ଟିକା କରଣ

ଟିକା

ଟିକା ଏକ ଜୈବିକ ତିଆରି ପଦାର୍ଥ ଯାହା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତିରୋଧ ଶକ୍ତି ବଢାଏ । ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁ ସହ ଟିକାର ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରହେ । ଏହା ଦୂର୍ବଳ ବା ମୃତ ଜୀବାଣୁରୁ, ଏହାର ବାହ୍ୟ ପ୍ରୋଟିନରୁ (Surface protein) ଓ ଏହାର ବିଷରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ଏହାକୁ ଏଜେଣ୍ଟ କୁହାଯାଇପାରେ । ଏହି ଏଜେଣ୍ଟ ଶରୀରର ପ୍ରତିରୋଧ ବିଭାଗକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରାଏ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏହି ବାହ୍ୟ ପଦାର୍ଥକୁ ଚିହ୍ନି ଶରୀର ମନେ ରଖେ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ।

ଟିକା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଅଛି : -

1. ପ୍ରାକ-ରୋଗ ଟିକା ।
2. ଚିକିତ୍ସା ନିମିତ୍ତ ଟିକା ।

ଭବିଷ୍ୟତରେ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଜୀବାଣୁ ଦ୍ଵାରା ରୋଗ ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରାକ ରୋଗ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । କର୍କଟ ରୋଗ ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି ଗବେଷଣା ଚାଲିଛି । ଏଡ଼ୱାର୍ଡ ଜେନର ୧୭୯୬ ମସିହାରେ ଟିକା ବା ଭାକସିନ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ।

ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ଵର ଟିକା

ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ୱର ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ୱର ବା ଟାଇଫଏଡ ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଟିକା ମିଳେ ଯଥା: ପାଟିରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଜୀବନ୍ତ ଟିକା ନାମ ଟିୱାଇ୨୧ଏଓ, ଭିଆଇ କାପସୁଲାର ପଲିସାକାରାଇଡ ଟିକା ଯାହା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ସବ ୟୁନିଟ ଟିକା । ଏହି ଟିକା ୩୦ ରୁ ୮୦ % କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ୩ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ।

ଏହି ରୋଗ ପ୍ରବଣ ଇଲାକାରେ ସବୁ ପିଲାଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ) ସୁପାରିସ କରୁଛି । ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଉଛି । ଟିକା ଅଭିଯାନ ମଧ୍ୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ରୋଗ ମଡ଼କ ପ୍ରତିରୋଧ କରାଯାଇପାରେ । ପ୍ରତି ୧ ରୁ ୭ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଟିକା ଦେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ରୋଗ ପ୍ରବଣ ଇଲାକାକୁ ଯାଉଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ନେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ ।

ପ୍ରଚଳିତ ଟାଇଫଏଡ ଟିକା ଅତି ନିରାପଦ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଦିଆଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୋଇପାରେ । ଏଚଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଦେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ନିରାପଦ ଓ ଲକ୍ଷଣ ନ ବାହାରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦିଆଯାଇପାରେ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହି ଟିକାର ଭୂମିକା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନି । ୧୮୯୬ରେ ଆଲମ୍ରୋଥ ଏଡ‌ୱାର୍ଡ ରାଇଟ, ରିଚାର୍ଡ ଫିଫର ଓ ଉଇଲହେମ କୋଲେ ପ୍ରଥମେ ଏହି ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯୋଗୁ ନୂତନ ସଂସ୍କରଣ ଟିକା ଅଧୁନା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଉଛି । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ୨୦୧୪ ସୁଦ୍ଧା ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୪.୪୪ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ରୁ ୫୦ ଡଲାର ।

ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ଟିକା

ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ରୋଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । ପ୍ରତି ଦୁଇ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଏହି ଟିକାର ନୂଆ ସଂସ୍କରଣ ତିଆରି ହୁଏ ଯେହେତୁ ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ଭୂତାଣୁଶୀଘ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ । ଅଧିକାଂଶ ଟିକା ସାମାନ୍ୟରୁ ଉଚ୍ଚ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ କିନ୍ତୁ ଏହା ପ୍ରତି ବର୍ଷ ବଦଳେ । ୬୫ ବର୍ଷୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଠାରେ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ଦୁର୍ବଳ । ଏହି ରୋଗ ଯୋଗୁ ହାରାହାରି ଅଧା ଦିନର କାମହାନୀ ହୁଏ । ଟିକା ନେଇଥିବା ପିଲାଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସୁଥିବା ପିଲାଙ୍କର ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ହୁଏ ।

ଉଭୟ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଓ ସେଣ୍ଟର ଫର ଡିଜିଜ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ଆଣ୍ଡ ପ୍ରିଭେନସନ ମିଳିତ ଭାବରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ୬ମାସ ବୟସ ପରେ ବାର୍ଷିକ ଥରେ ଏହି ଟିକା ନେବାକୁ ସୁପାରିସ କରନ୍ତି । ବିଶେଷତଃ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ, ୬ ମାସରୁ ୫ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଥିଲେ, ସ୍ଥାନୀୟ ଆମେରିକା ଲୋକ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀ ମାନେ ନିତାନ୍ତ ଏହି ଟିକା ନେବା ଉଚିତ ।

ଏହି ଟିକା ସାଧାରଣତଃ ନିରାପଦ । ୫ ରୁ ୧୦% ପିଲାଙ୍କର ଜ୍ୱର ମାଂସପେଶୀ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ ଓ ଥକ୍କା ଲାଗେ । ଅଧିକ ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ନିୟୁତରେ ଜଣକୁ ଗୁଲେନ-ବାରେ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମହୁଏ । ଅଣ୍ଡା ପ୍ରତି ଅତ୍ୟଧିକ ଆଲର୍ଜି (ଆନାଫାଇକ୍‌ସିସ୍) ଥିବା ଲୋକ‌ଙ୍କୁ ଓ ପୂର୍ବ ସଂସ୍କରଣ ଥିବା ଟିକା ଦେବାକୁ ନିଷେଧ କରାଯାଏ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଟିକା ମିଳେ, ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଓ ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ । ଗର୍ଭିଣୀମାନଙ୍କୁ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଭୂତାଣୁ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । ଏହା ତିନି ଆକାରରେ ମିଳେ : ମାଂସପେଶୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ, ନାକ ସ୍ପ୍ରେ ବା ଫୁଆରା ଆକାର ବା ଚର୍ମ ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାର ।

ଇନଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା ନିମନ୍ତେ ଟିକା ଦେବା ୧୯୩୦ରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଆମେରିକାରେ ବ‌ହୁଳ ଭାବରେ ସନ ୧୯୪୫ରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।  ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୫.୨୫ ଡଲାର ଥିଲା ।  ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ୨୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ କମ୍ ।

ଏଚଆଇବି ଟିକା

ହେମୋଫାଇଲସ୍ ଇନ୍‌ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜି ଟାଇପ ବି ଟିକା ହେମୋଫାଇଲସ୍ ଇନ୍‌ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜି ଟାଇପ ବି ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । ଯେଉଁ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହି ଟିକା ନିୟମିତ ଭାବରେ ଦିଆଯାଏ ସେଠାରେ ଏହି ରୋଗ ୯୦ %ରୁ ଅଧିକ କମିଯାଇଛି । ଏହା ଫଳରେ ମେନିଞ୍ଜାଇଟିସ୍, ନିମୋନିଆ ଓ ଏପିଗ୍ଲୋଟାଇଟିସ ରୋଗ ହାର କମିଛି ।

ଉଭୟ ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚଓ ଓ ସେଣ୍ଟର ଫର ଡିଜିଜ କଣ୍ଟ୍ରୋ ଆଣ୍ଡ ପ୍ରିଭେନ୍‌ସନ୍ ଏହି ଟିକା ନେବାପାଇଁ ସୁପାରିସ କରନ୍ତି । ଛଅ ମାସ ବୟସ ପୁରିବା ପୂର୍ବରୁ ୨ ବା ୩ ଡୋଜ ଦେବା ଉଚିତ । ପ୍ରଥମ ଡୋଜ ୬ ସପ୍ତାହ ବୟସ ବେଳେ ଓ ଆଉ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଡୋଜ ୪ ସପ୍ତାହ ଅନ୍ତରରେ ଅନ୍ୟ ଡୋଜ ଦେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ । ଦୁଇ ଡୋଜ ଦେଲେ ପରେ ଆଉ ଏକ ଡୋଜ ଦେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ । ମାଂସପେଶୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ୍ ଆକାରରେ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।

ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଧାରଣତଃ ନାହିଁ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଦେବା ସ୍ଥାନରେ ୨୦ ରୁ ୨୫ % ଲୋକଙ୍କର କଷ୍ଟ ହୁଏ ଓ ୨ % ଲୋକଙ୍କର ଜ୍ୱର ହୁଏ ।ସାଂଘାତିକ ଆଲର୍ଜୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହେବାର ସୂଚନା ନାହିଁ । ଏହି ଟିକା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ମିଳେ ଓ ଅନ୍ୟ ଟିକା ଯେପରିକି ଡିଫଥେରିଆ/ଟିଟାନସ୍/ପର୍ଟୁସିସ୍ ଟିକା ଓ ହେପାଟାଇଟିସ ବି ଟିକା ସ‌ହିତ ମିଶ୍ରିତ ଭାବରେ ମିଳେ । ଅଧୁନା ସମସ୍ତ ଏଚଆଇବି ଟିକା ମିଶ୍ରିତ ଟିକା ଭାବରେ ମିଳୁଛି ।

ପ୍ରାଥମିକ ଏଚଆଇବି ଟିକା ସନ ୧୯୭୭ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ଓ ପରେ ସନ ୧୯୯୦ରେ ଏହାକୁ ବଦଳେଇ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବୀ ଟିକା ତିଆରି କରାଗଲା । ସନ ୨୦୧୩ରେ ଏହାକୁ ୧୮୪ ଦେଶରେ ନିୟମିତ ହିସାବରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଗୋଟିଏ ଏଚଆଇବି ମିଶ୍ରିତ ପେଣ୍ଟାଭାଲେଣ୍ଟ ଟିକାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ସନ ୨୦୧୪ରେ ୧୫.୪୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଆମେରିକାରେ ଡୋଜ ପିଛା ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ରୁ ୫୦ ଡଲାର ।

ଏଚପିଭି ଟିକା

ହ୍ୟୁମ୍ୟାନ ପାପିଲୋମା ଭୂତାଣୁ (ଏଚପିଭି) ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା କେତେକ ପ୍ରକାର ହ୍ୟୁମ୍ୟାନ ପାପିଲୋମା ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ ।ମିଳୁଥିବା ଟିକା ୨ ବା ୪ ବା ୯ ପ୍ରକାର ଏଚପିଭି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ । ସବୁ ପ୍ରକାର ଟିକା ଅତି କମ୍‌ରେ ଏଚପିଭି ୧୬ ଓ ୧୮ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ ଯେହେତୁ ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଭୂତାଣୁ ଜରାୟୁ ଗ୍ରୀବା କର୍କଟ ରୋଗ ସଙ୍କଟର କାରଣ ହୋଇପାରେ । ଏହି ଟିକା ଯୋଗୁ ୭୦ % ଜରାୟୁ ଗ୍ରୀବା କର୍କଟ, ୮୦% ମଳାଶୟ କର୍କଟ, ୬୦ % ଯୋନୀପଥ କର୍କଟ, ୪୦ % ମହିଳା ଯୋନୀ କର୍କଟ ଓ ସମ୍ଭବତଃ କେତେକ ମୁଖ କର୍କଟ ରୋଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ମିଳେ ।

ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ସ‌ହିତ ଏଚପିଭି ଟିକା ସବୁ ସକ୍ଷମ ଦେଶରେ ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଛି । ବୟସ ଅନୁପାତରେ ଦୁଇ ବା ତିନି ଡୋଜ ଟିକା ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଝିଅମାନଙ୍କୁ ୯ ରୁ ୧୩ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଟିକା ଦେବା କଥା । ଏହି ଟିକା ଅତି କମ୍‌ରେ ୮ ବର୍ଷ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ । ଟିକା ନେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଜରାୟୁଗ୍ରିବା କର୍କଟ ସ୍କ୍ରୀନିଙ୍ଗ (Cervical cancer screening) କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଥରେ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇସାରିଲା ପରେ ଟିକା ଦେଲେ ଅକାମୀ ହୋଇଯାଏ ।

ଏଚପିଭି ଟିକା ବ‌ହୁତ ନିରାପଦ । ଇଞ୍ଜେକସନ ସ୍ଥାନରେ ୮୦ % ଲୋକଙ୍କର କଷ୍ଟ ହୁଏ । ସେହି ସ୍ଥାନଟି ଫୁଲିଯାଇପାରେ, ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ ଓ ଜ୍ୱର ହୋଇପାରେ । ଗୁଲେନ-ବାରେ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ସ‌ହିତ କୌଣସି ଲିଙ୍କ ମିଳିନାହିଁ ।

ପ୍ରଥମ ଏଚପିଭି ଟିକା ସନ ୨୦୦୬ରେ ମିଳିଲା । ସନ ୨୦୧୪ ସୁଦ୍ଧା ୫୮ ଟି ଦେଶ ଏହାକୁ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଦେଉଛନ୍ତି ବିଶେଷତଃ ଝିଅମାନଙ୍କୁ । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ଡୋଜ ପିଛା ୪୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨୦୦ ଡଲାର ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ । ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହା ଲାଭଜନ‌କ ହୁଏ ।

କଲେରା ଟିକା

କଲେରା ଟିକା କଲେରା ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ସୁଫଳ ଦିଏ ।  ଜନ୍ମର ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ୮୫ % କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ଓ ଏକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତି ୬୦ % କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ । ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଏହାର କାମ ୫୦ %ରୁ କମ ହୁଏ । ଜନ ସଂଖ୍ୟାର ଯଥେଷ୍ଟ ଲୋକ ଟିକା ନେଲେ ବାକି ଟିକା ନ ନେଇଥିବା ଲୋକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟିର ଉପକାରୀତା ପାଆନ୍ତି । ରୋଗ ସଂକଟ ଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆନୁସଙ୍ଗିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସ‌ହିତ ଏହା ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ସୁପାରିସ କରନ୍ତି । ପାଟିରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଟିକାର ଦୁଇ ବା ତିନି ଡୋଜ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ପୃଥିବୀର କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରର ଟିକା ମିଳେ ।

ପାଟି ଟିକା ସାଧାରଣତଃ ନିରାପଦ । ସାମାନ୍ୟ ପେଟ କଷ୍ଟ ବା ତରଳ ଝାଡ଼ା ହୋଇପାରେ । ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥଲେ ଓ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ନିରାପଦ । ଷାଠିଏଟି ଦେଶରେ ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାର ନିମନ୍ତେ ଲାଇସେନ୍ସ ମିଳିଛି । କଲେରା ହେଉଥିବା ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହି ଟିକା ଶସ୍ତାରେ ମିଳେ ।

୧୮୦୦ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ ପ୍ରଥମ କଲେରା ଟିକା ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଲାବୋରେଟୋରିରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ସେହି ଟିକା ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୋଇଥିଲା । ପାଟିରେ ଦିଆଯାଉଥିବା ଟିକା ବା ପାଟି ଟିକା ୧୯୯୦ ମସିହାରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ନିମନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠାନ ଏହାକୁ ଅତି ଆବଶ୍ୟକ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଛି । ଆମେରିକାରେ ଏହି ଟିକା ବାବଦ ଖର୍ଚ୍ଚ 0.୧ ରୁ ୪.0 ଡଲାର ମଧ୍ୟରେ ଲାଗେ ।

ଗାଲୁଆ ଟିକା

ଗାଲୁଆ ଟିକା (ଇଂରାଜୀରେ Mumps vaccines) ଗାଲୁଆ ରୋଗକୁ ନିରାପଦରେ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କୁ ଟିକା ଦେଇଦେଲେ ରୋଗ ଜଟିଳତା ହ୍ରାସ ପାଏ ।  ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ୯୦ % ଲୋକଙ୍କୁ ଟିକା ଦେଲେ ୮୫ % ଫଳପ୍ରଦ ହୁଏ । ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଦୁଇ ଡୋଜ ଟିକା ଦରକାର ହୁଏ । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଡୋଜ ୧୨ ରୁ ୧୮ ମାସିଆ ପିଲାକୁ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଡୋଜ ପିଲାଙ୍କୁ ୨ ରୁ ୬ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ଦିଆଯାଏ ।  ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ନ ଥାଇ ରୋଗୀ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ବି ଟିକା ଦେଲେ ଉପକାର ମିଳେ ।

ଏହା ଅତି ନିରାପଦ ଟିକା ଓ ଏହାର ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅତି ସାମାନ୍ୟ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଦେବା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର, କଷ୍ଟ ଓ ଫୁଲା ହୋଇପାରେ । କ୍ୱଚିତ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ । ସ୍ନାୟବିକ ପ୍ରଭାବ ଭଳି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଟିକା ସାଥୀରେ ଯୋଡ଼ିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରମାଣ ମିଳୁନି । ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିଲେ ଓ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହି ଟିକା ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଟିକା ନେଇଥିବା ମହିଳାଙ୍କର ଜନ୍ମିତ ଶିଶୁ ଉପରେ କୌଣସି ଖରାପ ଫଳପ୍ରଦ ହେବା ଲିଖିତ ନାହିଁ । ଚିକେନ ଜୀବକୋଷରେ ଏହି ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲେହେଁ ଅଣ୍ଡା ଆଲର୍ଜିଥିବା ଲୋକଙ୍କର କୌଣସି ଅସୁବିଧା ହୁଏନାହିଁ ।

