ବିବାହ ଆଇନ୍ (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ୍, ୨୦୦୩
ବିବାହ ଆଇନ୍ (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ୍, ୨୦୦୩
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୪ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍, ୧୯୫୫କୁ ଅଧିକ ସଂଶୋଧନ କରିବା ନିମନ୍ତେ, ଏକ ଆଇନ୍ । ଭାରତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଚଉବନତମ ବାର୍ଷିକୀରେ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଦ୍ଵାରା, ନିମ୍ନଭାବେ ଆଇନ୍ ରେ ପରିଣତ ହେଲା : -
ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ କାରଣର ବିବରଣୀ
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୪ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୫ ବ୍ୟବସ୍ଥାୟୀତ କରେ ଯେ , ଏହି ଆଇନ୍ ଗୁଡିକର ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ , ନିଦାନ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଆବେଦନପତ୍ର ଜିଲ୍ଲା – ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯିବ , ଯାହାଙ୍କର ମୂଳ ଦେୱାନୀ – କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵାଧିନ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟରେ ଏପରି ବିବାହ ସଂପାଦିତ ହୋଇଥିଲା କିମ୍ବା ପ୍ରତିବାଦୀ , ଏପରି ଆବେଦନପତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନ ସମୟରେ ବାସ କରୁଥିଲା , କିମ୍ବା ବିବାହର ପକ୍ଷମାନେ ଶେଷ ଥର ନିମନ୍ତେ ଏକତ୍ରୀତ ଭାବେ ବାସ କରୁଥିଲେ କିମ୍ବା ବିବାହର ପକ୍ଷମାନେ ଶେଷ ଥର ନିମନ୍ତେ ଏକତ୍ରୀତ ଭାବେ ବାସ କରୁଥିଲେ କିମ୍ବା ଆବେଦନକାରୀ ସେହି ଅଞ୍ଚଳ ବାହାରେ ବାସ କରୁଥିଲେ , ଯେଉଁଥିପ୍ରତି ଏହି ଆଇନ୍ ଗୁଡିକ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ ଥିଲା କିମ୍ବା ସେହିମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସାତବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବିତ ବୋଲି ଶୁଣା ଯାଇନଥିଲା , ଯାହେଉନା କାହିଁକି , ସେହି ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀ ଯଥେଷ୍ଟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇନଥିଲା , ଯେତେଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହିଳାମାନେ ସଂପୃକ୍ତ ଅଟନ୍ତି । ବିଦ୍ୟମାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ , ବ୍ୟାଥିତା ସ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ଵାରା , ଜିଲ୍ଲା – ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଏକ ଆବେଦନପତ୍ର ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ , ଯାହାଙ୍କର ସାଧାରଣ କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵ ସ୍ଥାନୀୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ସେ ବାସ କରିପାରିଥାଏ । ସେହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ , ଏହି ଆଇନ୍ ଗୁଡିକର ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀକୁ ସଂଶୋଧନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି , ଯାହା ଫଳରେ ସ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଜିଲ୍ଲା – ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଆବେଦନପତ୍ର ଦାଖଲ କରିପାରିବ , ଯାହାଙ୍କର ସ୍ଥାନୀୟ କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵାଧିନ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟରେ , ସେ ବାସ କରିପାରିଥାଏ । ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୪ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍, ୧୯୫୫ର ଦଫା ୩୧ ଏବଂ ୧୯କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ସଂଶୋଧନ କରିବା ପ୍ରସ୍ତାବ , ଭାରତର ଆଇନ୍ କମିଶନ୍ ଏବଂ ମହିଳାଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଜାତୀୟ କମିଶନର ସୁପାରିସ୍ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବେସିତ ଅଟେ ।
