର- ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ
Last Modified : 10/9/2019