ଅଧିକାଂଶ ବିକଶିତ ଦେଶ ଓ ଅନେକ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କର ଟିକା ପ୍ରୋଗ୍ରାମରେ ଏମ‌ଏମ‌ଆର ନାମରେ ମିଳିମିଳା ଟିକା ଓ ରୁବେଲା ଟିକା ସ‌ହିତ ଗାଲୁଆ ଟିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥାଏ ।  ପୂର୍ବୋକ୍ତ ଟିକା ସ‌ହିତ ହାଡ଼ଫୁଟି ଟିକା ମିଶେଇ ଏମ‌.ଏମ‌.ଆର.ଭି. ନାମରେ ମିଳୁଛି । ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ୧୧୦ ଦେଶ ଏହି ଟିକା ପ୍ରଚଳନ କରୁଥିଲେ । ବିସ୍ତୃତ ଟିକା ଦିଆଯାଉଥିବା ଇଲାକାମାନଙ୍କରେ ଏହି ରୋଗ ହାର ୯୦ % କମିଛି । ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଅଧା ବିଲିଅନ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦିଆଯାଇଛି ।

୧୯୪୮ରେ ଲାଇସେନ୍ସ ପାଇଥିବା ଗାଲୁଆ ଟିକା ସ୍ୱଳ୍ପ କାଳ ନିମନ୍ତେ ଫଳପ୍ରଦ ହେଉଥିଲେ । ୧୯୬୦ ଦଶକରେ ଉନ୍ନତ ଟିକା ବଜାର ନିମନ୍ତେ ତିଆରି ହେଲା । ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଟିକା ତିଆରି ହେଉଥିଲା କିନ୍ତୁ ପରେ ଦୁର୍ବଳ ଜୀବନ୍ତ ଟିକା ତିଆରି ହେଲା । ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ଔଷଧ ଚିଠା ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ନାମ ଲିଖିତ ଅଛି । ୨୦୦୭ ସୁଦ୍ଧା ଅନେକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି ।

ଜଳାତଙ୍କ ଟିକା

ଜଳାତଙ୍କ ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ଜଳାତଙ୍କ ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାକୁ ଦିଆଯାଏ ।  ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଏହି ଟିକା ମିଳୁଛି ଓ ସମସ୍ତ ଟିକା ବିପଦମୁକ୍ତ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । କୁକୁର ଓ ବାଦୁଡ଼ି କାମୁଡ଼ା ପୂର୍ବରୁ ଓ ଭୂତାଣୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାର କିଛି ଦିନ ପର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଦିଆଯାଏ । ତିନି ଡୋଜ ନେବା ପରେ ଦୀର୍ଘ କାଳ ନିମନ୍ତେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ରହେ । ମାଂସପେଶି ମଧ୍ୟରେ ବା ଚର୍ମରେ ଏହା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ଭୂତାଣୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ପରେ ଏହା ସ‌ହିତ ଜଳାତଙ୍କ ଇମ୍ମ୍ୟୁନୋଗ୍ଲୋବ୍ୟୁଲିନ ଦିଆଯାଏ । ଉଚ୍ଚ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଲୋକଙ୍କୁ ସଂସ୍ପର୍ଶ ପୂର୍ବରୁ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ମାନବ ଓ ଅନ୍ୟ ପଶୁମାନଙ୍କଠାରେ ଏହି ଟିକା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥାଏ । କୁକୁରଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦେଲେ ମାନବକୁ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।

ସମସ୍ତ ବୟସରେ ଏହି ଟିକା ନେବା ବିପଦମୁକ୍ତ । ପ୍ରାୟ ୩୦ ରୁ ୩୫% ଲୋକଙ୍କର ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନ ଲାଲ ହୋଇଯାଏ ଓ କଷ୍ଟ ହୁଏ । ପ୍ରାୟ ୫ରୁ ୧୦ % ଲୋକଙ୍କର ଜ୍ୱର, ମୁଣ୍ଡବଥା, ବା ଅଇ ହୁଏ । ଭୂତାଣୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ପରେ ଏହା ନେବାକୁ କୌଣସି ନିଷେଧ ନାହିଁ । ଅଧିକାଂଶ ଟିକାରେ ଥିମେରୋସାଲ ନ ଥାଏ । ମୁଖ୍ୟତଃ ଏସିଆ ଓ ଲାଟିନ ଆମେରିକାରେ ସ୍ନାୟୁ ତନ୍ତୁରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିବା ଟିକା ସ୍ୱଳ୍ପ ପ୍ରଭାବୀ ଓ ଅଧିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ଥାଏ । ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାରକୁ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ ସୁପାରିସ କରିନାହିଁ ।

ପ୍ରଥମ ଜଳାତଙ୍କ ଟିକା ୧୮୮୫ରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା ଓ  ୧୯୦୮ରେ ଉନ୍ନତ ଟିକା ଆସିଥିଲା । ପୃଥିବୀରେ ନିୟୁତ ନିୟୁତ ଲୋକ ଏହି ଟିକା ନେଉଛନ୍ତି ଓ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୨୫୦,୦୦୦ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ମୁଖରୁ ରକ୍ଷା ପାଉଛନ୍ତି । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।  ୨୦୧୪ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ କୋର୍ଷର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୪୪ ରୁ ୭୮ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର । ଆମେରିକାରେ ଗୋଟିଏ କୋର୍ଷର ମୂଲ୍ୟ ୭୫୦ ଡଲାର ।

ଜାପାନୀ ଏନ‌କେଫାଲାଇଟିସ୍ ଟିକା

ଜାପାନୀ ଏନ‌କେଫାଲାଇଟିସ୍ ଟିକା ଯାହା ଜାପାନୀ ଏନ‌କେଫାଲାଇଟିସ୍ ରୋଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହି ଟିକା ୯୦% ରୁ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସମୟକ୍ରମେ କମିଯାଏ ଓ ଏହି ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇପାରି ନାହିଁ । ଏହା ଇଞ୍ଜେକସନ୍ ଆକାରରେ ଚର୍ମ ତଳେ ବା ମାଂସପେଶୀରେ ଦିଆଯାଏ ।

ଜାପାନୀ ଏନ‌କେଫାଲାଇଟିସ୍ ରୋଗ ସମସ୍ୟା ପ୍ରବଣ ଇଲାକାରେ ଏହା ନିୟମିତ ଟିକା ହିସାବରେ ଦିଆଯାଏ । ଟିକା ସଂସ୍କରଣ ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ଟିକା ଡୋଜ ଦିଆଯାଏ । ଅଧିକ ଡୋଜ ସାଧାରଣତଃ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ୍ ରୋଗୀ ଓ ଗର୍ଭିଣୀମାନଙ୍କୁ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଉଥିବା ଇଲାକାକୁ ଭ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ଟୁରିଷ୍ଟମାନଙ୍କୁ ଟିକା ନେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ । ଏହି ଟିକା ଆପାତ‌ତଃ ନିରାପଦ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଦିଆଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କଷ୍ଟ ଓ ଲାଲ ଦେଖାଯାଇପାରେ । ୨୦୧୫ ସୁଦ୍ଧା ୧୫ ପ୍ରକାର ଟିକା ମିଳୁଛି । କେତେକ ଟିକା ରିକମ୍ବିନାଣ୍ଟ ଡିଏନଏଟେକ୍‌ନିକ୍‌ରେ, କେତେକ ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଭୂତାଣୁ ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଛି ।

୧୯୩୦ ରେ ପ୍ରଥମେ ଜାପାନୀ ଏନ‌କେଫାଲାଇଟିସ୍ ଟିକା ଉପଲବ୍ଧ ହେଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଆମେରିକାରେ ଗୋଟିଏ ଟିକା କୋର୍ଷର ମୂଲ୍ୟ ୧୦୦ ରୁ ୨୦୦ ଡଲାର ।

ଟିଟାନସ୍ ଟିକା

ଟିଟାନସ୍ ଟିକା ବା ଟିଟାନସ୍ ଭାକ୍‌ସିସନ ବା ଟିଟାନସ୍ ଟକ୍‌ସଏଡ (TT) ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ଟିଟାନସ୍ ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । ଶିଶୁ ଅବସ୍ଥରେ ୫ ମାତ୍ରା ବା ଡୋଜ ଦିଆଯାଏ ଓ ତାପରେ ପ୍ରତି ଦଶ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଦିଆଯାଏ । ତିନି ଡୋଜ ପରେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତେ ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ନିୟମିତ ଟିକା ନେଉ ନଥିଲେ ଖଣ୍ଡିଆ/ଆଘାତ ହେବାର ୪୮ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ଏକ ଡୋଜ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଇମ୍ମ୍ୟୁନାଇଜେସନ ନ ହୋଇଥିଲେ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ କେଶରେ ଟିଟାନସ୍ ଆଣ୍ଟିଟକ୍‌ସିନ ଦିଆଯାଏ । ଗର୍ଭିଣୀ ମହିଳାଙ୍କର ଟିକା ନେବା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା କଥା, ନ ହୋଇଥିଲେ ଟିକା ନେଲେ ନିଓନାଟାଲ ଟିଟାନସ୍ ପ୍ରତିରୋଧ ହୁଏ ।

ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ବା ଏଚଆଇଭି/ଏଡ୍‌ସ୍ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଟିକା ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ନିରାପଦ । ଟିକା ନେବା ପରେ ୨୫ ରୁ ୮୫ % ଲୋକଙ୍କର ଇଞ୍ଜେକସନ ନେବା ସ୍ଥାନରେ ଲାଲ ପଡ଼ିଯାଏ ଓ କଷ୍ଟ ହୁଏ । ଜ୍ୱର, ଥକ୍କା ଲାଗିବା, ସାମାନ୍ୟ ପେଶୀ ଯନ୍ତ୍ରଣା ୧ % ଲୋକଙ୍କର ହୁଏ । ଅତ୍ୟଧିକ ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏ ଲକ୍ଷେରେ ଜଣକୁ ।

କେତେଗୁଡ଼ିଏ ମିଶ୍ରିତ ଟିକା ମିଳେ: ଡିଟିଏପି ଓ ଟିଡିଏପି (DTaP and Tdap) ଯେଉଁଥିରେ ଡିଫଥେରିଆ, ଟିଟାନସ୍, ଓ ପର୍ଟୁସିସ୍ ଟିକା; ଡିଟ ଓ ଟିଡି ଯେଉଁଥିରେ ଡିଫଥେରିଆ ଓ ଟିଟାନସ୍ ଟିକା ଦିଆଯାଏ । ଡିଟିଏପି ଓ ଡିଟି ଟିକା ୭ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ ପିଲାଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ ଓ ଟିଡିଏପି ଓ ଟିଡି ୭ ବା ତଦୁର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବୟସରେ ଦିଆଯାଏ ।[୩] ଇଂରାଜୀରେ ଛୋଟ ଡି(d) ଓ ଛୋଟ ପି(p) ଅଳ୍ପ ଶକ୍ତିର ଡିଫଥେରିଆ ଓ ପର୍ଟୁସିସ୍ ଟିକାକୁ ବୁଝାର ।

ଟିଟାନସ୍ ଟିକା ସନ ୧୯୨୭ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆମେରିକାରେ ସନ ୧୯୪୦ରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଲା ।  ଏହି ଟିକା ଦେବା ଫଳରେ ଟିଟାନସ୍ ରୋଗ ୯୫ % କମିଗଲା ।  ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୦.୧୭ ରୁ ୦.୬୫ ଆମେରିକିୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଆମେରିକାର ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ରୁ ୫୦ ଡଲାର ।

ଡିଫ୍‌ଥେରିଆ ଟିକା

ଡିଫ୍‌ଥେରିଆ ଟିକା ଏକ ଟିକା ଯାହା ଡିଫଥେରିଆ ରୋଗ ଜନ୍ମାଉଥିବା କୋରାଇନୋବ୍ୟାକ୍ଟେରିଅମ ଡିଫଥେରି ଜୀବାଣୁ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଏହି ଟିକା ଦେବାଦ୍ୱାରା ପୃଥିବୀରେ ସନ୧୯୮୦ରୁ ସନ ୨୦୦୦ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ସଂଖ୍ୟା ୯୦% କମିଛି । ତିନି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଡୋଜ ଦେବାପରେ ଏହା ୯୫% କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥାଏ ।  ଏହାର ପ୍ରଭାବ ୧୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ ଓ ତାପରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ବୁଷ୍ଟର ଡୋଜ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଛଅ ସପ୍ତାହ ବୟସରେ ଏହି ଟିକା ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଏ ଓ ପ୍ରତି ୪ ସପ୍ତାହରେ ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଦିଆଯାଇ ମୋଟ ୩ ଡୋଜ ଦିଆଯାଏ ।

ଡିଫ୍‌ଥେରିଆ ଟିକା ଅତି ନିରାପଦ । କ୍ୱଚିତ କିଛି ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ।  ଗୋଟିଏ ଆବୁ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଦେଖାଯାଇପାରେ ଯାହା କିଛି ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ ।[୩] ଦୁର୍ବଳ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଥିଲେ ବା ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ନିରାପଦ ଥାଏ ।

ଡିଫ୍‌ଥେରିଆ ପ୍ରତିରୋଧ ନିମନ୍ତେ କେତେକ ମିଶ୍ରିତ ଟିକା ଦିଆଯାଉଛି । ଟେଟାନସ୍ ଟକ୍‌ସଏଡ୍ ସ‌ହିତ ମିଶିଲେ ଡିଟି ଟିକା, ଓ ପର୍ଟୁସିସ୍ ଟିକା ସାଥିରେ ମିଶିଲେ ଡିପିଟି ଟିକା ନାମ ଦିଆଯାଏ । ସନ ୧୯୭୪ରୁ ଏହାକୁ ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ ସ୍ୱିକୃତୀ ଦେଇଛି । ପୃଥିବୀର ପ୍ରାୟ ୮୪% ଲୋକ ଏହି ଟିକା ନେଇ ସାରିଛନ୍ତି । ଏହା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆହାରରେ ମାଂସପେଶୀରେ ଦିଆଯାଏ । ଏହି ଟିକାକୁ ଥଣ୍ଡାରେ ରଖାଯାଏ କିନ୍ତୁ ବରଫ ଭଳି ନୁହେଁ ।

ଡିଫ୍‌ଥେରିଆ ଟିକା ସନ ୧୯୨୩ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଟକ୍‌ସଏଡ୍ ମିଶ୍ରିତ ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ସନ ୨୦୧୪ରେ ଡୋଜ ପିଛା ୦.୧୨ ରୁ ୦.୯୯ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ଡଲାର ।

ନିମୋକୋକାଲ ଟିକା

ନିମୋକାକାଲ ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକସ୍ ନିମୋନି ବିରୁଦ୍ଧରେ କାମ କରେ । ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାରଦ୍ୱାରା କେତେକ ନିମୋନିଆ, ମେନିଞ୍ଜାଇଟିସ ଓ ସେପ୍ସିସ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ହୁଏ । ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଟିକା ମିଳୁଛି: ନିମୋକୋକାଲ କଞ୍ଜୁଗେଟ ଟିକା ଓ ନିମୋକୋକାଲ ପଲିସାକାରାଇଡ ଟିକା । ଏହି ଟିକା ମାଂସପେଶୀରେ ବା ଚର୍ମତଳେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।

ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ସବୁ ପିଲାଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ସମୟରେ କଞ୍ଜୁଗେଟ ଟିକା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରିଛି । ଏହ ମଧ୍ୟରେ ଏଚାଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ତିନିରୁ ଚାରି ଡୋଜ୍ ଦେଲେ ସାଂଘାତିକ ରୋଗମାନଙ୍କରୁ ୭୧ ରୁ ୯୩ % ସୁରକ୍ଷା ମିଳେ ।ସୁସ୍ଥ ଲୋକଙ୍କୁ ପଲିସାକାରାଇଡ ଦେଲେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏ କିନ୍ତୁ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିବା ଲୋକ ବା ୨ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ ପିଲାଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏନି ।

ସାଧାରଣତଃ ଏହା ଏକ ନିରାପଦ ଟିକା । ପ୍ରାୟ ୧୦ % ପିଲାଙ୍କର ଇଞ୍ଜେକସନ ନେବା ସ୍ଥାନ ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ, ଜ୍ୱର ହୁଏ ଓ ନିଦରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ । ଅତ୍ୟଧିକ ଆଲର୍ଜି କ୍ୱଚିତ ହୁଏ ।

ସନ ୧୯୮୦ରେ ପ୍ରଥମ ନିମୋକୋକାଲ ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୧୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ରୁ ୧୦୦ ଡଲାର ।

ପୋଲିଓ ଟିକା

ପୋଲିଓ ଟିକା ପୋଲିଓମାୟେଲାଇଟିସ (ପୋଲିଓ) ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।  ଏହାର ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ନିଷ୍କ୍ରିୟ ପୋଲିଓ ଭୂତାଣୁ ବ୍ୟବ‌ହାର କରେ ଓ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ , ଅନ୍ୟଟି ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ ବ୍ୟବ‌ହାର କରେ ଓ ପାଟିରେ ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ । ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ସବୁ ପିଲାଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରେ ।  ପୃଥିବୀର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରୁ ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଟିକା ପୋଲିଓ ରୋଗ ନିର୍ମୂଳ କରିଦେଇଛି, ଓ ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରତି ବର୍ଷ କମିଯାଇ ସନ ୧୯୮୮ରେ ହୋଇଥିବା ୩୫୦,୦୦୦ରୁ କମିଯାଇ ସନ ୨୦୧୪ରେ ୩୫୯ ହୋଇଛି ।

ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଟିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିରାପଦ । ଇଞ୍ଜେକସନ୍ ଦେବା ସ୍ଥାନ ସାମାନ୍ୟ ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ ଓ କଷ୍ଟ ଅନୁଭବ ହୁଏ । ମୁଖ ପୋଲିଓ ଟିକା ନେଇ ଏକ ନିୟୁତ ଡୋଜରେ ୩ ଜଣକୁ ପାରାଲିଟିକ ପୋଲିଓମାୟେଲାଇଟିସ ହୁଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଓ ସୁସ୍ଥ ଏଚ‌ଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସ ଲୋକଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟିଯାକ ଟିକା ସାଧାରଣତଃ ନିରାପଦ ।

ପ୍ରଥମ ପୋଲିଓ ଟିକା ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଥିଲା । ଏହା ସନ ୧୯୫୫ରେ ଜୋନାସ୍ ସଲ୍‌କ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ଓ ୧୯୫୫ରେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହେଲା । ପାଟି ପୋଲିଓ ଟିକା ଆଲ୍‌ବର୍ଟ ସାବିନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ଓ ବ୍ୟବସାୟିକ ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୯୬୧ରେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହେଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ଏକ ଡୋଜ ପିଛା ୦.୨୫ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫ ରୁ ୫୦ ଡଲାର ।

ବିସିଜି ଟିକା

ବ୍ୟାସିଲସ୍ କ୍ୟାଲମେଟ-ଗେରିନ (ବିସିଜି) ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ପ୍ରାଥମିକ ଭାବରେ ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଯକ୍ଷ୍ମା ପ୍ରବଣ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ସୁସ୍ଥ ଶିଶୁକୁ ଜନ୍ମ ହେବା ପରେ ଯେତେ ଶିଘ୍ର ହୋଇପାରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ରା/ଡୋଜ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ଯକ୍ଷ୍ଣା ପ୍ରବଣ ନ ଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଉଚ୍ଚ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଶିଶୁକୁ ଟିକା ଦିଆଯାଏ ଓ ସନ୍ଦେହ ଜନ‌କ ଲୋକ‌କୁ ପରୀକ୍ଷା କରି ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗ ନ ଥିବା ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ଲୋକ ଯିଏ କି ଆଗରୁ ଟିକା ନେଇନାହିଁ ଓ ବାରମ୍ବାର ଡ୍ରଗ-ଅବରୋଧକାରୀ ଯକ୍ଷ୍ମା ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସୁଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଟିକା ଦିଆଯାଏ ।

ଏହି ଟିକାର ସୁରକ୍ଷାକାରୀ ପ୍ରଭାବ ହାରରେ ତାରତମ୍ୟ ଥାଏ; ଏହା ୧୦ ରୁ ୨୦ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥାଏ । ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏହାଦ୍ୱାରା ୨୦ % ସୁରକ୍ଷା ପାଆନ୍ତି ଓ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥିବା ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧା ପିଲାଙ୍କୁ ରୋଗ ହେବାରୁ ରକ୍ଷା ମିଳେ । ଏହି ଟିକା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଚର୍ମରେ ଦିଆଯାଏ । ଅଧିକ ମାତ୍ରା ବା ଡୋଜ ଦେଲେ କିଛି ଅଧିକ ଉପକାର ହେବାର ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ । କେତେକ ପ୍ରକାରର ମୂତ୍ରାଶୟ କର୍କଟକୁ ଏହାଦ୍ୱାରା ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।

କ୍ୱଚିତ ଗମ୍ଭୀର ଧରଣର ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସନ ଦିଆଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନ ଲାଲ ପଡ଼ିଯାଏ, ଫୁଲିଯାଏ ଓ ସେଠାରେ ସାମାନ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ । ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ଘାଆ (ulcer) ହୋଇପାରେ ଯାହା ଶୁଖିଗଲା ପରେ ସ୍କାର ରହିଯାଏ । ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିଲେ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଧିକ ହୁଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାର ବିପଦମୁକ୍ତ ନୁହେଁ । ଏହା ପ୍ରଥମେ ମାଇକୋବ୍ୟାକ୍ଟେରିଅମ ବୋଭିସ ଜୀବାଣୁରୁ ତିଆରି କରାଯାଉଥିଲା ଯାହା ଗାଈମାନଙ୍କଠାରେ ହେଉଥିଲା । ଟିକାରେ ଏହି ଜୀବାଣୁ ଜୀବନ୍ତ ଓ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇ ଥାଆନ୍ତି ।

ବିସିଜି ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୯୨୧ରେ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହେଲା ।  ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ଏକ ଡୋଜର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୦.୧୬ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର । ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧୦୦ ରୁ ୨୦୦ ଡଲାର । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ନିଯୁତ ପିଲାଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦିଆଯାଏ ।

ମିଳିମିଳା ଟିକା

ମିଳିମିଳା ଟିକା ଏକ ଟିକା ଯାହା ମିଳିମିଳା ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ଭାବରେ ଅତି ଉପାଦେୟ ଅଟେ । ନଅ ମାସ ବୟସ ବେଳେ ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଦେଲେ ୮୫ % ପିଲା ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଓ ୧୨ ମାସ ବୟସ ବେଳେ ଆଉ ଏକ ଡୋଜ ଦେବା ପରେ ୯୫% ପିଲା ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଟିକା ଦେବାପରେ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ନ ହେବା ପିଲା ଦ୍ୱିତୀୟ ଡୋଜ ପରେ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ପାଇଯାଆନ୍ତି । ଦେଖାଯାଇଛି, ଜନସଂଖ୍ୟାର ୯୩ % ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଟିକା ନେଲେ ମିଳିମିଳା ଆଉ ହୁଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଟିକା ଦେବା କମିଗଲେ ଆଉ ଥରେ ସେଠାରେ ରୋଗ ହୁଏ । ଏହି ଟିକାର ପ୍ରଭାବ ବ‌ହୁତ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ । ସମୟକ୍ରମେ ଟିକାର ପ୍ରଭାବ କମିଯିବା ନିଶ୍ଚିତ ନୁହେଁ । ମିଳିମିଳା ରୋଗୀ ସଂସ୍ପର୍ଷରେ ଆସିବାର ଦୁଇ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଟିକା ଦେଲେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ ।

ଏହି ଟିକା ବିପଦଶୂନ୍ୟ ଅଟେ ଏପରିକି ଏଚ.ଆଇ.ଭି. ସଂକ୍ରମଣ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ । ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅତି ସାଧାରଣ ଓ ସାମାନ୍ୟ । ଟିକା ନେବା ପରେ ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର ଓ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କଷ୍ଟ ହୁଏ । ଏକ ଲକ୍ଷ ଲୋକରେ ଜଣକୁ ଆନାଫାଇଲାକ୍‌ସିସ ହୁଏ । ଗୁଲେନ-ବାରି ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ, ଅଟିଜ୍ମ ଓ ପ୍ରଦାହିତ ଖାଦ୍ୟନଳୀ ରୋଗ(inflammatory bowel disease) ବଢ଼ିଯାଏ ନାହିଁ ।

ଏହି ଟିକା ଏକ‌କ ଭାବରେ ନିଜ ନାମରେ ମିଳେ ତ‌ଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକା ସ‌ହିତ ମିଶି ମଧ୍ୟ ମିଳେ ଯେପରିକି ଏମ୍.ଏମ୍.ଆର. ଟିକା ଯେଉଁଁଥିରେ ମିଳିମିଳା ଟିକା, ମମ୍ପ୍ସ ଟିକା ଓ ରୁବେଲା ଟିକା ଥାଏ ଓ ଏମ.ଏମ.ଆର.ଭି. ଟିକା ଯେଉଁଥିରେ ମିଳିମିଳା ଟିକା, ମମ୍ପ୍ସ ଟିକା, ରୁବେଲା ଟିକା ଓ ଭାରିସେଲା ଟିକା ଥାଏ । ସବୁ ପ୍ରକାର ଟିକାରେ ଏହା ଉତ୍ତମ ରୂପେ କାମ କରେ । ଯେଉଁ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହି ରୋଗ ବ‌ହୁଳ ଭାବରେ ହୁଏ ସେଠାରେ୯ ମାସ ବ‌ୟସ ବେଳେ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ସୁପାରିସ କରେ । ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଏହା ସାଧାରଣତଃ ହୁଏ ନାହିଁ ସେଠାରେ ୧୨ ମାସ ବୟସ ବେଳେ ଦେବା ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ମନେ ହୁଏ । ଏହି ଟିକା ଜୀବନ୍ତ ଟିକା ଅଟେ । ଏହା ଶୁଷ୍କ ପାଉଡର ଆକାରରେ ମିଳେ ଓ ଇଞ୍ଜେକସନ ଜଳ ସ‌ହିତ ମିଶେଇ ଚର୍ମ ତଳେ ବା ମାଂସପେଶୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରି ଏହି ଟିକାର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ସିଦ୍ଧ କରିହୁଏ ।

ସନ ୨୦୧୩ ସୁଦ୍ଧା ପୃଥିବୀରେ ୮୫ % ପିଲା ଟିକା ନେଇସାରିଛନ୍ତି । ସନ ୨୦୦୮ରେ ୧୯୨ଟି ଦେଶରେ ଦୁଇ ଡୋଜ ଟିକା ଦିଆ ହୋଇଛି । ଏହା ପ୍ରଥମେ ସନ ୧୯୬୩ରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ସନ ୧୯୭୧ରେ ପ୍ରଥମେ ଏମ.ଏମ.ଆର. ଉପଲବ୍ଧ ହେଲା । ସନ ୨୦୦୫ରେ ଏହା ସ‌ହିତ ହାଡ଼ଫୁଟି ଟିକା ମିଶାଗଲା ଓ ଏମ.ଏମ.ଆର.ଭି. ଇଞ୍ଜେକ୍‌ସନ ଆକାରରେ ଦିଆଗଲା । ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ ତାଲିକା ଅନୁସାରେ ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ତନ୍ତ୍ରର ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ । ଏହି ଟିକା ଅତି ଦାମିକା ନୁହେଁ ।

ମେନିଙ୍ଗୋକୋକାଲ ଟିକା

ମେନିଙ୍ଗୋକୋକାଲ ଟିକା ଯେ କୌଣସି ଟିକାକୁ ବୁଝାଏ ଯାହା ନାଇସେରିଆ ମେନିଞ୍ଜାଇଟିଡିସ୍‌ ସଂକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ଟିକାର ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କରଣ ମିଳୁଛି ଯାହା କେତେକ ବା ସମସ୍ତ ମେନିଙ୍ଗୋକୋକସ୍ ଏ, ସି, ଡବ୍ଲ୍ୟୁ ଓ ୱାଇ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଏ । ଏହି ଟିକା ଗୁଡ଼ିକ ୮୫ ରୁ ୧୦୦% କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୁଅନ୍ତି । ଏହି ଟିକା ବ‌ହୁଳ ଭାବରେ ଦେଲେ ମେନିଞ୍ଜାଇଟିସ୍ ଓ ସେପ୍‌ସିସ୍ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା କମିଯାଏ । ଏହି ଟିକା ମାଂସପେଶୀରେ ବା ଚର୍ମତଳେ ଦିଆଯାଏ ।

ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଉଛି ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ମଧ୍ୟମ ବା ଅତ୍ୟଧିକ ରୋଗ ହେଉଛି ବା ବାରମ୍ବାର ପ୍ରକୋପ ହେଉଛି ସେଠାରେ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ଆବଶ୍ୟକ । ସ୍ୱଳ୍ପ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଦେଶମାନଙ୍କରେ କେବଳ ଅଧିକ ସଂକଟ ଥିବା ଜାଗାରେ ଟିକା ଦେବା ଉଚିତ । ଆଫ୍ରିକା ମେନିଞ୍ଜାଇଟିସ ବେଲ୍ଟରେ ୧ ରୁ ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ସମସ୍ତ ଲୋକଙ୍କୁ ମେନିଙ୍ଗୋକୋକାଲ ଏ କଞ୍ଜୁଗେଟ ଟିକା ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରା  କାନାଡ଼ା ଓ ଆମେରିକାରେ ସବୁ କିଶୋର ବୟସର ଲୋକଙ୍କୁ ଓ ଉଚ୍ଚ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଲୋକଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଭାବରେ ସମସ୍ତ ୪ ପ୍ରକାର ଟିକା ଦିଆଯାଉଛି । ମକ୍କାକୁ ଯାଇ ହଜ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଏହି ଟିକା ସାଧାରଣତଃ ନିରାପଦ । କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ଟିକା ନେବା ସ୍ଥାନ ଫୁଲିଯାଏ ଓ ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ବ୍ୟବ‌ହାର ବିପଦମୁକ୍ତ ଜଣାଯାଏ । ନିୟୁତ ଲୋକରେ ଜଣକର ଅତ୍ୟଧିକ ଆଲର୍ଜି ହୁଏ ।

ପ୍ରଥମ ମେନିଙ୍ଗୋକୋକାଲ ଟିକା ୧୯୭୦ରେ ମିଳିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହାର ଡୋଜ ପିଛା ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୨୦୧୪ରେ ୩.୨୩ ରୁ ୧୦.୭୭ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର । ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ଗୋଟେ କୋର୍ଷ ପିଛା ୧୦୦ ରୁ ୨୦୦ ଡଲାର ।

ରୁବେଲା ଟିକା

ରୁବେଲା ଟିକା, ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଦିଆଯାଏ ରୁବେଲା ବା ଜର୍ମାନ ମିଳିମିଳା ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ନିମନ୍ତେ । ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଦେବାର ୨ ସପ୍ତାହ ପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ୯୫% କେଶରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଉଚ୍ଚ ହାରରେ ଏହି ଟିକା ଦିଆଯାଉଥିବା ଦେଶମାନଙ୍କରେ ରୁବେଲା ବା ଜନ୍ମଗତ ରୁବେଲା ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଆଉ ଦେଖାଯାଉ ନାହିଁ । ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦିଆ ନ ଯାଉଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ରୁବେଲା ରୋଗ ହେବା ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ହୁଏ ବିଶେଷତଃ ଟିକା ନ ନେଇଥିଲେ ବା ରୋଗୀ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିଥିଲେ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ୮୦ %ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଏହି ଟିକା ନେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ନିୟମିତ ଟିକାକରଣରେ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ) ସୁପାରିସ କରୁଛି । ସମସ୍ତ ଲୋକଙ୍କୁ ଟିକା ଦିଆଯାଇ ନ ପାରିଲେ ଅତି କମରେ ଗର୍ଭସମ୍ପନ୍ନ ବୟସରେ ଏହି ଦେବା ଉଚିତ । ଏହା ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଓ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେ । ଜୀବନବ୍ୟାପି ସୁରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଯଥେଷ୍ଟ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ୨ ଡୋଜ ଦିଆଯାଉଛି ।

ଏହାର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସାଧାରଣତଃ ସାମାନ୍ୟ ହୁଏ । ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର, ରାସ ଓ ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଫୁଲା ଓ ଲାଲ ଦେଖାଯାଏ । ମହିଳାମାନଙ୍କର ଟିକା ନେବାର ଏକରୁ ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ ଗଣ୍ଠି ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ । ଅତ୍ୟଧିକ ଆଲର୍ଜି କ୍ୱଚିତ ହୁଏ । ଏହି ଟିକା ଏକ‌କ ଭାବରେ ମିଳେ ଓ ମିଶ୍ରିତ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ମିଳେ । ମିଶ୍ରିତ ଟିକାରେ ଏହା ସ‌ହିତ ମିଳିମିଳା ଟିକା, ଏମଏମଆର ଟିକା ଓ ମମ୍ପ୍‌ସ୍ ଟିକା ଥାଏ ବା ମିଳିମିଳା, ମମ୍ପ୍‌ସ୍, ଭାରିସେଲା ଓ ଏମଏମଆରଭି ଟିକା ଥାଏ ।

ସନ ୧୯୬୯ରେ ରୁବେଲ ଟିକା ପ୍ରଥମେ ଲାଇସେନ୍‌ସ ପାଇଥଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ୨୦୦୯ ସୁଦ୍ଧା ୧୩୦ଟି ଦେଶ ଏହାକୁ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିସାରିଲେଣି । ଏମଏମଅର ଟିକାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ସନ ୨୦୧୪ରେ ୦.୨୪ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୫୦ ରୁ ୧୦୦ ଡଲାର ।

ରୋଟାଭୂତାଣୁ ଟିକା

ରୋଟାଭୂତାଣୁ ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ରୋଟାଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ । ଏହି ରୋଟାଭୂତାଣୁ ପିଲାଙ୍କଠାରେ ସାଙ୍ଘାତିକ ତରଳ ଝାଡ଼ା କରାଏ । ଏହି ଟିକାଦ୍ୱାରା ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୧୫ ରୁ ୩୪ % ଓ ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୩୭ ରୁ ୯୬% ସୁରକ୍ଷା ମିଳେ ସାଙ୍ଘାତିକ ତରଳ ଝାଡ଼ାରୁ । ଏହି ଟିକା ଯୋଗୁ ପିଲାଙ୍କର ତରଳ ଝାଡ଼ାର ମୃତ୍ୟ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ । ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଟିକା ଦେଲେ ବଡ଼ ମାନଙ୍କର ଓ ଟିକା ନ ନେଇଥିବା ଲୋକଙ୍କର ମଧ୍ୟ ରୋଗ ହାର କମିଯାଏ ।

ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣରେ ଏହି ଟିକାକୁ ସାମିଲ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସୁପାରିସ କରେ ବିଶେଷତଃ ଯେଉଁ ଇଲାକାରେ ଏହି ରୋଗ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ଟିକା ଦେବା ସ‌ହିତ ସ୍ତନ୍ୟପାନ, ହସ୍ତପ୍ରକ୍ଷାଳନ, ପାନୀୟ ଜଳ ଓ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ । ଏହି ଟିକା ପାଟିରେ ଦିଆଯାଏ; ଦୁଇ ବା ତିନି ଡୋଜ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ପ୍ରାୟ ୬ ବର୍ଷ ବ‌ୟସରେ ଏହି ଟିକା ଦେବା ଉଚିତ ।

ଏହି ଟିକାର ନିରାପତ୍ତା ଉତ୍ତମ । ଏଚଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଟିକା ଦିଆଯାଏ । ପୂର୍ବରୁ ବାହାରିତିବା ଟିକାର ଏକ ସଂସ୍କରଣଦ୍ୱାରା ଇଣ୍ଟସ୍‌ସସେପସନ ରୋଗ ହେବା କଥା ଉଠିଥିଲା ଯାହା ଏବେକାର ଟିକାରେ ହେଉନାହିଁ । ଏହି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁ ଇଣ୍ଟସ୍‌ସସେପସନ ରୋଗ ଥିଲେ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଉ ନ ଥିଲା । ଦୁର୍ବଳୀକୃତ ଭୂତାଣୁ ନେଇ ଏ ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ସନ ୨୦୦୬ରେ ପ୍ରଥମେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହି ଟିକା ଉପଲବ୍ଧ ହେଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ସନ ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ୬.୯୬ ରୁ ୨୦.୬୬ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୨୦୦ ଡଲାରରୁ ବେଶୀ ।  ସନ ୨୦୧୩ ସୁଦ୍ଧା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଟିକା ରୋଟାରିକ୍‌ସ୍ ଓ ରୋଟାଟେକ ମିଳିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ କେତେକ ପ୍ରକାର ଟିକା କିଛି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ମିଳେ ।

ଲହରା କାଶ ଟିକା

ଲହରା କାଶ ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ଲହରା କାଶ ବା ହୁପିଙ୍ଗ କଫ୍‌ରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ । ଏହା ଦୁଇ ପ୍ରକାର ମିଳେ : ସମୁଦାୟ ଜୀବକୋଷ ଟିକା ଓ କୋଷନିହୀନ ଟିକା । ସମୁଦାୟ ଜୀବକୋଷ ଟିକା ପ୍ରାୟ ୭୮ % ଓ କୋଷନିହୀନ ଟିକା ୭୧ ରୁ ୮୫ % ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । ଟିକାମାନଙ୍କର ଉପାଦେୟତା ପ୍ରତି ବର୍ଷ ୨ରୁ ୧୦% କମୁଛି ବିଶେଷତଃ କୋଷବିହୀନ ଟିକା । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଟିକା ଦେଲେ ଶିଶୁକୁ ସୁରକ୍ଷା ମିଳେ ।  ୨୦୦୨ରେ ଏହି ଟିକା ଯୋଗୁ ଅଧ ନିୟୁତ ଜୀବନ ରକ୍ଷା ପାଇଯାଇଥିଲା ।

ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଓ ସେଣ୍ଟର ଫର ଡିଜିଜ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ଆଣ୍ଡ ପ୍ରିଭେନସନ ସମସ୍ତ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ଓ ନିୟମିତ ଟିକା ଭାବରେ ଦେବାକୁ ସୁପାରସ କରନ୍ତି । ଏଚାଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଟିକା ଦିଆଯାଇପାରେ । ୬ ସପ୍ତାହ ବୟସରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୩ ଡୋଜ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ବଡ଼ ପିଲା ଓ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଡୋଜ ଦିଆଯାଇପାରେ । ଏହା ଅନ୍ୟ ଟିକା ସ‌ହିତ ମିଶ୍ରିତ ଭାବରେ ମିଳେ ।

ଅଳ୍ପ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯୋଗୁ କୋଷନିହୀନ ଟିକା ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହୁଏ । ସମୁଦାୟ ଜୀବକୋଷ ଟିକା ନେଉଥିବା ୧୦ ରୁ ୫୦% ଲୋକଙ୍କର ଟିକା ନେବା ସ୍ଥାନ ଲାଲ ହୋଇଯାଏ ଓ ଜ୍ୱର ହୁଏ । ୧ % ପିଲାଙ୍କର ଜ୍ୱର ଜନିତ ବାତ ହୁଏ ଓ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି କାନ୍ଦନ୍ତି । କୋଷନିହୀନ ଟିକା ନେଲେ ସାମୟିକ ବାହୁ ଫୁଲା ହୁଏ କିନ୍ତୁ ଏହା ବିପଦଜନ‌କ ନୁହେଁ । ଉଭୟ ପ୍ରକାର ଟିକାରେ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏ ବିଶେଷତଃ ସମୁଦାୟ ଜୀବକୋଷ ଟିକା ନେଲେ କିନ୍ତୁ ବୟସ କମ ଥିଲେ ଅଳ୍ପ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏ । ସମୁଦାୟ ଜୀବକୋଷ ଟିକା ୬ ବର୍ଷ ବୟସ ପରେ ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଦୀର୍ଘକାଳିନ ସ୍ନାୟୁଗତ ସମସ୍ୟା ଏହି ଟିକା ସ‌ହିତ ହୁଏ ନାହିଁ ।

ଲହରା କାଶ ଟିକା ୧୯୨୬ରେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଗୋଟିଏ ଟିକା ସଂସ୍କରଣରେ ଟିଟାନସ୍, ଲହରା କାଶ, ପୋଲିଓ, ଓ ଏଚଆଇବି ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ଡୋଜ୍ ପିଛା ୧୫.୪୧ ଡଲାର ଥିଲା ।

ହାଡ଼ଫୁଟି ଟିକା

ହାଡ଼ଫୁଟି ଟିକା ବା ଭାରିସେଲା ଟିକା ବା ଚିକେନପକ୍ସ ଟିକା, ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ହାଡ଼ଫୁଟି ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ନେଲେ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ରୋଗ ୯୫ % ଓ ସାଙ୍ଘାତିକ ରୋଗ ୧୦୦% ପ୍ରତିରୋଧ ହୁଏ । ଗୋଟିଏ ଡୋଜ ଅପେକ୍ଷା ଦୁଇ ଡୋଜ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୁଏ । ରୋଗୀ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାର ୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ନ ଥିବା ଲୋକ ଟିକା ନେଲେ ଅଧିକାଂଶ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ହୋଇଯାଏ । ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଟିକା ନେଲେ ବାକି ଅନ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ହୋଇଯାଏ । ଚର୍ମ ତଳ ଇଞ୍ଜେକସନଆକାରରେ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।

ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ) ଅନୁସାରେ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନ୍ତ‌ତଃ ୮୫% ଲୋକ ଏହି ଟିକା ନେବା ଆବଶ୍ୟକ । କେବଳ ୨୦ ରୁ ୮୦% ଲୋକ ଟିକା ନେଇଥିଲେ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ବୟସରେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ଓ ସାଂଘାତିକ ହୋଇପାରେ । ଏକ ବା ଦୁଇ ଡୋଜ ନେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ୧୨ ଓ ୧୫ ମାସ ବୟସରେ ଦୁଇ ଡୋଜ ଦେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ । ୨୦୧୨ ସୁଦ୍ଧା ଅଧିକାଂଶ ୟୁରୋପ ଦେଶ ସମସ୍ତ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବା ସଙ୍କଟରେ ଥିବା ପିଲାଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସବୁ ଦେଶ ଏହାର ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟ ଯୋଗୁ ଯୋଗେଇ ପାରିଲେନି ।

ଏହି ଟିକା ଅତି ନିରାପଦ । ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ସାମାନ୍ୟ କଷ୍ଟ, ଜ୍ୱର ଓ ରାସ ହୋଇପାରେ । କ୍ୱଚିତ ସାଙ୍ଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏ ଓ ଏହା ହୁଏ ବିଶେଷତଃ ଦୁର୍ବଳ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ । ଏଚଆଇଭି/ଏଆଇଡିଏସ ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସାବାଧାନତା ସ‌ହକାରେ ଦିଆଯାଏ ।  ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ଦେବା ମନା କିନ୍ତୁ ଏହା ନେଇଥିବା କିଛି ମହିଳାଙ୍କର ଅସୁବିଧା ହୋଇନାହିଁ ।  ଟିକା ଏକ‌କ ଭାବେ ମିଳେ ବା ଏମଏମଆର ସ‌ହିତ ମିଶ୍ରିତ ଭାବେ ମିଳେ ।  ଏହା ଜୀବନ୍ତ ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ସନ ୧୯୮୪ରେ ହାଡ଼ଫୁଟି ଟିକା ବ୍ୟବସାୟୀଖ ଭିତ୍ତିରେ ମିଳିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହି ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୧୦୦ ରୁ ୨୦୦ଡଲାର ।

ହେପାଟାଇଟିସ ବି ଟିକା

ହେପାଟାଇଟିସ ବି ଟିକା ଏକ ଟିକା ଯାହା ହେପାଟାଇଟିସ ବି ପ୍ରତିରୋଧ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । ଏହାର ପ୍ରଥମ ଡୋଜ ଜନ୍ମର ୨୪ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ଓ ଏହା ପରେ ୨ ବା ୩ଟି ଅଧିକ ଡୋଜ ଦିଆଯାଏ । ପ୍ରିମାଚ୍ୟୁର ଶିଶୁ ବା ଅସାମୟିକ ଶିଶୁଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ, ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିବା ଓ ଏଚଆଇଭି ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ । ସୁସ୍ଥ ଲୋକଙ୍କୁ ଦେଲେ ୯୫ % ଶିଶୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ମିଳେ ।

ଉଚ୍ଚ ଆଶଙ୍କା ଥିବା ଲୋକାଙ୍କର ଟିକା ନେବା ପରେ ତାହା କାମ କଲା କି ନାହିଁ ଜାଣିବା ନିମନ୍ତେ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସ୍ୱଳ୍ପ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଅଧିକ ଡୋଜ ଦେବା ଦରକାର ହୁଏ କିନ୍ତୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ଦରକାର ହୁଏ ନାହିଁ । ହେପାଟାଇଟିସ ଭୂତାଣୁ ସଂମ୍ପର୍କରେ ଆସିଥିବା, ଟିକା ନ ନେଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବା ସ‌ହିତ ହେପାଟାଇଟିସ ବି ଇମ୍ମ୍ୟୁନୋଗ୍ଲୋବ୍ୟୁଲିନ ଦେବା ଉଚିତ । ଏହି ଟିକା ମାଂସପେଶୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।

ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ୍ୱଚିତ ଦେଖାଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥା ଓ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସମୟରେ ଏହା ନିରାପଦ । ଗୁଲେନ-ବାରେ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ସ‌ହିତ ଏହାର କୌଣସି ଲିଙ୍କ ନାହିଁ । ରିକୋମ୍ବିନାଣ୍ଟ ଡିଏନଏ ଟେକନିକ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହି ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏହି ଟିକା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ଅନ୍ୟ ଟିକା ସ‌ହିତ ମିଶ୍ରିତ ଭାବେ ଉପଲବ୍ଧ ହୁଏ ।

ଆମେରିକାରେ ଏହି ଟିକା ୧୯୮୧ରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନିରାପଦ ସଂସ୍କରଣ ୧୯୮୬ରେ ବାହାରିଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ 0.୫୮ ରୁ ୧୩.୨0 ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା ।  ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫୦ ରୁ ୧୦୦ ଆମେରିକିୟ ଡଲାର ।

ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଏ ଟିକା

ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଏ ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ହେପାଟାଇଟିସ ଏ ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରେ । ଏହା ୯୫ % ଲୋକଙ୍କଠାରେ ଅତି କମରେ ୧୫ ବର୍ଷ ଓ ପ୍ରାୟ ଆଜୀବନ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ରହେ । ଏକ ବର୍ଷ ବୟସ ପରେ ଦୁଇ ଡୋଜ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । ଏହା ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ମାଂସପେଶୀରେ ଦିଆଯାଏ ।

ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଏ ରୋଗ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ହେଉଥିବା ଇଲାକାରେ ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚଓ (WHO) ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରେ । ଅତି ସାଧାରଣ ଭାବରେ ହେଉଥିବା ସ୍ଥାନରେ ପିଲାଦିନୁ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ତିଆରି ହେଉଥିବା ଯୋଗୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବା ଅନାବଶ୍ୟକ । କିନ୍ତୁ ସେଣ୍ଟର ଫର ଡିଜିଜ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ଆଣ୍ଡ ପ୍ରେଭେନସନ୍ ସବୁ ପିଲାଙ୍କୁ ଓ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ସବୁ ବ‌ୟଃପ୍ରାପ୍ତ (ବୟସ୍କ) ଲୋକଙ୍କୁ ଟିକା ଦେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଉଛି ।

ସାଂଘାତିକ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କ୍ୱଚିତ ଦେଖାଯାଏ । ଇଞ୍ଜେକସିନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ ୧୫ % ପିଲାଙ୍କର ଓ ଅଧା ସଂଖ୍ୟକ ବଡ଼ ମଣିଷଙ୍କର କଷ୍ଟ ହୁଏ ।ଅଧିକାଂଶ ଟିକା ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଥାଆନ୍ତି ଓ ଅଳ୍ପ କେତେକ ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ ଥାଆନ୍ତି । ଦୁର୍ବଳ ଭୂତାଣୁ ଟିକା ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଓ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଅଭାବ ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଦେବାକୁ ମନାକରାଯାଏ । ହେପାଟାଇଟିସ୍ ବି ବା ଟାଇଫଏଡ ଟିକା ସ‌ହିତ ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଏ ଟିକା ମିଶେଇ କେତେକ ମିଶ୍ରିତ ଟିକା ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି ।

ପ୍ରଥମ ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଏ ଟିକା ସନ ୧୯୯୧ରେ ୟୁରୋପରେ ଓ ସନ ୧୯୯୫ରେ ସ୍ୱିକୃତି ପାଇଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଆମେରିକାରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୫୦ ରୁ ୧୦୦ ଡଲାର ।

ୟେଲୋ ଫିଭର ଟିକା

ୟେଲୋ ଫିଭର ଟିକା ଏକ ପ୍ରକାର ଟିକା ଯାହା ୟେଲୋ ଫିଭର ରୋଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହା ଏକ ଭୂତାଣୁ ଜନିତ ରୋଗ ଯାହା ଆଫ୍ରିକା ତ‌ଥା ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକାରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ଟିକା ନେବାରେକ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ୯୯% ଲୋକଙ୍କର ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଆସିଯାଏ । ଏହି ଟିକା ଦାନ କରି ବିସ୍ତୃତ ମଡ଼କ ରୋକିହୁଏ । ମାଂସପେଶୀ ଇଞ୍ଜେକସନ ବା ଚର୍ମତଳ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଏହା ଦିଆଯାଏ ।

ଏହି ରୋଗ ପ୍ରବଣ ସମସ୍ତ ଦେଶରେ ନିୟମିତ ଟିକାକରଣ ସମୟରେ ଏହି ଟିକା ଦେବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁ.ଏଚ.ଓ) ସଂସ୍ଥା ସୁପାରିସ କରିଛି । ଏହି ଟିକା ୯ରୁ ୧୨ ମାସ ବୟସରେ ଦେବା ଉଚିତ ।ଏହି ରୋଗ ହେଉଥିବା ଯାଗାକୁ ଯାଉଥିବା ଲୋକ ଟିକା ନେବା ଉଚିତ । ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଥମ ଡୋଜ ପରେ ଆଉ ଟିକା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏନାହିଁ ।

ୟେଲୋ ଫିଭର ଟିକା ସାଧରଣତଃ ନିରାପଦ । ଲକ୍ଷଣ ବିହୀଣ ଏଚଆଇଭି ସଂକ୍ରମଣ ଥିଲେ ଏହା ନିରାପଦ । ସାମାନ୍ୟ ମୁଣ୍ଡବଥା, ମାଂସପେଶୀ ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଇଞ୍ଜେକସନ ନେଇଥିବା ସ୍ଥାନରେ କଷ୍ଟ, ଜ୍ୱର ଓ ରାସ ହୋଇପାରେ । ଏନ ନିୟୁତ ଟିକା ଦେଲେ ୮ ଜଣକୁ ସାଙ୍ଘିତିକ ଆଲର୍ଜି ଓ ୩ ଜଣଙ୍କର ଅଙ୍ଗ ଫେଲ ହେବା ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏହା ନିରାପଦ, ତେଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ସଂଭାବନା ଥିଲେ ଏହା ଦେବା ଉଚିତ । ଦୁର୍ବଳ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

ୟେଲୋ ଫିଭର ଟିକା ୧୯୩୮ରେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବ‌ହୃତ ହେଲା । ଏହାର ନାମ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଔଷଧ ଚିଠାରେ ଅଛି ଯାହା ମୌଳିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ୨୦୧୪ରେ ଏହାର ହୋଲସେଲ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତି ଡୋଜ ପିଛା ୪.୩୦ ରୁ ୨୧.୩୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଏହି ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୫୦ ରୁ ୧୦୦ ଡଲାର ।  ଦୁର୍ବଳିକୃତ ୟେଲୋ ଫିଭର ଭୂତାଣୁରୁ ଏହି ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ଆଧାର - ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