- ତିରିଶ ଦିନ ପରିବର୍ତ୍ତେ , ନବେଦିନ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ , ବୈବାହିକ ମୋକଦ୍ଦମାର ପକ୍ଷମାନେ ଅପିଲ୍ ଦାଏର କରିବାକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥାୟୀତ କରିବା ନିମନ୍ତେ , ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୪ର ଦଫା ୩୯ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୫ର ଦଫା ୨୮କୁ ସଂଶୋଧନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି । ଅଧୁନା , ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଏକ ରାଏରେ କରାଯାଇଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ ଉପରେ , ଏହି ସଂଶୋଧନ ପର୍ଯ୍ୟବେସିତ ଅଟେ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀ ପ୍ରତି ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବିତ , ଯାହାଫଳରେ ଅସାଧୁ ନାମଲାଖୋର ଦମ୍ପତିମାନେ , ବିବାହକୁ ଭଙ୍ଗ କରିବା ନିମନ୍ତେ , ଆଇନ୍ ରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାୟୀତ ଅଯଥେଷ୍ଟ ସମୟର ସୁଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସୁବିଧାୟୀତ ହେବେ ନାହିଁ ।
- ଉପରୋକ୍ତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ନିମନ୍ତେ , ଏହି ବିଲ୍ ଉଦ୍ଦେଶିତ ଅଟେ ।
ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଆଖ୍ୟା
ଏହି ଆଇନ୍ କୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ୍ , ୨୦୦୩ ବୋଲି କୁହାଯିବ ।
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୪ ପ୍ରତି ସଂଶୋଧନ
ଦଫା ୩୧ର ସଂଶୋଧନ
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍, ୧୯୫୪ (୪୩/୧୯୫୪), (ଏତତ୍ ପରେ, ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖିତ)ରେ, ଦଫା ୩୧ର ଉପ – ଦଫା (୧)ରେ , ଧାରା (୩) ପରେ , ନିମ୍ନଲିଖିତ ଧାରାକୁ ସଂଯୋଗ କରାଯିବ , ଯଥା : -
“(୩ - କ) – ଯଦି ସ୍ତ୍ରୀ ଆବେଦନକାରୀ ହୋଇଥାଏ ; ସେ କେଉଁଠାରେ , ଏପରି ଆବେଦନପତ୍ରର ଉପସ୍ଥାପନ ତାରିଖରେ ବାସ କରୁଥିଲା ; କିମ୍ବା ”
ଦଫା ୩୯ର ସଂଶୋଧନ
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ ର ଦଫା ୩୯ରେ , ଉପ – ଦଫା (୪) ରେ , ଶବ୍ଦାବଳୀ ‘ ତିରିଶଦିନ ସମୟ’ ନିମନ୍ତେ , ଶବ୍ଦାବଳୀ ‘ ନବେଦିନ ’ ସମୟକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯିବ ।
ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୫ ପ୍ରତି ସଂଶୋଧନ
ଦଫା ୧୯ର ସଂଶୋଧନ
ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ , ୧୯୫୫ (୨୫/୧୯୫୫) (ଏତତ୍ ପରେ , ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖିତ) ରେ , ଦଫା ୧୯ର , ଉପ – ଦଫା (୧) ରେ , ଧାରା (୩) ପରେ , ନିମ୍ନଲିଖିତ ଧାରାକୁ ସଂଯୋଗ କରାଯିବ , ଯଥା : -
“(୩ - କ) ଯଦି ‘ସ୍ତ୍ରୀ’ ଆବେଦନକାରୀ ହୋଇଥାଏ , ସେ , ଆବେଦନପତ୍ରର ଉପସ୍ଥାପନା ତାରିଖରେ କେଉଁଠାରେ ବାସ କରୁଥିଲା,” କିମ୍ବା
ଦଫା ୨୮ର ସଂଶୋଧନ
ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ ର ଦଫା ୨୮ର , ଉପ – ଦଫା (୪)ରେ , ଶବ୍ଦାବଳୀ ‘ତିରିଶଦିନ ସମୟ ’ ନିମନ୍ତେ ଶବ୍ଦାବଳୀ‘ନବେଦିନ ସମୟ’କୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯିବ ।
ବିବିଧା
ଅସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା
ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ କିମ୍ବା ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନରେ , ନ୍ୟାୟାଳୟ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ଡିକ୍ରୀ ଏବଂ ଆଦେଶ, ଦଫା ୩ କିମ୍ବା ଦଫା ୫ରେ ଧାରୀତ ବ୍ୟବସ୍ଥାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ ପରିଚାଳିତ ହେବ, ଯେଉଁ ସ୍ଥଳରେ ଯେପରି ପ୍ରୟୋଗନୀୟ, ଯେପରିକି ଏହି ଆଇନ୍, ମୋକଦ୍ଦମା ଅନୁଷ୍ଠିତ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା;
ଉଲ୍ଲେଖଥାଉ ଯେ , ଏହି ଦଫାରେ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା, କୌଣସି ଡିକ୍ରୀ କିମ୍ବା ଆଦେଶ ପ୍ରତି ପ୍ରୟୋଗ ହେବ ନାହିଁ , ଯେଉଁଥିରେ ଏହି ଆଇନ୍ର ପ୍ରଚଳନ ସମୟରେ ବିଶେଷ ବିବାହ ଆଇନ୍ କିମ୍ବା ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ଅପିଲ୍ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସମୟ ଅତିବାହିତ ହୋଇଥାଏ ।
ଆଧାର – ଲ ହାଉସ
Last Modified : 7/8/2019
